Seçimlerden önce başlayan Halk TV'nin internet sitesi Halktv.com.tr'nin Google’daki görünürlüğündeki düşüş seçimden sonra hız kazandı.
Google’ın 'Haberler' ve 'Keşfet' uygulamalarındaki Halk TV haberlerine dönük kısıtlama Mayıs ayında yapılan seçimlerden sonra daha da açıklanamaz hale geldi. Google'daki Halktv haberlerinin görünürlüğü yüzdesel olarak yüzde 50'ye yakın düşüş kaydetti.
Google Türkiye yetkilileri ile konuyu görüşmek için yaptığımız tüm girişimler yanıtsız kalırken soruna ilişkin sorularımız da havada kaldı.
Türk insanının özgür, tarafsız habere erişim hakkına dönük bu sansürü duyurmak, yaşananların herkes tarafından bilinmesi için gelişmeleri Halk TV ve tüm Türkiye ile paylaşıyoruz.
İktidara yakın medyaya ayrıcalık
Doğrulama platformu Teyit, geçtiğimiz ay Google’ın Türkiye’de doğru bilgiye erişime etkisini inceleyen bir rapor yayımladı.
“İfade Özgürlüğü ve Doğru Bilgiye Erişim Bağlamında Google’ın Dezenformasyon ve Medya Politikaları” başlıklı raporda Google’ın arama sonuçları, haber dağıtımı ve reklam politikalarının dezenformasyonun yayılmasına nasıl katkı sağladığı, örneklerle anlatılıyor.
Rapora göre; Google, iktidara yakın olarak bilinen haber sitelerini öne çıkarıyor: Google Haberler'in algoritması, iktidara yakın olarak bilinen medyaya görünürlüğün yüzde 73,8'ini sağlarken, bağımsız medyaya yalnızca yüzde 26,2'sini veriyor. Dahası, Google arama sonuçları, iktidara yakın olarak bilinen kuruluşların demokratik sivil toplumu baltalamasına yol açabilecek nefret söylemi ve dezenformasyon kampanyalarını da yaygınlaştırma riskini taşıyor.
Google, yüzde 81 iktidar medyasını öne çıkarıyor
Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI) Başkan Yardımcısı ve Journo Editörü Emre Kızılkaya, son 7 ayda Google’ın haber konulu 500 bini aşkın algoritma önerisini kaydettiklerini açıkladı.
Araştırmanın bulgularına göre Google, Türkiye’de bu süreçte sadece 13 siteyi 10 binden fazla kez öne çıkardı. Yani tüm önerilerin yaklaşık yarısı (yüzde 49,2’si), 11’i iktidarın kontrolünde olan bu 13 siteye yönlendirildi.
Üstelik iktidar medyasının büyük bir bölümüne halk ilgisi, bağımsız medyaya kıyasla çok daha düşük. Google’ın kendi verileri de bunu gösteriyor.
Örneğin Google Trends verilerine göre “Halk TV” araması, “CNN Türk” aramasına kıyasla yaklaşık 3 kat daha fazla yapılıyor.
Çok az öneriyor
Emre Kızılkaya’nın paylaştığı veriler ise Google’ın buna rağmen seçim sürecinde CNN Türk’ü kullanıcılara 7.243 kez, Halk TV’yi ise sadece 4.767 önerdiğine işaret ediyor.
Yani Halk TV’yi arayanların sayısı CNN Türk’ten yüzde 300 daha fazla olmasına rağmen, bunu bilen Google yine de haberle ilgili aramalarda CNN Türk’ü, Halk TV’ye kıyasla yüzde 52 daha fazla öne çıkarıyor.
Kızılkaya, Google’ın ABD ve Avrupa’da, kamuoyunun tepkileri ve denetleyici kurumların baskısı nedeniyle böyle bir taraflılık sergilemediğini, Türkiye’de ise haber medyası ekosistemini bozan tavrını eleştirilere rağmen yıllardır sürdürdüğünü vurguladı.
Oysa Google'ın kendi verileri (Google Trends) son aylarda Halk TV, Gazete Duvar, Diken, Medyascope, Tele 1 ve daha birçok bağımsız yayıncıya tüketici ilgisinin arttığını ortaya koyuyor.
Google, Türkiye'de kullanıcılarının talep ve tercihlerine hâlâ saygı göstermiyor. Seçmenlerin aşağı yukarı yarısı muhalefeti tercih ederken Google en az %81 oranında iktidarın sesini duyuruyor.
Journo'nun incelemesinin sonuç bölümünde şu önemli saptama yeralıyor:
Google, ABD ve Avrupa’da bunu yapamıyor
Bir başka olgu, Google’ın Türkiye için uyguladığı çifte standard. Çünkü küresel şirket, ABD ve Avrupa’daki algoritmalarında, bu ülkedeki düzenleyici kurumların ve kamuoyunun da baskısıyla böyle bâriz bir taraflılık sergile(ye)miyor.
Bu ülkelerde ciddi ihlalleri nedeniyle birçok haber sitesi, arama sonuçlarından tamamen çıkarılırken Türkiye’de Google bunu yapmak bir yana, ısrarla yalan haber üretenlere dahi büyük bir trafik (ve reklam geliri) sağlıyor.