Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Eylem Planı’na göre, yeni gelişen teknolojilerle ortaya çıkan kripto varlıklar ve dijital oyunlarda kullanılan şifreli ödeme sistemi (e-pin) takip edilerek, bu varlıkların ekonomik, teknolojik ve hukuki altyapısı oluşturulacak.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca hazırlanan ve 2023-2025 dönemini kapsayan Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Eylem Planı yürürlüğe konuldu. Plan döneminde toplumsal refah düzeyinin artırılması, adil gelir dağılımının ve ekonomik istikrarın sağlanması, diğer makroekonomik göstergelerin iyileşmesi yoluyla haksız rekabetin önlenmesi amaçlanıyor. Buna göre:
- Mükellef bilgi anketleriyle sektörel düzeyde kayıt dışı ekonominin boyutunun ve vergi açığının hesaplanması, vergi bilincinin ölçülmesi sağlanacak.
- Kitap, sinema ve müzik eserlerine ilişkin korsanla mücadele kapsamında, ilk denetim komisyonları tarafından gerçekleştirilen denetim sonuçları ile ihlal sebebiyle hakkında tutanak tutulan kişi ve işletmelere ait verilerin ilgili kurumlarla paylaşılmasına yönelik gerekli altyapı çalışmaları yürütülecek. Hal Kayıt Sistemi’nin ticari, zirai ve mali verileri ile entegrasyonu sağlanacak.
- Esnek ve uzaktan çalışma gibi yeni çalışma modellerinin kayıt dışı istihdama yol açmasını engellemek amacıyla gerekli altyapı ve mevzuat çalışmaları yapılacak. Yetkili müesseseler ve kıymetli maden aracı kuruluşları tarafından gerçekleştirilen işlemlerin anlık takibine ve analiz edilmesine yönelik sistem altyapısı kurulacak.
Kayıt dışı işçi çalıştırana ihale yasağı
- Kayıt dışı işçi çalıştıranların kamu ihalelerinden yasaklanması ve yatırım-teşvik uygulamalarından yararlanmasının önlenmesine yönelik düzenleme yapılacak.
- Yeni gelişen teknolojilerle ortaya çıkan kripto ve e-pin gibi varlıklar takip edilerek, bu varlıkların ekonomik, teknolojik ve hukuki altyapısı oluşturulacak
- Başta gıda ve tarım ürünleri ile inşaat malzemeleri olmak üzere ticarete konu ürünlerin nihai tüketime kadar gerçekleşen tüm aşamalarının izlenmesi amacıyla benzersiz kod üretilerek ürün hareketlerinin izlenebileceği Ürün Takip Sistemi kurulacak
- Akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihazlara plaka bilgilerinin otomatik tanımlanmasına imkan sağlayan Taşıt Tanıma Sistemi kurulacak.
Defterlere 'derin' inceleme
- Elektronik defterler üzerinden risk analizi ve değerlendirme çalışmaları yürütülebilmesine yönelik Defter Risk İncelemesi (DERİN) Projesi hayata geçirilecek.
- Etil alkolün amacı dışında kullanımını önlemek amacıyla gereken takip sistemi kurulacak.
- Ticari kredilerde fatura ve tevsik edici belgelere dayalı kredi kullanım uygulaması yaygınlaştırılacak.
- Nakit kullanımının azaltılmasına yönelik kartlı veya dijital ödeme yöntemlerinin teşvik edilmesi sağlanacak.
- Motorlu araç ticaretinden kaynaklanan vergi kaybının önlenebilmesi ve vergi güvenliğinin sağlanması için teminat uygulaması hayata geçirilecek.
- Kira sözleşmelerinin e-Devlet Kapısı üzerinden düzenlenmesi sağlanacak.
- Türkiye Gayrimenkul Değerleme Bilgi Sistemi kurulacak. Taşınmaz değer haritalarının oluşturulması amacıyla Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi’ne entegre sistemle, taşınmazların toplu değerleme modeli ile değerinin belirlenmesi sağlanacak.
- Kayıt dışı faaliyet gösteren özel istihdam bürolarına yönelik denetim mekanizması güçlendirilecek. İşe yeni başlayan mükelleflerin mükellefiyet durumlarına ilişkin bilgilendirme yapılarak faaliyetleri bir yıl boyunca takip edilecek.
- Elektronik ortamdaki ticari faaliyetlere yönelik denetleyici uygulamalar geliştirilecek. Sanal ofis, hazır ofis ve paylaşımlı ofis kiralama faaliyetlerine yönelik denetim yapılacak.