Merkez Bankası'nın, Ramazan ayı fiyat gelişmelerini analiz eden çalışması, genel kamuoyuna yönelik olarak hazırlanan 'Merkezin Güncesi' blog sayfasında yayımlandı.
Çalışma çarpıcı sonuçları ortaya koydu.
Merkez Bankası'nın çalışmasında göre işlenmemiş gıdada Ramazan ayında fiyatlar hızlı artarken, işlenmiş gıdada ise daha az arttı. Razaman ayı için marketlere fiyat artırmama çağırısı yapılmış, hatta özel denetimlere tabi tutulmuştu.
Ancak rapor ortaya koydu ki bu denetim ve çağrılar yeterli gelmemi: İşlenmemiş gıda olan, et, sebze-meyve gibi ürünlerde fiyatlara yüksek zamlar yapıldığı ortaya çıktı.
Muhammed Bahça, Simin Bayraktar ve Aslıhan Atabek Demirhan tarafından yapılan çalışmada, 2025 Razamazan ayı incelendi. Yayımlanan bölümde, önceki yıllardaki Ramazan aylarına göre bir kıyaslama yer almadığı görüldü.
ekonomim'in aktardığına göre çalışmada şu değerlendirme yer aldı:
“Ramazan ayının gıda enflasyonu kalemleri üzerinde farklı etkileri olduğunu ortaya koyuyor. Gıda ve alkolsüz içecekler geneli ile işlenmemiş gıda aylık enflasyonu özelinde Ramazan ayının eş zamanlı etkisine ek olarak öncü ve gecikmeli etkilerinin olduğu; işlenmiş gıda aylık enflasyonu üzerinde ise anlamlı bir etkisinin olmadığını görüyoruz. Bulgularımız gerek önceki çalışmalar gerekse saha gözlemleriyle uyumlu olarak; Ramazan ayının gıda ve alkolsüz içecek fiyatları üzerindeki yukarı yönlü baskının temel olarak işlenmemiş gıda ürünleri kaynaklı olduğunu ima ediyor.”
DEV ZAMLAR!
Merkez Bankası çalışmasında et ve tavuk eti fiyatlarına yönelik yapılan güne bağlı zaman çizelgesi de yer aldı. Grafiğe göre Ramazan ayı girer girmez et ve tavuk fiyatları adeta “patlama” yaşanarak çalışma için oluşturulan endeks kapsamında 60 puan kadar artış gösterdi. Tavuk etindeki fiyat artışı Ramazanın ilk haftasında yüzde 75’ler civarında artış kaydedildi.
Kırmızı ette de tablo değişmedi. Ramazan ayının hemen öncesinde başlayan artış iyice hızlandı ve ilk günlerde 65 puan civarını buldu. Bu oranın karşılığı ise yaklaşık yüzde 80’ler civarında zam.
Bakliyatta da fiyat artışı yaşandı. Çalışmaya göre bu grupta fiyat artışı yaklaşık yüzde 50 dolayında ölçüldü ve bakliyat fiyatları et ve tavuğa kıyasla daha düşük seviyelerde zam gördü.
Çalışmada, “Dolayısıyla gerek model gerekse yüksek frekanslı veri analizi, gıda ve alkolsüz içecekler ve işlenmemiş gıda fiyatlarında Ramazan ayının etkili olduğunu ortaya koyuyor. Grafik 1’de verilen katsayıları kullanarak yaptığımız hesaplamalar, 2025 yılında Ramazan ayının şubat ve mart aylarında işlenmemiş gıda enflasyonunda sırasıyla 1,16 ve 3,53 puan; gıda ve alkolsüz içecekler enflasyonunda ise 0,75 ve 1,09 puan yukarı yönlü etki oluşturduğuna işaret ediyor. Bu doğrultuda, 2025 yılında Ramazan ayının manşet enflasyona gıda kaynaklı doğrudan etkisini yaklaşık 0,5 puan olarak hesaplıyoruz.” denildi.