Halkbank’ın uluslararası bankacılıktan sorumlu eski Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla’nın, ABD’nin İran yaptırımlarının ihlal edilmesiyle suçlandığı dava 9. duruşmasıyla devam ediyor.
CIA'nın eski direktör yardımcısı David Cohen, tanık olarak ifade veriyor.
Gelişmeleri durulma salonunda Amerikan muhabirler Adam Klasfeld, Katie Zavadski (KZ) ve Pete Brush (PB) aktarıyor.
(Ceviri Sebla Küçük)
CANLI BLOG
22:30 Davanın 9. duruşması sona erdi.
22:22 Cezaevleri bürosu, gazetecileri bilgi almaları için başka bir kuruma yönlendirdi. Herhangi bir bilgi verilirse paylaşacaklar.
22:17 Cohen, "Sanırım, onun büyük bir altın tüccarı olduğundan şüpheleniyorduk" diyor. Ancak o tarih itibariyle Zarrab hakkında ne bildiklerini "kesin biçimde" tarif edemeyeceğini söylüyor.
ZARRAB'IN BIÇAKLANMA İDDİASI
22:25 Zarrab'ın dünkü ifadesinde iddia ettiği "bıçaklı tehdit" olayıyla ilgili: ABD Cezaevleri Bürosu, gizlilik nedeniyle olaya ilişkin bilgi paylaşamayacaklarını açıkladı.
22:23 Cohen, Aralık 2013'teki tutuklamalar esnasında Türkiye'de olduğunu söylüyor. Reza Zarrab mevzusunu da aynı yıl duyduğunu belirtiyor.
22:09 Sözü edilen, Cohen'in o tarihte komiteye verdiği yazılı ifade olabilir. Aşağıdaki adreste İngilizce metin bulunuyor.
22.08 Bahsedilen ifade sırasında, Başkan Ed Royce, Cohen'e İran'la olan altın ticareti konusunda sorular sormuştu.
22:07 Rocco, Cohen'in Mayıs 2013'te ABD Temsilciler Meclisi'ndeki Dış İlişkiler Komitesi'ne verdiği ifadeyi gösteriyor. Bu belge de delil dosyasına ekleniyor.
22:04 Soru: Atilla ile görüşmelerinizde, bu konuda daha özenli davranılması için bankanın atabileceği adımlar konusunda hiç belli tavsiyelerde bulundunuz mu? Cohen, tam olarak ne söylediğini hatırlamadığını ancak bu konunun gündeme geldiğinden emin olduğunu söylüyor.
22:00 Cohen'in ifadesine göre, Atilla, ABD yaptırımları konusunda "sağlam bir uygunluk görevi taşıdıklarından" emin olmalıyız" demişti. (İfadenin çevirisi biraz sıkıntılı)
21:56 Cohen, bu konuyu Atilla ile görüşmüş. "2013 baharında Türkiye'de yaptığımız toplantıda Atilla ile bunu konuştuğumuzu hatırlıyorum" diyor.
21:54 Cohen, söylediklerini kelimesi kelimesine hatırlamadığını, ama Türkiye'den İran'a altın ihracatında artış gördüklerini söylediğini belirtiyor. Cohen yaptırımların uygulanması konusunda kaygı duymasının başka nedenleri de olduğunu ancak bunları paylaşmaya hazır olmadığını söyledi
21:50 Soru: (Halkbank'a) hiç olan bitenden şüphelendiğinizi söylediniz mi?
Cohen, "şüphelenmek" kelimesini kullanıp kullanmadığını bilmediğini söylüyor.
21:44 Cohen, Rocco'nun dosyaya eklemek istediği delillere aşina değil, bu yüzden belgeler henüz kayda geçirilmedi.
21:43 Rocco, Cohen'e başka bir delili gösteriyor.
21:41 Cohen, Türk yetkililerin bu konuda farklı farklı görüşleri olduğunu söylüyor.
TÜRKİYE ABD'NİN İRAN AMBARGOSUNU KABUL ETTİ Mİ?
21:35 Soru: Türkiye, ABD'nin İran'a yönelik yaptırımlarını kabul etti mi?
Cohen: Bu çok karmaşık bir soru.
