Konut üretiminde var olan krizlere, yenisi ekleniyor. İnşaat maliyetlerinin artması, kredilerin kısıtlanması ve yabancı talebinin azalmasıyla üretim durma noktasına geldi. Krizin çıkışı için kamu eliyle konut üretimine işaret eden uzmanlar, özellikle kiralık konut arzında ciddi sıkıntılar yaşanabileceği uyarısında bulunuyor.
Konut fiyatlarındaki artış enflasyonun altında kalmaya devam ederken, sektörün önemli göstergelerinden biri olan Merkez Bankası (TCMB) Konut Fiyat Endeksi (KFE), fiyatlardaki reel düşüşün yüzde 16'yı aştığını ortaya koyuyor. Son aylarda konuta olan talebin azalmasıyla birlikte, konut satış fiyatlarının reel olarak gerilediği görülüyor.
Veri analiz şirketi Endeksa'dan alınan bilgilere göre, son bir yılda konut fiyatlarındaki artış yüzde 54 olarak gerçekleşti. Ancak, aynı dönemde enflasyon yüzde 69,8 oranında artarak, reel fiyatlardaki düşüşün yüzde 15,8 olmasına neden oldu.
NAKİT GÜÇ HAKİM
Konut üretimi, inşaat maliyetlerindeki artış, kredilere erişimin kısıtlanması ve yabancı talebinin azalmasıyla neredeyse durma noktasına geldi. Uzmanlar, bu durumun özellikle kiralık konut arzında ciddi sıkıntılara yol açabileceği uyarısında bulunarak, kamu eliyle konut üretimine ağırlık verilmesi gerektiğini belirtiyor.
Endeksa Kurucu Ortağı ve Genel Müdürü Görkem Öğüt, gayrimenkul sektöründe krediye ulaşımın zorlaşması nedeniyle nakit gücünün hakim olduğu bir dönemin yaşandığını belirtti. Öğüt, bu baskının özellikle yüksek segmentteki konutlarda fiyatları aşağıya çektiğini dile getirdi ve, "Konut fiyat artış hızındaki reel düşüşün nominal değerlere yansıması beklenenden daha uzun sürebilir. Bu şekilde devam ederse, iki yıl içinde sadece reel değil, nominal düşüşlerden de söz edebileceğimizi düşünüyoruz" dedi. Öğüt, kiralık konut piyasasında da benzer bir durumun gözlemlendiğini ve kiralık konut fiyatlarındaki son bir yıllık reel düşüşün yüzde 8 olduğunu ekledi.
PİYASA DARALDI, YABANCININ TALEBİ AZALDI
Gayrimenkul Pazarlama ve Satış Profesyonelleri Derneği (GAPAS) Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Özcan ise konut maliyetlerinde artışın sürdüğünü, ancak satış fiyatlarındaki artış hızının azaldığını belirtti. Özcan, "Piyasa daraldı, yabancının talebi azaldı ve krediler kısıtlandı. Bu da iç satışları negatif etkilediği için pazarlıkla satış fiyatını dahi düşürmek mümkün oluyor. Şu an almak için doğru zaman olduğunu düşünüyorum" dedi. Özcan, üretimdeki gerilemenin özellikle kiralık konut arzında ciddi sıkıntılara yol açabileceğine dikkat çekerek, TOKİ, Emlak Konut ve Kiptaş gibi belediyelerin ilgili iştiraklerinin kiralık konut üretimine ağırlık vermesi gerektiğini vurguladı.
GAYRİMENKUL YATIRIM FONLARI
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kentsel dönüşüm ve konut arzını artırmaya yönelik yeni bir çalışma yaptıklarını duyurdu. Şimşek, kentsel dönüşümün finansmanı ile konut arzının artırılmasında önemli bir enstrüman olacak yeni düzenlemenin son aşamaya geldiğini belirterek, "Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından yapılacak düzenlemeyle, gayrimenkul yatırım fonlarının gayrimenkul projelerine yatırım yapmasının önü açılacak. Böylece kentsel dönüşümün finansmanına ve konut arzının artırılmasına katkı sağlayacağız. Bu sayede konut ve kira fiyat artışları düşecek, her kesim için konut erişilebilirliği kolaylaşacaktır" dedi.
PİYASA ATEŞ ALTINDA
Sektör temsilcileri, konut üretimindeki duraklamanın uzun vadede kiralık konut arzında ciddi sorunlara yol açabileceğini belirtiyor. Bu durumun önüne geçmek için kamu eliyle konut üretimine ağırlık verilmesi gerektiği görüşünde birleşen uzmanlar, TOKİ ve diğer kamu kuruluşlarının daha aktif rol alması gerektiğini savunuyor.