Kapalı bir göl olan ancak devasa büyüklüğü ve tuzlu suyuyla deniz olarak kabul edilen Hazar Denizi’nde kıyısı bulunan beş ülke, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra bu suların ekonomik ve askeri olarak hangi statüde kullanacağı konusunda anlaşamıyordu.
Kazakistan’ın Aktau kentinde Rusya, Kazakistan, Azerbaycan, Türkmenistan ve İran liderlerinin katılımıyla düzenlenen zirvede Hazar Denizi’nin anayasası olarak kabul edilen anlaşma imzalandı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Cumhurbaşkanı Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbanguli Berdimuhamedov’un imzaladığı anlaşmaya göre, Hazar Denizi’nin yüzey kısmı taraflarca ortak bir şekilde kullanılacak. Dip kısmı ve maden rezervleriyse komşu devletlerin arasında, uluslararası hukuk temelinde anlaşılarak paylaşılacak.
Denizcilik, balıkçılık, bilimsel araştırmalar ve ana boru hatlarının döşenmesi, tarafların üzerinde mutabakata varacağı kurallara göre yapılacak. Kapsamlı deniz projelerinin hayata geçirilmesi durumunda mutlaka ekoloji faktörü dikkate alınacak.
Anlaşma Hazar Denizi’ni kıyısı bulunmayan diğer ülkelere kapatıyor. Anlaşma su altındaki doğalgaz ve petrol rezervlerinin de artık çıkarılarak dünya piyasalarına sunulması anlamına geliyor.