Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Dokümantasyon Merkezi, "18 Temmuz 2024 Günlük İnsan Hakları Raporu"nu yayımladı.
Rapora göre, 18 Temmuz gününde Türkiye genelinde çeşitli hak ihlalleri yaşandı. Ankara’da TBMM önünde yapılan hayvan hakları eylemi polis müdahalesiyle engellenirken, Suruç Katliamı’nın anmasına katılım çağrısı yapan 5 kişi gözaltına alındı. Hapishanelerde tutuklu bulunan kişilerin maruz bırakıldığı kötü muamele ve sağlık hizmetlerine erişim konusundaki ihlaller de raporda yer aldı. İstanbul Bakırköy Kadın Ceza İnfaz Kurumu'nda tutulan Şivekar Ataş'ın disiplin cezalarının yanı sıra sağlık sorunlarına yönelik tedaviye erişim sıkıntısı yaşadığı kaydedildi.
Yaşanan ihlaller şu şekilde:
Ankara’da Polis Tarafından Engellenen Eylem
17 Temmuz 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündeminde olan Hayvanları Koruma Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ne karşı Ankara’da TBMM önüne gelerek eylem yapan yaşam savunucularının polis tarafından TBMM önünden uzaklaştırıldığı öğrenildi.
Hapishanede İşkence ve Kötü Muamele İddiaları
İstanbul Bakırköy Kadın Ceza İnfaz Kurumu'nda tutulan Şivekar Ataş hakkında çeşitli gerekçelerle disiplin soruşturması açıldı ve bu soruşturmalar sonucunda toplamda 6 kez hücre cezası verildi. Bunlardan biri 11 gün süreyle uygulanmıştır.
Hapishanede Sağlığa Erişimi Engellenen Mahpus
18 Temmuz 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, İstanbul Bakırköy Kadın Ceza İnfaz Kurumu'nda tutulan Şivekar Ataş isimli mahpusun yaşadığı sağlık sorunlarıyla ilgili gerekli tedaviyi alamadığı öğrenildi.
Ankara’da Gözaltına Alınan Kişiler
18 Temmuz 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, 20 Temmuz 2015 tarihinde yapılan bombalı saldırıda 33 kişinin yaşamını yitirdiği Suruç Katliamı’nın Ankara’da gerçekleştirilecek anmasına katılım çağrısı yapan kişilere polis tarafından GBT yapıldığı ve 5 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi. Gözaltına alınan kişilerin isimleri: Enes Uğur Tekin, Ertürk Soysal, Mert Ömerbeyoğlu, Hakan Kıyak ve Çetin Karakaya.
1 Mayıs Kutlamaları Gerekçesiyle Yargılanan Kişiler
1 Mayıs 2024 tarihinde İstanbul’da gerçekleştirilen kutlamalar sırasında Saraçhane’den Taksim’e yürümek istedikleri gerekçesiyle gözaltına alınan 17 kişi hakkında İstanbul 24 Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 17 Temmuz 2024 tarihinde başlandı. İddianamede 17 kişinin ‘2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununa muhalefet’, ‘örgüt propagandası yapma’ ve ‘suçu ve suçluyu övme’ suçlarından cezalandırılması istenmektedir. Mahkeme, 17 kişi hakkındaki adli kontrol tedbirinin kaldırılmasına hükmederek duruşmayı 18 Ekim 2024 tarihine erteledi.
1 Mayıs 2024 tarihinde İstanbul’da gerçekleştirilen kutlamalar sırasında polisin müdahalesi sonucunda 17 kişi gözaltına alınmış, gözaltına alınanlardan 6’sı 4 Mayıs 2024 tarihinde tutuklanmıştı. Tutuklanan 6 kişi, 12 Temmuz 2024 tarihinde yapılan tutukluluk incelemesi sonucunda tahliye edilmişti.
1 Mayıs Kutlamaları Gerekçesiyle Yargılanan Kişiler
1 Mayıs 2024 tarihinde İstanbul’da gerçekleştirilen kutlamalar sırasında Saraçhane’den Taksim’e yürümek istedikleri gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra tutuklanan ve 25’i halen tutuklu 30 kişi hakkında İstanbul 44. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 17 Temmuz 2024 tarihinde başlandı. İddianamede 30 kişinin ‘2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununa muhalefet’, ‘görevi yaptırmamak için direnme’ ve ‘kamu malına zarar verme’ suçlarından cezalandırılması istenmektedir. Mahkeme, halen tutuklu bulunan 25 kişinin tahliyesine karar vererek duruşmayı 25 Aralık 2024 tarihine erteledi.
Hrant Dink Davası
Hrant Dink’in öldürülmesiyle ilgili aralarında Trabzon İl Emniyet İstihbarat Şube Müdürlüğü’nde görevli eski polis memurlarının da bulunduğu 15 kamu görevlisinin (Ali Öz, Bekir Yokuş, Faruk Sarı, Gazi Günay, Hasan Durmuşoğlu, Mehmet Ayhan, Mehmet Ali Özkılıç, Muharrem Demirkale, Okan Şimşek, Onur Karakaya, Osman Gülbel, Şükrü Yıldız, Veysal Şahin, Volkan Şahin ve Yavuz Karakaya) İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılandığı yeni davanın duruşması, 17 Temmuz 2024 tarihinde görüldü. İddianamede 15 kamu görevlisinin ‘tasarlayarak kasten öldürme’, ‘anayasayı ihlal’ ve ‘tasarlayarak kasten öldürmeye yardım’ suçlarından cezalandırılması istenmektedir.