21:34 Duruşma tekrar başladı
ÖĞLE ARASI VERİLDİ
23:30 Duruşmaya öğle arası verildi
23:24 Cohen, Atilla'ya ikincil yaptırımlar konusunda anlattıklarından bahsediyor.
20:21 David Cohen ifadesinde, Aralık 2013'teki ziyaretinde İstanbul'un "korkunç" trafiğinde 4 saat beklediğini anlatıyor. Reza Zarrab'ın böyle bir sorunu yoktu. Cohen, ziyaretten bir sonuç alamadığını, çünkü Süleyman Aslan'ın o sırada tutuklu olduğunu söylüyor.
20:19 Rocco, birincil ve ikincil yaptırımlar arasındaki ayrımı vurgulamaya devam ediyor. Hukuk meraklıları bu konuyu araştırmak isteyebilir, çünkü tekrar tekrar gündeme gelecek gibi görünüyor.
20:17 Rocco, söz konusu davada, birincil yaptırımların mı, ikincil yaptırımların mı ihlal edildiğini soruyor.
Cohen, davanın birincil yaptırımlarla ilgili olduğunu söylüyor.
20:15 Rocco, yaptırıma tabi faaliyetler nedeniyle bir kovuşturma veya işlem yapılıp yapılmadığını soruyor.
Cohen: Evet.
Rocco, örnek vermesini istiyor.
Cohen, BNP Paribas ile ilgili kovuşturmayı örnek veriyor.
20:12 Cohen, bu toplantıların yapıldığı dönemde soruşturma yürütmediğini söylüyor.
20:11 Rocco, toplantıların amacının ne olduğunu soruyor?
Soru: Bu toplantıların amacı soruşturma yapmak mıydı?
Cohen, toplantıların hem bankalara eğitim vermek, hem de bilgi toplamak amacıyla yapıldığını söylüyor.
20:09 Cohen, OFAC'ın "Swift" adı verilen bir iletişim sistemiyle yürüttüğü karmaşık prosedürlerden bahsediyor.
20:05 Cohen, kimi zaman, örneğin terör örgütleriyle bağlantılı işlemler söz konusu olduğunda, ABD'nin iki yabancı ülkeyle ilgili işlemlerle ilgilenebileceğini söylüyor.
20:04 Rocco ve Cohen, iki ülke ile ilgili olarak ABD'nin yaptırım programının kapsamını tartışıyor.
19:59 Rocco, Wall Street Journal gazetesinden bir haberi delil olarak sunuyor.
19:53 şin hukuki detaylarına geçtiler. Cohen, "ikincil yaptırımlar" ile "sınır dışında geçerli yaptırımlar" arasındaki ayrımı açıklıyor.
OFAC'IN YETKİ SINIRI YABANCI BANKALARI KAPSIYOR MU?
19.47 Rocco: Elbette, Hazine Bakanlığı'nın yetki sınırı ABD bankalarını kapsıyor, değil mi?
Cohen: Evet.
Rocco'ya göre Cohen, daha önce ABD'nin yaptırımlarının ABD sınırları dışında geçerli olmadığını söylemişti.
Savunma, Cohen'e, bu yöndeki açıklamasına ilişkin belgeler sunuyor.
19:36 Soru: ABD kurumları genelde yabancı kurumlardan daha fazla avukat istihdam eder.
Cohen: Genel olarak, bunun doğru olduğu söylenebilir.
19:35 Rocco: Halkbak'ın bir hukuk departmanı olup olmadığını biliyor musunuz? Cohen: Sanırım var. Ancak Cohen, Halkbank'ın hukuk bölümüyle herhangi bir teması olduğunu hatırlamıyor. Büyük bir banka olduğu için hukuk departmanının da olduğunu varsaydığını söylüyor.
19:32 Cohen, görüşmelere "kimi zaman" ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkilinin de katıldığını söylüyor.
19:31 Rocco: Hazine'den başka kişilerle birlikte görüştünüz onunla. Atilla'nın yanında da Halkbank yetkilileri vardı.
Cohen: Doğru.
19:30 Rocco: Hakan Atilla ile hiç bire bir görüştünüz mü?
Cohen: Sanmıyorum.
