AKP, İstanbul’u 25 yıl yönetti. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 27 Mart 1994’te İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçilmesiyle başlayan süreç, CHP’li Ekrem İmamoğlu’nun 23 Haziran 2019’daki seçim zaferine kadar sürdü.
Cumhuriyet'ten Hazal Ocak'ın haberine göre, AKP yönetimindeki İBB, çok sayıda usulsüzlük ve yolsuzluk iddiasıyla gündeme geldi. AKP’nin çoğunlukta olduğu İBB Meclisi, bütün itirazlara karşın art arda tartışmalı kararlara imza attı.
Bakanlık altı aydır sessiz
CHP'li İmamoğlu’nun göreve gelmesinin ardından bu dönemdeki kararlar mercek altına alındı. İBB Teftiş Kurulu, yolsuzluk ve usulsüzlük iddialarını incelemeye başladı. Bazı dosyalar sonuçlandırıldı, yetkililer hakkında suç duyurusunda bulunuldu. Çok sayıda dosya üzerindeki inceleme devam ederken devreye İçişleri Bakanlığı girdi. Teftiş Kurulu’nun elindeki dosyalara, “Biz inceleyeceğiz” diyerek el koydu. 2020 Aralık ayında el konulan dosyalarla ilgili bugüne dek hiçbir gelişme olmadı. Bakanlık altı aydır sessiz.
İBB Teftiş Kurulu 12 dosyadaki incelemesini tamamlayıp valiliğe iletti ancak harekete geçilmedi. 35 dosyaya ise el konuldu. Bu dosyadan bazıları kamuoyu tarafından biliniyordu ama detayları ortaya çıkmamıştı. İncelemesi tamamlanan ve el konulan dosyaların detaylarına Cumhuriyet ulaştı. Bu yazı dizisinde el konulan ya da başka bir ifadeyle “kaçırılan dosyaları” açıyoruz. Önce müfettişlerin incelemeyi tamamladığı dosyalarla başlıyoruz.
1 - Her yol TÜGVA'ya
Müfettişler, Mega Venezia Konutları projesindeki KİPTAŞ’a ait 35 daire ile İBB’nin sahibi olduğu ve üzerinde bitmemiş bina bulunan Eyüpsultan ilçesindeki arsanın takas edilmesine ilişkin süreci inceledi. İBB ile iştirakinin, Bilal Erdoğan’ın Türkiye Gençlik Vakfı (TÜGVA) için takas yaptığı ortaya çıktı.
Eyüpsultan’a bağlı Abdülvedüt Mahallesi’nde bulanan ve mülkiyeti İBB’ye ait olan 2 bin 143 metrekarelik arsa üzerinde “Eyüp Gençlik Merkezi ve Zeminaltı Otopark Projesi” planlandı. Ancak söz konusu projeye ilişkin 2015 yılında hazırlanan zemin ve temel etüt raporunda projenin ismi TÜGVA Gençlik Merkezi olarak yer aldı. Buna karşın İBB Yapı İşleri Müdürlüğü, 2016 yılında “Eyüp Gençlik Merkezi İnşaatı İşi” adıyla bir ihale açtı. İhaleyi 30 milyon 381 bin 51 lira artı KDV ile Cumhur Alp İnş. Taah. Tic. Ltd. Şti. kazandı. Şirketle belediye arasında 15 Temmuz 2016’da sözleşme imzalandı.
TÜGVA adı altında
İşin ilginç yanı projeye ilişkin Yapı İşleri Müdürlüğü’nde bulunan dosyada yer alan DVD ve diğer dijital verilerin tamamında tüm çalışmaların TÜGVA adı altında yapıldığı, 7 Mart 2016 tarihinde hazırlanan projeye ilişkin sunulan görsellerde yapımı planlanan bina üzerinde TÜGVA yazısının yer aldığı görüldü.
Kiptaş AŞ 2017 yılında bir yazı yazarak söz konusu taşınmaz ile kendisine ait GOP Mega Venezia Konutları projesindeki toplam 35 adet dairenin takasını talep etti. İBB Meclisi’nde 15 Haziran 2017 yılında daireler ile üzerinde bitmemiş bina bulunan arazinin takası oy çokluğuyla kabul edildi. Bunun üzerine o tarihe kadar yapılan işler nedeniyle yüklenici firmaya 12 milyon 449 bin 111 lira ödeme yapıldı.
