Jeoloji Mühendisleri Odası'ndan yapılan açıklamada Erzincan'daki faciaya ilişkin önemli tespitlerde bulunuldu.
Jeoloji Mühendisleri Odası, altın madeninin aktif fay hattı üzerine kurulduğunu, ancak projenin hem hazırlanması hem de uygulanıp tesisin kurulması aşamasında fay hattının hiç zarar vermeyecekmiş gibi ‘inaktif’ gösterildiğini açıkladı.
Oda'dan yapılan açıklamada şu tespitlerde bulunuldu:
* Çöpler Altın Madeni İşletmesinde bu olayın gelişmesiyle ilgili faktörlerin neler olduğu konusunda kesin bilgiler ve değerlendirmeler bu aşamada elimizde mevcut olmamakla birlikte, bu ana kadar edinilen ön bilgiler ve kayma sırasında alınan ilk video görüntülerinden bu duraysızlığın olası nedenlerinin aşağıda belirtilen faktörlerle ilişkili olabilmesi söz konusudur.
* 2022 yılı Haziran ayında Çöpler Altın Madeni İşletmesi yığın liçi sahasındaki siyanür karışımı çözelti götüren borularda yaşanan kırılma sonucunda, yığın liçi sahasının hemen doğusundan geçen ve aktif bir fay tarafından (Munzur Fay Zonu) kontrol edilen Sabırlı Deresine akması nedeniyle Odamız bölgede incelemelerde bulunmuştur.
* İncelemeler sonucunda, işletme sahası içerisinde MTA Genel Müdürlüğü tarafından 2013 yılında yayınlanan Türkiye Diri Fay Haritasında aktif olduğu ifade edilen ve Munzur segmenti olarak tanımlanan bir fay hattının bulunduğu tespit edilmiştir. Ancak bu fay hattının işletme projeleri hazırlanırken dikkate alınmadığı, hatta fayın inaktif olduğunun belirtildiği, hazırlanan atık depolama, üretim ve diğer tesis projelerinde 0.30 g ivme değerleri gibi düşük ivme değerleri baz alınarak proje hazırlandığı görülmüştür.
* Olası büyük bir depremde bu alanda bulunan tesislerin yıkılma riski taşıyabileceği ifade edilerek, hazırlanan ve işletilmekte olan atık depolama tesisi, üretim tesisleri ile açık kazı ve yığın liçi için gerekli tasarım parametrelerinin hem statik, hem de dinamik koşullar (açık ocakta patlama ile kazı yapılması nedeniyle) dikkate alınarak yeniden yapılması ve gerekli tedbirlerin alınması gerektiği ifade edilmiştir. Hatta bu durum 74. Türkiye Jeoloji Kurultayı açılış konuşmasında, hem kurultay Başkanı Prof. Dr. Gürol Seyitoğlu, hem de Oda Yönetim Kurulu Başkanımız tarafından ifade edilmiştir.
YIKICI DEPREM RİSKİ VAR
Erzincan'da madencilik faaliyetinin devam ettiği alanda aktif bir fay hattı olan Bingöl-Yedisu Fat Hattı bulunuyor.
DW'den Pelin Ünker'e konuşan İliçli köylülerin avukatı İsmail Hakkı Atal mahkemeye sunduğu rapora göre Bingöl-Yedisu fay hattının bir kolunun, maden harcama havuzunun tam altından geçişi aktaran Atal, söz konusu kolda en son 1939 yılında 7'den büyük yıkıcı bir deprem olduğunu, bunun tekrarlama periyodunun da maksimum 100 yıl olduğunu söylüyor.
"Biz şu an 84. yıldayız" diyen Atal, şunu ekliyor: "Böyle bir depremin gerçekleşmesi halinde 66 milyon tonluk satılır -sülfürik asitli -siyanürlü 39 çeşit kimyasallı olarak satılan atık sadece Fırat nehrine karışmaz. Aynı zamanda ekteki fay haritalarında 60 km boyunca görülen fay hatları.
BİNGÖL’DEKİ FAY İÇİN UYARI: 8 BÜYÜKLÜĞÜNDE DEPREM ÜRETEBİLİR
Bingöl Üniversitesi Enerji, Çevre ve Doğal Afet Araştırma Merkezi Müdürü, İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Kenan Akbayram, “Yedisu Fay Zonu, Erzincan Fayı ile birlikte 8 büyüklüğünde deprem üretme potansiyeline sahiptir. Deprem tekrarlanma aralığını düşündüğümüzde 250 yıllık, eli kulağında büyük bir deprem olabilir” ifadelerini kullanmıştı.