Avrupa’da özel enerji şirketleri krizle karşı karşıya. Fransa’da elektrik üretim ve dağıtım şirketi EDF’nin yüzde 15.9 hissesi yaklaşık 9.7 milyar Avro karşılığında “yeniden millileştirme” kararı aldı. Şirketin yüzde 84 hissesini elinde bulunduran Fransa’nın kamulaştırma nedeni olarak şirketin mali zorlukları da gösterildi. Rusya-Ukrayna savaşı sonrası başlayan doğalgaz krizi sonrası Almanya ise ülkenin en büyük enerji şirketlerinden Uniper’e kaynak aktarma hazırlığında.
Cumhuriyet'ten Mert Cengiz'in haberine göre; Almanya ayrıca “stratejik” öneme sahip enerjide kömür kaynaklarını ön plana çıkarıp “dışa bağımlılığı” azaltmak için girişimde bulundu.
Stratejik önem vurgusu
Avrupa’da bunlar yaşanırken gözler Türkiye’ye de çevrildi. “Enerji güvenliği” tartışmalarının Türkiye’ye yansımasını Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı Mahir Ulutaş değerlendirdi. Ulutaş, “Devletler, stratejik öneme sahip enerji yönetiminde, kamunun çıkarını göz önünde tutarak enerji tekellerini kamulaştırmalıdır” dedi.
'Buradaki yapı çok daha kötü durumda'
Ulutaş, Türkiye’nin enerji politikasını şu sözlerle anlattı: “Buradaki yapı çok daha kötü durumda. İkamesi bulunmayan elektriğin dağıtımında, özelleştirme uygulamalarıyla bölgesel tekeller yaratıldı. Dağıtım hatlarında bakımlar yapılmıyor. Bu durum geçen yıl görüldüğü gibi orman yangınlarına neden olabiliyor. Ya da Isparta örneğinde olduğu gibi uzun süreli kesintiler yaşanabiliyor.”
'Büyük krediler dövizle yapıldı'
“Fransa’daki örneğine karşı olarak sermayedarlara kâr ettirmek için değil, yurttaşın faydasına uygun kamulaştırmalar yapılmalıdır” tespiti yapan Ulutaş, Türkiye’deki özelleştirmelere ilişkin “Bizdeki özelleştirmeler, çok büyük krediler ile Avro ve dolar cinsinden yapıldı. Türk Lirası’nın değerini yitirmesiyle bu masraflar da yurttaşın faturasına zam olarak yansıtıldı” dedi.
'Stratejik programı ancak kamu yapabilir'
Türkiye’nin enerji portföyünde fosil yakıtların (petrol, doğalgaz, kömür) payının büyüklüğüne dikkat çeken Ulutaş, “dışa bağımlılık” vurgusu da yaptı. Dünyada enerjide yaşanan krizden yurttaşın en az etkilenmesi için izlenecek yolu da anlatan Ulutaş, “yerli” ve “yenilenebilir enerjinin” önemine işaret etti. Ulutaş, “Böylesi uzun vadeli stratejik bir programı ancak kamu yapabilir” diye konuştu.