Cumhuriyet'ten Mustafa Çakır'ın haberine göre, anketlerde sürekli oy kaybeden iktidar, seçim yaklaştıkça oy getireceğini umduğu düzenlemelere hız verdi.
Yıllardır kulak tıkadığı talepleri duymaya başlayan iktidar, “Asgari ücrette yüksek artış olacak” söylemini kullanıyor, memurlar için “ek protokolden” söz ediyor, “Emekliye seyyanen zam yapacağız” havası yayıyor.
2018’den bu yana tutulmayan “3600 ek gösterge” ve “sözleşmelilere kadro” çalışmalarının da seçime yönelik olduğu dile getiriliyor. “İhracat için” denilse de faiz indirimindeki hedefin “kredi genişlemesi” olduğu biliniyor.
Buna karşın “batık krediler” genişliyor. Dağıtılan paranın yatırıma gidip gitmediği tartışılırken muhalefet, kredilerle yüklü miktarda döviz alındığını vurguluyor.
İşte o vaatler
- Asgari ücret artışı: Sendikaların, yaklaşık 7 milyon işçinin bir aylık geçim ücreti haline gelen asgari ücrete daha fazla zam yapılması talepleri yıllardır görmezden gelindi. Asgari ücret ya açlık sınırı seviyesinde ya da altında belirlendi. Asgari ücret çoğunlukla işçi tarafının muhalefeti, işveren ve hükümetin anlaşması ile belirlendi. Bu yıl ise iktidar aylardır “asgari ücrete beklenilenin üzerinde zam yapılacağı” havası yayıyor.
- Ek protokol: Yaklaşık 4 milyon memur ile 2 milyondan fazla memur emeklisi için ağustosta Memur-Sen ile hükümet arasında TİS imzalandı. 2022 için yüzde 5+7, 2023 için de yüzde 8+6 zam verildi. O sırada “Bu oranlar düşük” itirazlarına kulak tıkayan iktidar, şimdi “ek protokolden” söz ediyor. Ayrıca sadece doktor maaşlarında artış öngören düzenleme eleştirilince iktidar da söylemini değiştirerek “Bütün kamu personelinin maaşlarını artırıyoruz” demeye başladı. Seçimin normal tarihi olan 2023’ün ilk altı ayı için öngörülen yüzde 8’lik artış da “sandıkla” bağlantılandırılıyor.
- 3600 ek gösterge: İktidar, 2018’de öğretmen, polis, hemşire ve din görevlileri için verdiği 3600 ek gösterge sözünü yıllarca tutmadı, sendikaların taleplerine kulak tıkandı. Bu düzenleme ağustostaki TİS’te birden metne girdi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, önceki gün 3600 vaadini yeniden vurguladı.
- Sözleşmeliler: İktidar itirazlara karşın kamuda kadrolu yerine sözleşmeli istihdamı yaygınlaştırdı. Devlet Memurları Yasası’ndaki iş güvencesi sağlayan kadrolu istihdamı değiştirmek isteyen iktidar bunu başaramayınca sözleşmeli istihdamına hız verdi. Sözleşmelilerin sayısı 600 bine dayandı. Seçim yaklaşınca TİS’e bu konuda çalışma yapılacağı maddesi eklendi.
- Emekliler: İşçi (2000 sonrası) ve Bağ-Kur emekli aylıkları 2 bin TL’nin altında. Asgari ücret bir yana açlık sınırının bile çok altında olan bu maaşların artırılması talebi yıllardır dile getiriliyor. “Geçinemiyoruz” taleplerine kulak tıkayan iktidar, şimdi düşük aylıklara yönelik düzenleme yapılacağını, “seyyanen zam” verileceğini belirtiyor.
- Faiz indirimi: İktidar, faiz indirimini temel olarak her ne kadar “ihracat için” yaptığını dile getirse de asıl hedefin kredi genişlemesiyle piyasayı canlandırmak olduğu belirtiliyor. Bankaların verdiği krediler 22-29 Kasım arasında, 263.7 milyar lira artarak 4 trilyon 720 milyar liraya yükseldi. Buna karşın takibe alınen krediler de artıyor. “Batık krediler” 2.3 milyar lira artışla 159 milyar liraya kadar yükseldi. Son iki ayda bankaların batık alacaklarında 10 milyar liralık artış yaşandı. Ayrıca çekilen kredilerin yatırıma gidip gitmediği de tartışmalı. Muhalefet, bankalardan çekilen kredilerin yatırıma değil, dövize yatırıldığı eleştirisinde bulunuyor.