ABD Başkanı Donald Trump, bir süredir Amerikan Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell'a faiz oranlarını düşürmesi için baskı yapıyor.
Özellikle karşılıklı ek vergi tarifelerini açıkladıktan sonra, ABD'de enflasyonun aşağı yönlü hareket ettiğini savunan Trump, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ile yaptığı bir ziyaret sırasında gazetecilerin sorularını yanıtlarken Powell'a yönelik yaptığı açıklamada, "Ondan memnun değilim" dedi.
ABD Başkanı, isterse Powell'ı kovabileceğini söyleyerek, merkez bankasının siyasi bağımsızlığı konusunda büyük bir yasal hesaplaşmaya neden olabilecek bir tehdidi yenilemiş oldu.
Fed başkanının görev süresi Mayıs 2026'da sona eriyor.
Peki Trump, Powell'ı görevden alabilir mi?
Hukuki olarak durum şöyle; Federal Rezerv Kanunu, Fed Başkanı'nın görev süresi boyunca yalnızca “geçerli bir neden” ile görevden alınabileceğini belirtir.
"Geçerli neden", ciddi etik ihlal, görevini kötüye kullanma ya da yasal sorumluluklardan kaçınma gibi spesifik durumlar için geçerlidir.
Ancak Powell hakkında böyle bir neden şu anda mevcut değil.
Yani Trump’ın tek taraflı ve politik gerekçelerle Powell’ı görevden alması yasal zeminden yoksun.
Hukuki Belirsizlik, Hukukçular, Trump’ın Powell’ı Fed Başkanı olarak görevden alıp alamayacağı konusunda bölünmüş durumda. Fed Yönetim Kurulu üyeliğinden alınması neredeyse imkansız, çünkü bu atamalar Kongre onaylı ve süreli.
Ancak başkanlık pozisyonu (yani kurul başkanlığı), farklı yorumlara açık olabilir.
Trump böyle bir adım atarsa, dava büyük olasılıkla Yüksek Mahkeme’ye taşınacak ve tarihi bir içtihat oluşabilir.
EKONOMİK SONUÇLAR
Powell’ın görevden alınması, Fed’in bağımsızlığına doğrudan bir müdahale olarak algılanır.
Bu durum beraberinde olası olarak şunları getirebilir:
Hisse senetlerinde sert düşüşe,
Tahvil faizlerinde artışa,
Doların zayıflamasına,
Kredi maliyetlerinin yükselmesine yol açabilir.
Goldman Sachs ve diğer kurumlar, bu tür bir adımın “piyasalar için riskli bir dönemi tetikleyebileceği” uyarısında bulunuyor.
FED'İN BAĞIMSIZLIĞI NEDEN HAYATİ
Fed'in siyasi baskılardan uzak çalışması, enflasyonla etkin mücadele için kritik.
1970’lerdeki Nixon-Burns örneği gibi siyasi müdahalelerin sonuçları yüksek enflasyon ve ekonomik istikrarsızlık olabiliyor.
Paul Volcker'ın 1980'lerde siyasi baskılara direnmesi, enflasyonla mücadelede bağımsızlığın önemini tarihi olarak göstermiştir.
TRUMP'IN EKONOMİK ÇIKMAZI
Trump, ithalata %10 genel ve Çin’e %145 özel gümrük vergisi getirmek istiyor.
Powell ise bu tür politikaların enflasyonu artırıcı etkileri olacağı uyarısında bulundu.
Dolayısıyla Powell’ın faizleri düşürmesi için baskı yapan Trump, aslında kendi politikalarıyla faizlerin artmasına neden oluyor.
Trump, Powell’ı hedef alarak aslında ekonomik sorumluluktan kaçıyor gibi görünüyor.
Tüm bunlara bakıldığında Powell’ı görevden almak Trump için yasal ve politik bir mayın tarlası olur.
Hukuken oldukça tartışmalı ve muhtemelen mümkün değil (en azından sorunsuz şekilde), Ekonomik olarak finansal piyasalarda panik yaratabilir. Politik olarak ise bağımsız kurumlara müdahale tartışmalarını tekrar alevlendirir.
Küresel yatırımcı güveni sarsılır, ABD ekonomisi yeni bir belirsizlik dönemine girer.