İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), Üsküdar ilçesinde bulunan Salacak ve Harem sahillerindeki işgali ortadan kaldırmak için yıkım başlatmıştı. Kültür ve Turizm Bakanlığı ise yıkımların durdurulması için imar planı değişikliği gerçekleştirmişti.
İstanbul 8’inci İdare Mahkemesi, Üsküdar’da Mimar Sinan Mahallesi’nde bulunan 431 ada, 2-34-36-39-40 parsellerini kapsayan alana dair yapılan 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı Değişikliklerinin dayanağının iptaline hükmetti. Mahkeme, verdiği kararda, davaya konu olan işlemin hukuka ve mevzuata uygun olmadığına karar verdi.
Dava, 431 ada, 2-34-36-39-40 numaralı parselleri kapsayan alanda yapılan imar plan değişikliklerine ilişkin İstanbul 6 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 22 Aralık 2022 tarihli ve 7914 sayılı kararına dayanıyordu.
BÖLGENİN DOĞAL SİT ALANI OLDUĞU BELİRTİLDİ
Bilirkişi raporundaki tespitler ise şu şekilde sıralandı:
- Alanın, Üsküdar Salacak Harem Doğal Sit Alanı içinde yer aldığı ve bazı parsellerde korunması gereken kültür varlıklarının bulunduğu.
- Özellikle 431 ada, 39 parselde bulunan hamam ve maksem gibi yapılar Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tescillenmişti.
- Plan değişikliklerinde kültür varlıklarının bütüncül bir şekilde ele alınmadığı, teknik ve nesnel gerekçelerin yetersiz olduğu ve tarihsel, çevresel faktörlerin göz ardı edildi.
“YASAL MEVZUATA AYKIRI”
Mahkeme, yaptığı değerlendirmeler sonucunda, imar planı değişikliklerinin yasal mevzuata aykırı olduğuna hükmetti. Kararda, koruma amaçlı imar planlarının tarihi, kültürel ve doğal çevrelerin sürdürülebilir biçimde korunmasını sağlaması gerektiği, fakat bu süreçte yeterli analiz ve inceleme yapılmadığı ve koruma kurulunun uygunluğunun alınmadığına dikkat çekildi. Mahkeme, dava konusu işlemin iptal edilmesine karar verirken yargılama giderlerinin davalı idareden tahsil edilmesine hükmetti.
Karar, İstanbul’daki tarihi ve kültürel dokunun korunması açısından önemli bir emsal teşkil edebilir çünkü Üsküdar’da yapılması planlanan değişiklikler, alanın kültürel ve tarihi niteliğini olumsuz etkileyebilecek unsurlar içerdiği gerekçesiyle iptal edildi. Mahkeme kararı, davalı Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 30 gün içinde İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’ne taşınabilecek. İstinaf süreci, dava sonucunun nihai hale gelmesi açısından belirleyici olacak.