AKP’li milletvekillerinin imzasıyla TBMM’ye sunulan ‘Bireysel emeklilik tasarruf ve yatırım sistemi kanunu ile bazı kanunlarda ve 375 sayılı kanun hükmünde kararnamede değişiklik yapılmasına dair kanun teklifi’nde Merkez Bankası (TCMB) Kanununa ilişkin değişiklik teklifi de yer aldı. Söz konusu teklife göre, TCMB Kanunun 40’ıncı maddesinin III numaralı fıkrasına aşağıdaki bent eklenecek:
“c) Banka nezdinde bulunan yabancı ülke merkez bankalarına ait para, alacak, mal, hak ve varlıklar haczedilemez, üzerlerine ihtiyati tedbir veya ihtiyati haciz konulamaz”
Maddenin gerekçesi ise teklifte şöyle ifade edildi: ”Madde ile merkez bankaları arasında kurulan ilişkilerin işin gerektirdiği diplomatik hassasiyet ve ekonomik güven temelinde yürütülmesini teminen diğer merkez bankalarının Banka nezdindeki para, alacak, mal, hak ve varlıklarının haczedilmemesi amaçlanmaktadır.”
Bu teklif karşı taraftan geldi
halktv.com.tr'ye bilgi veren bir kaynak ise " Bence bu teklif kesinlikle karşı taraftan geliyor. Değişiklik teklifi büyük olasılıkla eski swap anlaşmalarının yapıldığı ülkelerden değil yeni anlaşmaların yapılacağı ülkelerden geliyor" dedi.
Merkez Bankası'nın Güney Kore ile aydır imzalanmasını beklediği bir swap anlaşması bulunuyor. Ayrıca basına Birleşik Arap Emirlikleri ve Azerbaycan ile de yeni anlaşmalar yapılmak üzere olduğu bilgisi de yansımıştı.
Uğur Gürses Güney Kore'yi işaret etti
halktv.com.tr'ye konuşan ekonomist Uğur Gürses "Bu düzenlemenin neden yapıldığını inanın ben de anlamadım. Aklıma Güney Kore ile yapılan swap anlaşması geliyor. Anlaşma yapıldı yapılacak derken beş aydır bir türlü gerçekleşmedi. Kore'nin anlaşmanın sağlanması için böyle bir talebi olmuş olabilir diye düşünüyorum. Katar'da istemiş olabilir. Swap yaparken Türkiye'ye para veren ülkeye Türkiye'de karşılık olarak bir para veriyor. Yani onun parasını alırken sizde kendi paranızı veriyorsunuz. Bana bu düzenleme anlamsız geliyor. Ama altından mutlaka bir şey çıkacaktır. Meclis'te yapılacak olan komisyonda umarım buna neden ihtiyaç duyduklarını anlatırlar. Bu Meclis komisyonuna gelince 'muhalifet değişikliğin nedenini' soracaktır. Bizde bu vesile ile neden buna ihtiyaç duyulduğunu öğreneceğiz diye umuyorum" dedi.
Teklif daha Meclis'e gelmeden önce ekonomist Uğur Gürses yukarıdaki metni paylaşarak değişikliğe dikkat çekmişti.
Bu maddeyi hangi ülke istedi?
TCMB’nin Katar ve Çin merkez bankaları ile swap (para takası) anlaşmaları bulunuyor. Bu anlaşmalar kapsamında TCMB rezervinde 15 milyar dolar karşılığı Katar riyali, 6 milyar doları karşılığı Çin yuanı bulunuyor.
TCMB, 12 Ağustos 2021 tarihinde Güney Kore Merkez Bankası ile de Türk lirası-Kore wonu ikili para takası (swap) anlaşmasına imza atıldığını duyurmuş ancak o dönem yaklaşık 2 milyar dolara denk gelen büyüklükteki para takası hesaplara aktarılmamıştı.
Anlaşmanın son durumu ile ilgili geçen ay Bloomberg HT'nin sorularını yanıtlayan Kore Merkez Bankası Uluslararası İlişkiler Departmanı Finansal İşbirliği Birimi Başkanı Sanggon Kwak, swap anlaşmasının uygulanması için gerekli prosedürler üzerinde çalıştıklarını, TCMB ile görüşmelerin devam ettiğini söylemişti.
Söz konusu haberde “Gecikmede, anlaşmada öngörülen para takası finansmanlı ticaret mutabakatı mekanizması ile ilgili gerekli düzenlemelerin etkili olduğu belirtiliyor” ifadeleri yer almıştı.