Kuzey Işıkları’nı hafta sonu Kuzey Yarım Küre’de yer alan çok sayıda ülkeden izlemek mümkün oldu.
"Aurora Borealis" adıyla da bilinen Kuzey Işıkları, ABD, Kanada, İngiltere, Macaristan, Ukrayna gibi çok sayıda ülkede ortaya çıkarken Türkiye’den de sosyal medya kullanıcıları pembe, kırmızı ve yeşile bürünmüş gökyüzünün fotoğraflarını paylaştı.
BBC Türkçe'nin haberine göre güneş uzmanları Dünya’yı etkileyecek bir jeomanyetik fırtına sayesinde hafta sonu çok sayıda yerden Kuzey Işıkları’nı izlemenin mümkün olacağını açıklamıştı.
Güneş’ten gelen ve Güneş rüzgarı olarak bilinen parçacıklar, milyonlarca kilometre yol aldıktan sonra sonunda Dünya’ya varıyor.
Daha sonra da Dünya’nın manyetik alanı tarafından kutuplara doğru yönlendiriliyorlar.
Atmosferin hangi katmanında hangi gaz moleküllerine denk geldiklerine göre farklı ışık dalga boyları olarak farklı derecede enerji yayıyorlar; bu da oksijenin gökyüzünü yeşil, nitrojenin de kırmızıya boyamasını sağlıyor.
Işık kirliliği yüzünden bu renk silsilesini yakalamak bazen zor olsa da Pazar gecesi dünyanın dört bir yanından çok sayıda kişinin kamerası ya da telefonu Kuzey Işıkları’nı yakalamayı başardı.
UZAY AJANSI'NDAN AÇIKLAMA
İlgi çeken görsel şölen için Türkiye Uzay Ajansı'ndan da açıklama geldi.
Ajans'ın resmi X (Twitter) hesabından kamuoyuyla paylaşılan bilgilerde Kasım başından beri söz konusu olan manyetik dalgalanmanın, görüntülerin sebebi olduğu belirtildi.
Açıklama şöyle:
Güneş’te meydana gelen jeomanyetik fırtınalar sebebiyle Avrupa ve Türkiye'nin birçok bölgesinde Auroralar gözlemlendi.
25. Güneş döngüsünün etkileri devam ediyor. 11 yıllık döngünün zirvesi tahmin edilenden daha erken ve daha güçlü olacak.
2 Kasım'da Güneş'in Koronal Kütle Atımı (KKA) etkisi ile G3 (Güçlü) düzeyde jeomanyetik fırtına uyarıları verildi. Koronal Kütle Atılımları Güneş'in koronasından büyük miktarda plazma ve manyetik alan atılımıdır. Bazıları Dünya'ya 15-18 saat kadar kısa bir sürede ulaşırken bazılarının ulaşması günlerce sürebilir. 31 Ekim-2 Kasım tarihlerinde gerçekleşen KKA’nın, 5-7 Kasım tarihleri arasında Dünya’da etkisini göstermesi bekleniyor.
Jeomanyetik fırtınalar Güneş fırtınalarından etkilenebilecek sistemlere bağımlı olanlara yardımcı olmak için G1'den G5'e kadar değişen 5 seviyeli bir ölçek ile derecelendirilmektedir. G1 en düşük düzey, G5 ise en yüksek düzeyi temsil eder.
Güçlü jeomanyetik fırtınalar sebebiyle güç şebekesinde dalgalanmalar meydana gelebilir, yüksek enlem güç sistemlerinde voltaj alarmları yaşanabilir, uydu yöneliminde düzensizlikler meydana gelebilir, HF (yüksek frekans) radyo yayılımı daha yüksek enlemlerde zayıflayabilir ve Auroralar orta enlemlerde gözlemlenebilir.
Auroralar, Güneş parçacıkları ile gezegenimizin atmosferi arasındaki etkileşimden kaynaklanmaktadır ve gökyüzündeki büyüleyici ışık danslarıyla binlerce yıldır dünya çapında sayısız efsaneye ilham vermiştir. Nadir durumlarda, genellikle artan güneş aktivitesi sırasında, kuzey ışıkları orta ve güney Avrupa'ya kadar güneyde görülebilir. Bu auroraların rengi genellikle kırmızıdır.