KİPTAŞ taksitle sattı
Takas sonucu arazinin mülkiyeti 25 Ağustos 2017 tarihi itibarıyla KİPTAŞ’a geçti. KİPTAŞ da arazi ve üzerindeki binayı 29 milyon 990 bin lira artı KDV tutarıyla Türkiye Gençlik Vakfı’na (TÜGVA) sattı. Tutarın yüzde 30’u peşin alındı, kalanı 10 taksit yapıldı.
Söz konusu araziye ilişkin raporda “Kamu kaynaklarının, gençlik merkezi adı altında proje yapılıyor izlenimi verilerek heba edildiği, asıl gayenin bir vakfın hizmet binasının yapılması olduğu” belirtildi. Belediyenin gelirlerinin giderleri karşılamadığı bir dönemde, çok kıymetli bir yerde bulunan arazi ve üzerindeki binanın satışında rekabet sağlanarak daha yüksek gelir elde edilebileceğine dikkat çekilen raporda, “dairelerle takas yapılmasındaki asıl amacın, açık artırma ile satışının önüne geçilerek adrese teslim satış imkânının yaratılması olduğu” ifade edildi.
İBB gerekse KİPTAŞ’ın imkanları kullanılmış
“Takas sürecine ilişkin iş ve işlemlerin kapsamlı bir şekilde incelenmesi, birilerinin özel çıkarı için kamu zararına işlem yapılıp yapılmadığı, kamu zararı oluştuysa miktarın ve sorumluların tespiti ve zararın tazmini yönünde yasal işlem yapılması için” dosya İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderildi.
Raporda bu sürece ilişkin “2015 yılında TÜGVA’ya bina yapılması iradesi gösterilmiş ve bu yolda gerek İBB gerekse KİPTAŞ’ın imkânlarından yararlanılmıştır. Bununla ilgili elde olunan bilgi ve belgeler savcılık makamına iletilmekle birlikte, mezkur takastan İBB envanterine kaydedilen daireler için satış izni alınmak istenmiş ancak, meclis bunu reddetmiştir’’ denildi.
2 - Sosyal konutlar Saray personeline tahsis edildi
Mülkiyeti İBB’ye ait olan çeşitli ilçelerdeki sosyal konutların ikametgâhı İstanbul’da bulunmayan ve dar gelirli olup olmadığı belli olmayan bazı kişilere tahsis edildiği tespit edildi. Bazı kişilerin ikametgâhının Ankara olduğu ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği personeli ya da Cumhurbaşkanlığı Koruma ekibinde görevli oldukları görüldü. Tespitler sonucunda mevzuata aykırı satış ve tahsis işlemlerini yapan eski Emlak Daire Başkanı Yaşar Parlak, eski emlak müdürleri Abdulkadir Yılmaz ve Kenan Paşalı, eski emlak müdür yardımcıları Faruk Eren ve Cengiz Töksöz hakkında İstanbul Valiliği’nden ön inceleme izni istendi. Ancak valilik dönüş yapmadı. Müfettişler raporuna “Binlerce ihtiyaç sahibi belediye çalışanımız var iken başka kurumlarda çalışan ve ihtiyaç sahibi olup olmadığı tespit edilmeden yapılan tahsisler düşündürücü bulunmuştur” notunu düştü.
3 - Usulsüz bakım onarıma inceleme yok
Eski Genel Sekreter Yardımcısı Nihat Macit, eski Kültür Daire Başkanı Rıdvan Duran ve eski Şehir Tiyatroları Müdürü Necip Sedat Çakır’ın, Açıkhava ve Sultangazi sahnelerindeki bakım onarım işlerini mevzuata uygun olarak yerine getirmedikleri tespit edildi. 2019 yılında doğrudan temin limitinin 90 bin 358 lira olduğunu vurgulayan müfettişler, söz konusu işi 252 bin 815 liraya, doğrudan temin usulüne benzer şekilde yaptırdıklarını tespit etti. Müfettişler, bu isimlerin soruşturulması için 10 Eylül 2020 yılında İstanbul Valiliği’ne başvurdu ancak hâlâ ön inceleme izni verilmedi.
