İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz, enflasyonda tek haneye inme vaatlerinin verildiği, sıkı para politikalarının uygulandığı 2023'ün son günlerinde yeni yıl için de öngörülerini açıkladı. Cumhuriyet'e konuşan Yılmaz, 2024 yılında Türkiye'yi bekleyen tablonun pek de iç açıcı olmadığını söyledi.
Yılmaz, yeni yılda vergi oranlarının daha da artacağını söyledi. İşsizlik rakamlarına değinen Yılmaz, işsizlik rakamlarının 2023'e kıyasla daha da artabileceği ihtimalini vurguladı.
Yılmaz röportajında özetle şunları söyledi:
"Asgari ücret, emeğin karşılığı olan minimum ücret düzeyidir ve o ücret de Asgari Ücret Tespit Komisyonu ve TÜİK'in açıkladığı enflasyon oranıyla belirleniyor. Hükümetten asgari ücret ile ilgili açıklamalar; hem 2024 yılında asgari ücret artışının yılda bir kez yapılacağı hem de ücretlilerin enflasyona ezdirilmeyeceği yönünde. Ancak bu iki açıklama birbiriyle çelişiyor.
Asgari ücrete 2024 yılı için bir kez ve enflasyona karşı “kısmen” koruyacak bir oran olarak yüzde 50 artış olursa net 17.104 TL, brüt 20.121 TL olacak. İşverene maliyeti ise yaklaşık 23 bin TL’yi geçecek. Asgari ücretin yüzde 50 üzeri her 5 puan artışı nette 550-600 TL artarken işverene maliyeti de 750-800 TL arasında artıyor. Ayrıca ücretlilerin yarısından fazlası asgari ücret ve onun etrafında ücret alıyor, o nedenle asgari ücret artışı diğer ücretleri de belirleyici oluyor.
ENFLASYON YİNE YÜKSELECEK
Büyümenin yavaşladığı, sıkı para politikasının firmalar üzerinde etkilerinin göründüğü ortamda, çalışma barışını sağlayacak bir ücret artış oranı belirlemek zor. Ayrıca asgari ücretin yüksek enflasyon ortamında 2024’te bir kez ilk altı aylık enflasyonu yükseltici etki yapacak ama enflasyonla mücadelenin ücretlerin baskılanması üzerinden devam etmesi var olan adaletsizlikleri daha da artıracak.
İŞSİZLİK VE İFLASLAR ARTACAK
2023 yıl sonu enflasyonunun yüzde 65 civarında gerçekleşeceğini öngörüyorum. Enflasyon dinamikleri 2024 yılında da yerini koruyacak. Ücret artışlarının etkisiyle 2024 yılında hizmet enflasyonundaki önceki durum devam edeceğinden aylık enflasyonda gerileme zor. 2023 mayıs ve haziran aylarındaki sübvansiyonlu doğal faiz fiyatları nedeniyle gerileyen enflasyon baz etkisiyle mayıs ve haziran 2024’te yükselecek. Ardından KDV ve ÖTV artışlarının da etkisiyle temmuz ve ağustos 2023’te çift haneye yaklaşmış olan enflasyon oranlarının bu kez enflasyonu düşürücü baz etkisiyle bir gerileme görülse de 2024 yılının yüzde 45 civarında bir enflasyon ile tamamlanacağını düşünüyorum. Tüksek faiz ortamı kredileri yüzdürülen, yeni kredi olanaklarına ulaşamadığı için iflas riski yaşayan firma sayısını artıracak. Ekonomi soğumaya başlarken işsizlik oranlarında ücret artışlarının da etkisiyle bir yükselme olası görünüyor.
VERGİLER GELECEK ZAMLAR YAPILACAK
Seçimler, kamu harcamalarını dönemsel olarak arttıran bir nedendir. Buna yol açan temelde iki faktör var: Biri, siyasi partilere bütçeden aktarılan meblağlar, diğeri de oy kaygısı taşıyan siyasi iktidarın popülist politikalarla kamu harcaması düzeyini arttırması. Seçimlerde medyan (ortanca) seçmenlerin kararı, çoğunluğun kararını yansıttığından medyan seçmen, en çok kamu hizmeti sunacak ama daha az yükümlülük yükleyecek partilere oy vererek kamu harcamalarının artışına ve kamu gelirlerinin azalışına etki yaparlar. Ancak seçim biter bitmez çoğunlukla maliye politikası sıkılaşır, çünkü bütçe seçimden yorgun çıkmıştır. Vergi artışları, zamlar art arda gelir, kamuda tasarruf gündeme taşınır.