Hafta sonu Dünya’ya ulaşan güçlü KKA etkisi ile kutup ışıklarının normalde olduğundan daha güneyde de gözlemlenmesi mümkündür.
DEPREM OLACAK MI?
Kuzey ışıklarının bazı ülkelerin turizmine de önemli katkı sunduğunu ifade eden Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, "Kuzey ışıklarını görmek, fotoğraflamak isteyen birçok insan, kutuplara yakın ülkeleri ziyaret ediyor. Ekvator'a yakın ülkelerde bu ışıkların sıklıkla görülme şansı çok düşük. Ülkemizde de birkaç ilde görüldü. Vatandaşlarımız da ışıkları görme, fotoğraflama imkanı buldu. Ülkemizde kırmızı tonlarda görülen ışıklar, kuzeydeki ülkelerde yeşil tonlarda görülecektir." diye konuştu.
Bu ışıkların depremle bir ilişkisinin olmadığı bilgisini veren Alaeddinoğlu, "Kırmızı ışıklar tamamen solar fırtına denilen doğa olayı sonucu oluşuyor. Bu ışıkların ülkemizde görülmesi deprem olacağı anlamına asla gelmez" dedi.
'RAHAT OLUN'
DHA'ya konuşan ANKARA Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Doç. Dr. Mesut Yılmaz da Avrupa ve Türkiye'de görülen kuzey ışıklarına ilişkin, "İnsanlar gökyüzünde gördükleri birçok şeyi depreme atfediyor ama bugüne kadar yapılan bilimsel çalışmalara göre; gökyüzünde meydana gelen olayların depremi tetiklediği olmadı. İnsanlarımız rahat olsunlar. Bu tamamen bir doğa olayı" dedi.
FOTOĞRAF GERÇEK Mİ?
Sosyal medyada Türkiye’nin birçok noktasından fotoğraf paylaşıldı. Paylaşılan fotoğraflardan biriyle de İstanbul’da Galata Kulesi semalarında kuzey ışıklarının görüldüğü iddia ediliyordu.
Galata Kulesi fotoğrafının aslında başka bir fotoğraftan kopyaladığını ortaya çıkardı. Teyit.org'da yer alan haber şöyle:
"Aurora Borealis adıyla da bilinen kuzey ışıkları, kutup bölgelerinde görülen, yeryüzünün manyetik alanı ile güneşten gelen yüklü parçacıkların etkileşimi sonucu ortaya çıkan doğal ışımalara deniyor. Genellikle Kuzey ülkelerinde seyredilebilen kuzey ışıkları, Türkiye’de epey ilgi çekti.
Kuzey ışıklarının 5 Kasım 2023’te Türkiye’de Ordu, Tekirdağ, Kırklareli ve Van gibi şehirlerde görüldüğünü teyit etmek mümkün. Anahtar kelimelerle yapılan arama sonucunda, birçok farklı kaynaktan çeşitli fotoğraflara ulaşılabiliyor.
Fakat İstanbul’da kuzey ışıklarının görüldüğüne dair başka bir görsele rastlanmıyor. Üstelik tersine görsel arama ile güvenilir bir kaynağa ya da fotoğrafı kimin çektiği gibi bilgilere de ulaşamıyoruz. Başka bir görgü tanığı ya da ikinci bir fotoğraf olmaması şüpheli.
Nitekim fotoğrafı paylaşan bazı kullanıcılar, Galata Kulesi fotoğrafının kaynağını bilmediklerini ve orijinal olmadığını aktarmış.
Tersine görsel arama, Galata Kulesi üzerinde görülen ışık hareleri ile çok benzer bir forma sahip başka bir fotoğrafı karşımıza çıkarıyor. Bu, ışık harelerinin Galata Kulesi üzerine sonradan eklenmiş olabileceğini gösteren güçlü bir işaret.
Galata Kulesi üzerindeki hareler, diğer fotoğraftan kopyalanmış ve renkleri biraz daha soldurulmuş gibi görünüyor."