4 - İBB yıllarca denetlenmemiş
Müfettişler, geçmiş dönemde İBB’de yıllarca iç denetim yapılmadığını veya yaptırılmadığını da tespit etti. Bunun üzerine eski İç Denetim Birim Başkanı Sabri Çakıroğlu hakkında disiplin cezası istendi. Ayrıca eski Belediye Başkanları Kadir Topbaş ve Mevlüt Uysal’ın da yargılanması istendi.
5 - İki milyonluk büyük zarar cezasız
İBB Başkanlığı Yeşil Alan ve Tesisler Yapım Müdürlüğü’nce 2016 yılında yapılan “İstanbul Genelinde Yeni Yeşil Alanların Yapım İşi” ihalesi incelendi. Geçici Kabulü yapılan Rahmi Demir Mesire Alanı ve Pendik Yaşam Korusu 1. Etap mahallerinde eksik imalatlar tespit edildi. Buralarda gerekli imalat, bakım ve onarım çalışması yapılmadığı belirlendi. Mahallerinde mevcut olup, bugün yerinde bulunmayan ve halen kullanılamayacak durumda olan imalatların miktar ve toplam bedeli olan 2 milyon 494 bin 11 lira kamu zararı oluştu. Konuyla ilgili eski Avrupa Yakası Park Bahçe müdürü Ömer Çebi, Park Bahçe ve Yeşil Alan eski Daire Başkanı M. İhsan Şimşek ve eski Genel Sekreter Yardımcısı Nihat Macit hakkında hem idari hem de adli soruşturma yapıldı ancak İstanbul Valiliği 22 Nisan’da soruşturma izni vermedi.
6 - Eğitime fazladan ödeme
İBB bünyesinde görev yapan personele yönelik “Yerel Yönetimlerde İnovatif Yaklaşımlar Konulu İl Dışı Eğitim Programı Organizasyon Hizmet Alım İşi”nde belirlenen tutardan 370 bin 866 lira fazladan ödeme yapıldı ve kamu zararı oluştu. Konuyla ilgili süreci müfettişler İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na taşıdı.
7 - 57 milyonluk işe 65 milyonluk ihale
İSBAK’ın “İTaksi Projesi” kapsamında “Araç İçi Kamera ve Bilgisayar Sistemi Alım İşi” için 2018 yılında çıktığı ilk ihale iptal edildi. Yenilenen ve adrese teslim olduğuna dair tespitler bulunan ihale ile yaklaşık maliyeti 57 milyon lira olarak hesaplanan iş, 65 milyon liraya verildi. Alınan araç içi kameraların öngörülen niteliklerde olmadığı tespit edildi. Müfettişler konuyla ilgili suç duyurusu yaptı.
8 - Yasadışı kiralama
Mülkiyeti İBB’ye ait Galata Köprüsü altındaki işyerleriyle ilgili de eski Genel Sekreter Yardımcısı Mevlüt Bulut tarafından imzalanan ve yasal dayanağı olmayan bir protokol tespit edildi. Protokolle oluşturulan yönetimin ve yönetime bedelsiz olarak bırakılan işyerlerinin bir kısmının kiraya verilmesinin yasal olup olmadığı müfettişler tarafından inceleniyor.
9 - Çamlıca için 2.5 milyar lira
Müfettişler, Çamlıca Camisi için İBB’nin bugüne kadar harcadığı tutarı da inceledi. İBB cami için aydınlatmadan temizliğe, güvenlikten bakım ve onarıma kadar toplam 290 milyon 601 bin 510 dolar harcadı. Bugünkü kurla hesaplandığında cami işleri için harcanan para 2 milyar 522 milyon 421 bin 106 lirayı buluyor. Caminin inşaat maliyeti ise 66.5 milyon dolar olarak hesaplanıyor.
