Türkiye, 31 Mart 2024’te gerçekleştirilecek yerel seçim sürecine girdi. İktidar, yerel seçimlerde çıtayı yükseğe koydu, başta İstanbul ve Ankara olmak üzere büyükşehirleri kazanmak istiyor.
Ekonomi politikaları da bu hedefe uygun olarak tasarlanıyor. Toplumun geniş kesiminin canını çok daha derinden yakacak büyük zamlar ve vergi artışları, seçim sonrasına bırakılıyor.
Seçime giderken yoksul ve dar gelirlere az da olsa nefes aldırabilecek ücret artışları yapılacak. Milyonlarca emeklinin ve asgari ücretlinin maaşına, 1 Ocak’tan geçerli olmak üzere “oransal” olarak büyük görünen, psikolojik etki yaratmak için algı operasyonlarının da ustaca devreye konulacağı zamlar yapılacak.
Giderler olabildiğince sabit tutulurken, gelirlerde “bahar havası” estirilecek. Seçmende, “güven” duygusu uyandırılacak. İkna süreçleri işletilecek.
Maaş zammı, son yıllarda çok acı biçimde deneyimlediğimiz gibi yüksek enflasyon ortamında birkaç ay içinde eriyecek.
Vatandaşın, alım gücü seçim sonrasında gündeme gelecek zamlarla ve sert ekonomik önlemleri içerecek “kemer sıkma” politikaları ile dip yapacak. Bir yandan hayat pahalılığı, diğer yandan da kaçınılmaz olarak işsizlik artacak. Geçmiş mumla aranır olacak.
BÜYÜK AÇIK
31 Mart yerel seçimleri sonrasında elektrik ve doğal gaz zamları sıkça konuşulacak. Ancak, seçime dek özellikle konutlarda kullanılan elektrik ve doğal gaza mümkün olduğunca zam yapılmayacak.
Bunun işareti de “resmi” düzeyde gelmeye başladı.
Kamu iktisadi teşebbüsleri ile bağlı ortaklıklarının 2024 yılı genel yatırım ve finansman programına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, 17 Ekim Salı günü Resmi Gazete’de yayımlandı.
Buna göre enerji sektöründe faaliyet gösteren iki kamu iktisadi teşebbüsü BOTAŞ ve Elektrik Üretim AŞ’nin (EÜAŞ) 2024 yılı borçlanma gereği ya da finansman açığı deyim yerindeyse dudak uçuklattı.
BOTAŞ’ın 289 milyar 434 milyon 542 bin TL, EÜAŞ’ın 259 milyar 374 milyon 620 bin TL finansman açığı olacağı öngörüldü. BOTAŞ’ın, dolar bazında finansman açığı yaklaşık 10 milyar dolar… Dile kolay…
Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü de 109 milyar 379 milyon 646 bin TL finansman açığı ile ilk sıralarda yer alıyor.
DÖRT SEÇENEK
Bu büyük finansman açığının kapatılması için dört yol ya da seçenek öne çıkıyor:
- BÜYÜK ZAMLAR: Doğal gaza ve elektriğe çok yüksek oranlı zamlar. Seçim sonrasında maliyet tarifeye geçiş. Bu yolla maliyetin abonelere yansıtılması.
-HAZİNE’NİN KARŞILAMASI: Hazine’nin devreye girmesi ve söz konusu finansman gereksinimini karşılaması ve açığı kapatması.
-YENİ BORÇLANMA: BOTAŞ, EÜAŞ ve TCDD bankalardan borçlanabilir ve bu açığı kapatabilir.
-GAYRİMENKUL SATIŞI: Özellikle TDDD, değerli arazilerini satarak finansman yaratabilir. Böylece, gereksinim duyduğu finansmana belli ölçüde ulaşabilir.
Yerel seçimler sonrasında zam, en güçlü seçeneklerden biri olarak öne çıkacaktır. Büyük açık, dev zam…