Türkiye 14 Mayıs günü tarihinin en kritik seçimlerinden biri için sandık başına gidecek. Seçim yaklaştıkça ekonomide endişe veren gelişmeler yaşanmaya devam ediyor. Dolar ve euroya fiziki talep doruk noktasına ulaşırken, İstanbul'da piyasaların kalbi niteliğindeki Kapalıçarşı'da devasa kasalarla döviz toplanması gündeme oturmuştu.
Bloomberg'in haberine göre Kapalıçarşı'da güvenlik görevlileri eşliğinde ilerleyen dört tekerlekli devasa kasalar, aralarında piyasanın en büyük döviz alıcısı olan devlete ait enerji ithalatçısı BOTAŞ'ın da bulunduğu büyük şirketlere ait dolarları taşıyor.
Makas açıldıkça açılıyor
Öte yandan dolar/TL kurundaki yükseliş sürerken bankalararası piyasada ve Kapalıçarşı'da alış/satış arasındaki makas açılmaya devam ediyor.
Bu durumun nedeni ise ortaya çıktı.
Fortuna Capital Danışmanlık Kurucusu Dr. Altuğ Özaslan, bankalararası piyasa ile serbest piyasada döviz kurlarında makasın açılmasını tetikleyen önemli bir unsurun Kapalıçarşı’da efektif döviz bulunamaması olduğunu söyledi.
Kapalıçarşı da nakite sıkıştı!
Ekonomi gazetesine konuşan Özaslan, "Eskiden 15 dakika içinde verilen döviz alımlarınız için şimdi T+2 gün valör veriliyor" dedi.
"Türkiye'de faiz yanlış ama Türkiye'de faizin yanlış olmasının çok farklı sebepleri oluyor. Türkiye'de her şeyin fiyatı yanlış. Her şeyin! Konutun fiyatı yanlış, aracın fiyatı yanlış, aldığınız ürünlerin fiyatı yanlış, dövizin fiyatı yanlış, mevduatın fiyatı yanlış, kredinin fiyatı yanlış" diyen Özaslan, "Çünkü bütün varlıkların fiyatlaması, değeri daha doğrusu faizde bulunur. Fiyata arz ve talep dengesine göre serbest piyasada oluşur ama değeri faizle hesaplanır. Siz faizi olması gereken seviyeden yanlış bir yere zorla getirdiğinizde ve yüksek bir enflasyonun olduğu yerde tarihi bir negatif reel faiz verdiğinizde doğal olarak fiyatlama davranışları değişiyor" ifadelerini kullandı.
Döviz piyasasında "işin kontrolden çıktığını" söyleyen Özaslan, şunları söyledi:
"- Ama kontrolden çıkmasının birinci sebebi şu oldu; Merkez Bankası, benim piyasadan da duyduğuma göre bankalara, sözlü telkinde bulunarak, alım-satım spread'inizi açın dedi. Önce bu spread yüzde 1'ler yüzde 2'ye getirildi. Sonra 1 liraya çekin denildi kabaca. Bu da yüzde 5 gibi bir alım spread'ine tekabül ediyor. Sonrasında Kapalıçarşı işlemlerini bankalarla kapatmak zorunda. Bankaların alım satım farkı açıldıkça Kapalıçarşı'daki makas yani İnterbank para piyasası ile serbest döviz piyasası arasında bir makas açılmaya başlıyor. Bir de bu makası tetikleyen ikinci unsur ne yazık ki efektif bulunamaması oldu. Kapalıçarşı'da son 15-20 gündür döviz likiditesine erişim neredeyse yok.
- Eskiden şöyleydi; siz çok büyük montanda bir işlem yapacak olsanız bile parayı çantada götürüyorsunuz size 1 milyon doları 15 dakika içinde veriyorlardı. Zaten önceden arıyorsunuz. Bugün, son 15-20 gündür T+2 gün valör veriyorlar! Çünkü Kapalıçarşı bu dövizi toparlayamıyor. Efektifte böyle bir problem olduğu için bu likiditenin yarattığı ekstra da bir prim oldu fiyatın üzerinde... En büyük sıkıntı buradan geldi."