19:29 Atilla'nın avukatlarından Victor Rocco, Cohen'i sorguya çekiyor.
DAVİD COHEN'İN ÇAPRAZ SORGUSU BAŞLADI
19:41 Rocco, ABD'nin İran yaptırımlarının, yabancı bankaların işlemlerini kapsayıp kapsamadığını soruyor.
Cohen: Bu karmaşık bir soru.
19:28 Çapraz sorgu başladı.
19:26 Savcı: Başka sorum yok.
19:25 Cohen aldığı yanıtların güven verdiğini söylüyor. Halkbank'takiler Hazine'nin kaygılarının farkında olduklarını, bu kaygıları doğuran bilgilerden haberdar olduklarını söylemişti. Cohen yine de tatmin olmadığını, işin kontrol altında olmadığına dair yeni bilgiler aldığını söyledi.
19:21 Soru: Bu endişelerinize karşılık tatmin edici yanıtlar aldınız mı?
Cohen: (uzun bir müddet duraksıyor) Bu soruya sanırım "pek sayılmaz" diye yanıt verebilirim.
19:17 Cohen, "Zarrab hakkında olabildiğince çok şey öğrenmek" istediğini söylüyor.
19:16 Savcı, Cohen'in orada Zarrab hakkında neler sorduğunu öğrenmek istiyor. Cohen, tam olarak hatırlamadığını, ancak genel olarak Halkbank'ın Zarrab'la nasıl bir ilişkisi olduğunu öğrenmek istediğini söylüyor.
19:15 Cohen daha sonra Halkbank'ın isminin telaffuzu epey zor olan yeni genel müdürüyle görüştüğünü söylüyor. Cohen, "O toplantıda Zarrab hakkında konuştuk" diyor.
19:13 Cohen, Aralık 2013'te Türkiye'yi bir kez daha ziyaret ettiğini söylüyor. Bu kez, Halkbank'tan herhangi biriyle görüşmemiş, çünkü o dönem Türkiye'de "kolluk kuvvetlerinin yürüttüğü önemli işlemler" nedeniyle ziyareti çetrefilli hale gelmiş.
18:57 Cohen: Yani, Woori Bank konusunda endişeliydik...
Cohen, en son cümlesinin ardından hafifçe gülüyor.
18:56 Cohen, Halkbank ile, Woori Bank ve Kore Sanayi Bankası hakkında konuştuklarını söylüyor.
18:55 Cohen: Biz insani nitelikteki ticareti engellemeye çalışmıyoruz.
18:54 Cohen, Halkbank ile yaptıkları görüşmelerde, insani yardımların ABD'nin yaptırımlarının kapsamında olmadığı konusunun sık sık gündeme geldiğini söylüyor.
18:53 Adam Klasfeld'den bilgi notu:
Bu ifadeler, Cohen'in, Babacan'ın o dönemki açıklamalarına ilişkin ifadesinden. Delilde sözü edilen mektuptan değil. Mektuba daha sonra döneceğiz.
18:53 Cohen: Çok kaygılıydım ve sanırım son derece (sert) bir uyarıda bulundum...
18:52 Cohen: Başbakan yardımcısı, Türkiye'nin yaptırımlarımızı açıkça ihlal eden uygulamalara karıştığını açık açık ilan etmişti.
ALİ BABACAN'A GÖNDERİLEN MEKTUP
18:34 Mektubun içeriği burada yazmak için fazla karışık.
Konu: Başbakan Yardımcısı Ali Babacan
Babacan'ın adı, yaptırımları düzenleyen yetkilileri "rahatsız" eden işlemlere ilişkin bir delilde geçti. Hangi bağlamda geçtiğine bakmak gerekiyor.
Cohen, Babacan'ın kamuoyuna, İran'a yönelik yaptırımları delme konusunda açık ifadelerin yer aldığı açıklamalar yaptığını iddia ediyor.
18:32 Yeni bir delil sunuluyor: Cohen'in Aralık 2012'de Aslan'a gönderdiği bir mektup.
18:29 Oturum devam ediyor.
OTURUMA KISA ARA VERİLDİ
18:20 Oturuma kısa bir ara verildi.
