Aksaray’daki semt pazarında esnaf ve vatandaşlar, ekonomik kriz nedeniyle yaşadıkları sorunları anlattı. 25 yıldır pazarcılık yaptığını belirten Musa Sağ, şunları söyledi:
"25 yıldır pazar esnafıyım, kendimi bildim bileli pazardayım. Son bir yıl öncesine kadar vatandaşın hali çok iyiydi, son bir yıldır fiyatların yükselmesinden dolayı talep azaldı. 5 kilo sattığımız ürünü şu an vatandaşa 2 kilo zor veriyoruz. Bu da nedir? Bizim tonajımız düşüyor. Önceden bir pazarda 2 dorse satıyorduk, şimdi 500 kilo satıyoruz. Bizim kazançlarımız yine kiloda 1-2 lira ama malı satamadığımız için para kazanamıyoruz. Kazandığımız paralar da masraflarımıza yetişmiyor. Yani bugün pazara kurduğumuz tezgahın 500 lira masrafı var. Bizim 500 lirayı kazanmamız için 500 kilo mal satmamız lazım ki üstüne kâra geçelim. O da olmuyor, satamıyorsun. Vatandaş, ürünün fiyatı yükseldiğinden alamıyor. Bakın, bir kilo muz 23 lira. Bu muz geçen sene 10 lira bandındaydı, vatandaş alabiliyordu. Şimdi 23 lira. En azından ‘20 liralık ver de çocuk tadına baksın’. Geçen sene 2 kilo sattığım ürünü, şimdi 700-800 gram verebiliyorum. Bu da satışları yüzde 50 etkiliyor. Alamıyor vatandaş. Gider olarak bizi etkiliyor. Tabii poşet masrafı, mazot masrafı, BAĞ-KUR, işçi giderleri her şey yükseliyor. Buna keza bizim kazancımız yükselmiyor. Atıyorum; biz 10 yıl önce de 500 lira kazanıyorduk, masrafımız 100 liraydı. Şimdi 500 lira kazanıyoruz, masrafımız 300-350 lira. Bizim kârımız gidiyor. Bizim kazançlarımız aynı, ama sürekli masraflar arttığı için cebimize giren para azalıyor. Şu anda pazarın müşterileri genellikle Afganlı, Suriyeli, Somalili. Biz, pazarda bu insanlara mal satıyoruz. Zaten memur kredi kartıyla çalıştığı için vatandaşın cebinde para olmuyor. Kredi kartıyla anca gidip marketten bir kilo, yarım kilo alıyor, karttan çektiriyor, ha bire karta yükleniyor. Burada alışveriş yapan mülteci, cebinde parayla geliyor. Böyle giderse esnafın hali iyi değil, kim ne derse desin tedbirlerin alınması lazım. Esnaf gün gün eriyor. Şu pazarda geçen seneden beri en az 15 kişi bıraktı. Para kazanamadığı için insanlar farklı sektöre yöneliyor. Millet ne kadar çalışırsa çalışsın iki yakası bir araya gelmiyor. Durum bu.”
'Süt ürünlerine sürekli zam geliyor'
Başka bir pazarcı ise "35 yıllık peynirciyim. Hepsine bir zam geldi. Mesela tereyağına zam geldi; 100 liraydı, 120 lira toptan yaptılar. Kaşar peynir 65 liraydı, 70 lira yaptılar; toptan fiyatlarını söylüyorum. Peyniri 60 liradan satıyorduk, toptancıda 60 lira oldu, biz 70 liraya satacağız. İnek-koyun karışık peynirimiz var, 70 liraya satıyorduk, o da 80 liraya çıktı. Şu anda zamsız, benim 15 günlük peynirim var. Elimdekiler bittikten sonra zamlı satacağım. Müşteri önceden bir kilo alıyorsa yarım kilo alıyor, iki kilo alacaksa bir kilo alıyor. Yani alım gücü düşüyor. Şu an kendimizi kurtarabilirsek ona şükrediyoruz. Çünkü malı yerine koyma alım gücü de düşüyor, bizim de alım gücümüz düşüyor" dedi.
'Emeklinin alım gücü düşük'
Pazara alışveriş için gelen Cumali Ayhanlı da "Emekliyim, aldığımız para yetmiyor. Pazar da pahalı, her şey pahalı. Geçen hafta 10 liraysa bu hafta 15 lira oluyor. Sürekli üstüne koyuyorlar. Üretime destek verilmesi gerekiyor, adamlar üretemiyor. Mazot çıktı, gübre çıktı, adamlar alamıyor. Devlet destek verirse vatandaş düşürür fiyatları" diye konuştu.
'Üretici az, tüketici çok'
Diğer bir vatandaş ise "Çok pahalı buluyorum. Biz karı-koca emekliyiz ama yetiştiremiyoruz. Ben, çocuk okutana, ailesi çok olana ne diyeyim? Üretici az, tüketici çok. Her şey pahalı. Adet olarak aldığımız da oluyor, kilo olarak aldığımız da oluyor. Yumurtaya zam gelmesi normal, yem fiyatları uçtu, yem uçunca ne yapsın adam? Arpanın kilesi 250 liraya çıkmış, onu o fiyata alan adam yumurtayı kaça versin? Baştakilerin önce yemi düşürmesi lazım ki yumurta fiyatı da düşsün" dedi.