10 - Başakşehir'de büyük vurgun
2016 yılında Kiptaş’ın Başakşe-hir’de 300 milyon TL’ye aldığı arsanın satış sürecinde yaşanan skandallar da ortaya çıktı. Süreçte 129 milyon 887 bin 275 lira + KDV tutarında fazla ve yersiz ödeme yapıldığı yönünde kuvvetli suç şüphesi oluştu. Müfettişler oluşan kamu zararının miktarı, sorumlularının tespiti ve zararın tazmini için rapor düzenledi ve suç duyurusu yaptı.
11 - Araç saltanatı
Müfettişler, İBB tarafından “2019 Yılı Araç Kiralama Hizmet Alımı İşi” kapsamında, Mayıs/2019 hakediş döneminde yüklenici firmaya iadesi yapılan 879 adet aracın hangi birim ve kişiler tarafından hangi amaçlar doğrultusunda kullanıldıklarını da inceledi.
Düzenlenen raporda, 138 milyon 757 bin 501 lira bedelli ihale kapsamında birçok yabancı menşeli lüks binek aracın edinildiği belirlendi. Raporda 827 adet aracın Cumhurbaşkanlığı, 15 Temmuz Derneği, AKP Genel Merkez, Türkiye Gençlik Vakfı’nın da aralarında olduğu çok sayıda kuruma ve kuruluşa tahsis edildiği görüldü.
Raporda, “Usulsüz uygulamalar nedeniyle, söz konusu iş ve işlemleri gerçekleştiren eski Genel Sekreter Yardımcısı Mevlüt Bulut, eski Destek Hizmetleri Daire Başkanı Osman Savaş ve eski Destek Hizmetleri Müdürü Mehmet Cebeci’ye disiplin cezası teklif edilmiş ve uygulanmıştır” denildi. Adı geçenler hakkında soruşturma başlatılması için İstanbul Valiliği’nden ön inceleme izni istendi ancak bu isteğe bugüne değin herhangi bir cevap alınamadı. İhale kapsamında iade edilen araçların kira bedeli, personel gideri, akıryakıt gideri ve HGS-OGS/Köprü ve Otoyol geçiş ücretleri toplam 29 milyon 442 bin 844 lira tuttu.
Ayrıca müfettişler Türkiye Misli.Com 3. Lig’de mücadele eden profesyonel kulüp niteliğinde bulunan Esenler Erok Spor, AKP Genel Merkezi, Genel Başkan Yardımcıları, İstanbul İl Başkanlığı ve Silivri İlçe Başkanlığı ile Türkiye Gençlik Vakfı ve Sıcak Yuva Vakfı tarafından kullanılmak üzere toplam 87 adet aracın mevzuata aykırı bir şekilde tahsis edildiği ve bu araçlara ait toplam 3 milyon 761 bin lira kira, sürücü, yakıt ve HGS-OGS giderinin belediye bütçesinden karşılanmak suretiyle kamu zararına neden olunduğunu tespit etti.
12 - Ulaştırma Bakanı hakkında suç duyurusu
İBB Bilgi İşlem Daire Başkanlığı Bilgi İşlem Müdürlüğü tarafından 2018 yılında yapılan “İBB Bilgi İşlem Daire Başkanlığı ve Bağlı Birimlerin Yatırım Organizasyonlarının Tanıtım ve Medya Çalışmaları İşi” ihalesi kapsamında da rapor hazırlandı. Raporda işlerin tamamına yakınının sözleşme ve teknik şartnameye uygun olarak yerine getirilmediği, muayene kabulü ve hakedişlerinin usule uygun şekilde yapılmadığı halde toplam 15 milyon 458 bin lira artı KDV tutarında yapılan ödemenin kamu zararı olduğunun tespiti yapıldı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu o dönem genel sekreter yardımcısı ve ihale ve harcama yetkilisiydi. İBB Karaismailoğlu’nun da aralarında yer aldığı bazı İBB yetkilileri, ilgili Medya AŞ görevlileri ve alt yüklenici şirketler hakkında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu. Bunlarla birlikte, adı geçen İBB görevlileriyle ilgili disiplin soruşturması açıldı ve oluşan kamu zararının tahsili işlemleri de devam ediyor.