Dönemin Trabzon Jandarma İstihbarat Şubesi görevlisi sanık Okan Şimşek, savunmasında şu sözlere yer verdi: “Cinayeti önleme görevi benim değil. Hiçbir şey yapmayan ve aldığımız istihbaratı cinayetten 1 gün sonra alınmış gibi rapor yazdıran şube müdürüm Metin Yıldız bu davadan beraat etti. Tahliyemi ve beraatımı talep ediyorum”.
Dönemin Trabzon İstihbarat Şube Müdürlüğü’nde görevli polis memuru Mehmet Ayhan, savunmasında şu sözlere yer verdi: “Suç işlemedim, görevimi yerine getirdim. Amirim Ercan Demir süreçte yetkilidir ama o beraat etti. Beraatımı talep ediyorum”.
Mahkeme, tutuklu yargılanan kişilerin tutukluluk halinin devamına, Ali Öz hakkındaki ev hapsi adli kontrol tedbirinin devamına karar vererek duruşmayı 11 Ekim 2024 tarihine erteledi.
(Hakkari’de Belediye Eski Eş Başkanı ile Diğer Kişilerin Yargılandığı Dava
18 Temmuz 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, aralarında Hakkari Yüksekova Belediyesi eski Eş Başkanı Remziye Yaşar’ın da olduğu 30 kişi hakkında Hakkari 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davada ‘örgüt üyesi olma’ iddiasıyla hapis cezası verilen kişilerden 24’ünün cezaları Yargıtay 3. Ceza Dairesi tarafından onandığı öğrenildi. Cezası onaylanan kişilerin isimleri öğrenilemedi.
Söz konusu davada mahkeme, görevden alınıp yerine kayyum atanan Remziye Yaşar’ın da aralarında olduğu 3 kişinin ‘örgüt üyesi olma’ suçundan ayrı ayrı 17’şer yıl hapis cezasıyla, 27 kişinin ise aynı suçlamadan ayrı ayrı 8’er yıl 9’ar ay hapis cezasıyla cezalandırılmasına hükmetmişti.
Erzurum’da Yargılanan Kişiler
7 Mayıs 2023 tarihinde Erzurum’da gerçekleştirilen bir mitingde İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun taşlı saldırıya uğraması ile ilgili 28 kişi hakkında Erzurum 7. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın karar duruşması, 17 Temmuz 2024 tarihinde görüldü. Mahkeme, 28 kişinin ayrı ayrı 5’er ay 26’şar gün hapis cezasıyla cezalandırılmasına ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına hükmetti.
Hakkari Belediyesi’ne Kayyum Atanması ile İlgili Başvuru
18 Temmuz 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Hukuk ve İnsan Hakları Komisyonu ile avukatlarının, 3 Haziran 2024 tarihinde İçişleri Bakanlığı tarafından alınan Hakkari Belediye Eş Başkanı seçilen Mehmet Sıddık Akış’ın yerine Hakkari Valisi Ali Çelik’in kayyum olarak atanması kararına ilişkin yürütmenin durdurulması ve sonuçların ortadan kaldırılması talebiyle İdare Mahkemesi’ne başvurduğu öğrenildi.
Yurt Dışı Çıkış Yasağı Adli Kontrol Tedbiri ile İlgili AYM Kararı
18 Temmuz 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, eski Kalkınma Bakanı Müslüm Doğan’ın, hakkında açılan bir davada mahkeme beraatına hükmetmesine rağmen uygulanmaya devam edilen yurt dışı çıkış yasağı adli kontrol tedbiriyle ilgili yaptığı bireysel başvuruyu değerlendiren Anayasa Mahkemesi (AYM), “yapılan müdahalenin demokratik toplum düzeninin gereklerine ve ölçülülük ilkesine uygun olmadığı” gerekçesiyle özel hayata ve aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğine hükmetti.
Erişim Engeli Getirilen İnternet İçerikleri
18 Temmuz 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, bir yoga eğitmeninin adının geçtiği ve https://www.gazeteduvar.com.tr adresinde yer alan toplam 2 habere kişilik hakları ihlali gerekçesiyle İstanbul Şile Sulh Ceza Hakimliği’nin 16 Temmuz 2024 tarihli kararıyla erişim engeli getirildiği ve söz konusu haberlerin silinmesine hükmedildiği öğrenildi.
Gözaltına Alınan Kişiler
18 Temmuz 2024 tarihinde basında yer alan haberlerden, İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ByLock isimli programı kullandıkları, bu içeriklerde isimleri geçtiği, Bank Asya’daki hesaplarında şüpheli işlem bilgileri tespit edildiği gerekçeleriyle yürütülen bir soruşturma kapsamında 3 şehirde yapılan operasyonlarda 6 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi.