Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Süleyman Uyar, muz serası yatırımı ve fiyatındaki dalgalanmalar hakkında Manavgat'ta yapılan toplantıda üreticileri bilgilendirdi. 2015 yılında yaklaşık 300 bin ton olan muz üretiminin, geçen yıl 728 bin tona yükseldiğini belirten Prof. Dr. Uyar, bu sene ise 900 bin ton civarında beklediklerini söyledi.
'Belirli periyotta sürekli kesim olmalı'
Muz fiyatındaki dalgalanmanın seralarda kesim planlaması yapılmamasından kaynaklandığını savunan Prof. Dr. Uyar, "Muzu, döviz kuru gibi gören üretici 'fiyatı yükseldiğinde keselim, düştüğünde kesmeyelim' gibi bir algıyla yaklaşıyor. O da sirkülasyonu negatif etkiliyor. Serada belirli periyotta sürekli kesim, hem tüketici hem üretici açısından daha rasyonel bir karar" diye konuştu.
'Yerli muzun fiyatı dünya ortalaması üzerinde'
Türkiye'de üretilen muzun ihraç edilmesinin mümkün görünmediğini aktaran Prof. Dr. Uyar, şunları söyledi:
"Şu anda dünya ortalamasında muzun kilo fiyatı 95 cent civarında. Bizim iç piyasadaki rakamlarımız, bu fiyata yakın veya üzerinde. Ek destek sağlanmadıkça ülkemize yakın bölge ve komşu ülkeler hariç kısa vadede ihracatımız mümkün görünmüyor."
'Sera maliyetleri yükseldi'
Muz serası yatırımlarında maliyetin yükseldiğini belirten Prof. Dr. Uyar, yeni üretim alanlarından ziyade mevcut üretimin kaliteleştirilmesi, daha iyi paketlenmesi, daha standardize edilmesi ve tüketiciye daha iyi koşullarda nakledilmesi konusunda çalışılması gerektiğini vurguladı. Birkaç yıl önce dönüm başı 50-100 bin lira olan üretim maliyetinin 200 bin liraya yükseldiğini ifade eden Prof. Dr. Uyar, muz serası yatırımının bugünlerde rasyonel olmadığını söyledi.
'Muz geleneksel lezzetli meyve'
Yerli muzun kuru meyve ya da meyve suyu gibi yan sanayi ürünü olarak tüketiminin çok az olduğunu belirten Prof. Dr. Uyar, "Dolayısıyla muz geleneksel bir meyvedir. Pazardan alınır, kolayca kabuğu soyulur ve lezzetiyle yenilir. Genelde alışkanlığımız bu. Toplam tüketimin neredeyse yüzde 99'u bu şekilde. Geri kalanını sanayi kısmında ne kadar değerlendirebilirsek o da üretimin yaşayacağı sorunları azaltır" diye konuştu.
'Pahalı olması için muz kesimi yapılmıyor'
Yılda 140 bin ton muz üretimi yapılan Manavgat'ta, seralarda hasadın başlamasıyla pazar tezgahında muz fiyatları ucuzladı. İlçe pazarında 2 hafta önce 15 liraya satılan yerli muz, seralarda kesimin fazlalaşmasından sonra 9 liradan tezgahta yerini aldı. Manavgat pazarında 25 yıldır muz satan İsmet Kaçar, muzdaki fiyat dalgalanmasının üreticilerden kaynaklandığını iddia etti. Üreticinin, pahalı olması için muz kesimi yapmadığını söyleyen Kaçar, "Piyasa kuruyorlar, 5 veya 6 lira. 'Benim muzum pahalılanacak, daha kaliteli' diye düşünenler kesmiyor. Muzda bir günün fiyatı, diğer günle tutmuyor. Düzenli kesim veya düzenli üretim yapsalar, muz standart fiyatında durur" dedi.