18:12 Cohen, Halkbank yetkililerinin, ABD'nin İran yaptırımlarını uygulamak istedikleri ve bunu yapabilecekleri konusunda kendisine güvence verdiğini söylüyor.
18:11 Adam Klasfeld'in yorumu:
Görünüşe göre savcı, Atilla'nın yaptırım sisteminin nasıl işlediğinden haberdar olduğu ve bunu atlatmak için bir sistem üzerinde çalıştığı argümanı için zemin hazırlıyor. Savunma makamı elbette buna karşı çıkıyor. Çapraz sorgunun nasıl şekilleneceğini göreceğiz.
18:01 Cohen, 2012'nin Eylül ayında Türkiye'de Halkbank'ı ziyaret ettiğini söylüyor.
Savcı, altınla ilgili olarak neler konuştuklarını soruyor.
Cohen, ABD'nin yeni yaptırım sisteminden ve İran'ın bu sistemi atlatmak için neler yapmaya çalışacağından bahsettiklerini söylüyor.
ATİLLA VE ASLAN ALTIN TİCARETİNDEN SIK SIK BAHSEDİYOR
18:00 Savcı, Atilla ve Aslan'ın altın ticaretinden hiç bahsedip bahsetmediğini soruyor.
Cohen, bu konunun "sık sık" gündeme geldiğini söylüyor.
Savcı: Bir sonraki slayta geçelim.
17:58 Cohen, insani nitelikteki ticaretin kolaylaştırılmasından da bahsettiklerini söylüyor.
17:57 Cohen: Bazen Atilla ve Aslan, Türkiye ile İran arasındaki coğrafi, kültürel ve tarihsel bağlara dikkat çekerek, iki ülke arasında "sağlam" bir ticaret olduğunu söylüyordu. Yani, yaptırımları uygulamanın zorluklarını açıklamak amacıyla.
17:55 Savcı, Cohen'in "hafızasını tazelemek için" bir şey gösteriyor.
17:54 Cohen: Başka konuları da ele aldığımıza eminim ama o konular neydi, hatırlamıyorum.
17:53 11 Aralık 2011'de ABD Kongresi, İran'dan petrol ithalatını azaltmak amacıyla, düzenlemelerde bazı değişikler getiren bir askeri ödenek tasarısını (NDAA olarak da biliniyor) onayladı. Cohen, bahsettiği toplantıda Atilla ve Aslan'la bu yeni yasayla ilgili konuştuklarını söylüyor.
17:49 14 Mart 2012 tarihinde Cohen'in ABD Hazine Bakanlığı'ndaki ofisinde bir toplantı düzenlendi. Cohen: Hatırladığım kadarıyla, Atilla ve Aslan ile yaptık toplantıyı.
17:44 Jüri üyelerine bir mektup gösteriliyor.
17:41 Cohen, IEEPA'dan (Uluslararası Acil Ekonomik Güç Yasası) ve bu yasa kapsamındaki cezalardan bahsediyor. Cohen'in ifadesi teknik detaylar içerecek gibi görünüyor.
17:38 Cohen, Halkbank'ın - sadece Türkiye'de değil, aynı zamanda dünyanın diğer yerlerinde - birlikte çalıştığı tek banka olmadığını söylüyor.
17:36 Cohen: Esasen, yaptırımları atlatanlarla mücadele etmenin yolu, kimlerle iş yaptığınızı bilmekten geçer.
17: 34 Muhabir Adam Klasfeld'in bilgi notu:
Cohen dünkü duruşmada, ABD Hazine Bakanlığı'nın Halkbank'la İran'a yönelik yaptırımların uygulanması konusunda düzenlenen toplantılarda Atilla ile "sıklıkla" bir araya geldiğini söylemişti. Bu toplantılar Türkiye'de ve Washington'da, "bir ölçüye kadar" yüz yüze yapılıyordu.
Bugünkü duruşmaya dönersek: Cohen, İran'ın yaptırımları atlatmak için "aldatıcı uygulamalara" başvurduğunu Atilla'ya bildirdiğini söylüyor.
17:28 Cohen'in ifadesi dün kaldığı yerden devam ediyor.
17:27 9. duruşma başlıyor. Jüri salona giriyor.