2019 yılında Çin'in Wuhan kentinde ortaya çıkan koronavirüs salgını devam ediyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve bileşenleri salgını takip ederken bir yandan da aşı bulmak için çalışıyorlar.
Aşılar her yıl milyonlarca hayat kurtarıyor. Hayat kurtardığı gibi bir yandan da hem virüs ve bakterilerle savaşıyor hem de bağışıklık sistemini güçlendiriyor.
Aşılama, her yıl difteri, tetanoz, boğmaca, grip ve kızamık gibi 2-3 milyon ölümü de engelliyor. Yeni tip koronavirüs (COVID-19) aşısı üzerinde çalışmalar hızla sürerken bir yandan da 100'den fazla koronavirüs aşısı denemeleri sürüyor. Dünya Sağlık Örgütü bu salgının daha fazla yayılmasını önlemek için bilim insanları, iş dünyası ve küresel sağlık kuruluşlarıyla işbirliği içinde çalışmaya devam ediyor.
Aşı çalışmalarında son durum
Birçok ülkede devam eden aşı çalışmalarında sona gelindi. Bazı ülkeler aşı çalışmalarının tamamlandığını duyurdu. DSÖ, güvenli ve etkili bir aşı bulunduğunda; dünyanın her yerine aşıların adil dağıtımını kolaylaştırmak için çaba göstereceklerini ifade etti. Aşılar, öncelikli olarak yüksek risk gruplarına dağıtılmak isteniyor.
Mevsimsel grip ile koronavirüs belirtileri arasındaki farklar neler?
Grip yani influenza ile yeni tip koronavirüs (Covid-19) belirtileri arasında benzerlikler bulunuyor. Yine de bu iki hastalığın semptomlarını birbirinden ayırmak mümkün.
İşte mevsimsel grip belirtileri
- Ateş
- Kas ağrısı
- Halsizlik
- İştah kaybı
Buna karşın, koronavirüsü gripten ayıran semptomlar farklı. Covid-19 (Koronavirüs) belirtileri ile grip arasındaki en büyük farklar şöyle:
- Baş ağrısı
- Tat kaybı
- İshal
Grip aşısı koronavirüsten korur mu?
İnsanların büyük çoğunluğunun yaşadığı kuzey yarımkürede sonbaharın gelmesiyle birlikte, koronavirüs salgını ile grip (influenza) salgınının birleşme tehlikesi toplumlarda endişe yaratıyor. Böyle bir tehlike sonucu, hâlihazırda var olan salgın krizinin daha büyük sorunlara yol açabileceği düşünülüyor.
En çok sorulan soru ise şu; grip aşısı, Covid-19'a karşı da etkili mi?
Aşı, grip virüsüne karşı bağışıklık sağlarken, bir yandan da koronavirüs hastalığına karşı risk grubundaki kimselerin enfeksiyonlara karşı daha dirayetli olmasını sağlıyor.
Enfeksiyon ve Mikrobiyoloji Uzmanı Songül Özer, bu duruma ilişkin, "Eğer mevsimsel grip varsa ve yaşınız ileriyse yani 65 yaşın üzerindeyseniz ve altta yatan başka bir hastalığınız kronik hastalığınız varsa bir de üzerine mevsimsel yani influenza ile enfekte olduysanız mevsimsel gribiniz varsa elbette ki koronavirüs aldığınızda bu sizin koronavirüs enfeksiyonunu daha ağır geçirmenize neden olacaktır" ifadelerini kullandı.
Grip aşısı, koronavirüsün bulaşmasını engellemiyor. Ancak uzmanlar, grip aşısı ile kazanılacak bağışıklığın enfeksiyonun daha zor oluşmasını sağlayacağından dolayı hastalığı daha hafif atlatmada yardımcı olacağını ifade ediyor.
Grip aşısını kimler olmalı? Kimler risk grubuna giriyor?
Sağlık Bakanlığının resmi internet sitesinde, mevsimsel gribe karşı risk grubunda olan kişilerin özellikleri yayımlandı. Grip aşılarının ülkeye gelmesiyle birlikte, birçok kişi e-nabız uygulaması üzerinden kendisine grip aşısı çıkıp çıkmadığını sorguladı.
Sağlık Bakanlığında yer alan bilgilere göre mevsimsel gribe karşı risk grubunda olan kişilerin özellikleri şöyle:
- 65 yaş ve üzeri ve 2 yaş altı kişiler
- 6 ay- 18 yaş arasında olup uzun süre aspirin kullanması gerekenler
- Şeker hastalığı dahil herhangi bir metabolik hastalığı olanlar,
- Astım dahil kronik solunum yolu hastalığı olanlar,
- Kronik böbrek hastalığı olanlar
- Kronik kalp ve damar sistemi hastalığı olanlar
- Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler (kronik kan hastalığı olanlar, kanser hastaları, immunsupresif ilaç kullananlar, HIV/AIDS hastaları)
- Huzurevi, bakımevi vb. ortamlarda yaşayanlar
- Aşırı kilolu olanlar
- Gebeler
Bu özelliklerden en az birini gösteren kişiler risk grubunda sayılıyor ancak bu kişilere aşı çıkmayabiliyor. Eczacıların açıkladığına göre; Türkiye'de risk grubunda 25 milyon kişi bulunuyor. Toplam gelen aşı dozu 1,5 milyon olduğu için kademeli olarak uygulanacak olan aşılar yüksek risk grubunda sayılan birden fazla kronik hastalık sahibi ve ekseriyetle yaşlı yurttaşlara verilecek.
DSÖ'nün risk sıralaması
Sağlık Bakanlığının yayımladığı risk gruplarına karşın Dünya Sağlık Örgütü'nün sıralaması biraz daha farklı. DSÖ'nün son yayımladığı raporda, en yüksek risk grubu olarak sağlık çalışanları gösterildi.
DSÖ, mevsimsel grip (influenza) aşısının öncelikli olarak sağlık çalışanlarına yapılmasını önerdi. DSÖ'nün raporunda, "Eğer grip aşısı dozu az veya yetersizse, sağlık çalışanları arasında enfeksiyona açıklık bağlamında risk gruplarına göre öncelik sıralaması yapılmalı" ifadeleri kullanıldı.