NAZLICAN ERMİŞ
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'nın açıkladığı verilere göre cari açık, temmuz ayında 683 milyon dolar olarak gerçekleşti. Yılın ilk 7 ayında cari açık 13,7 milyar dolar olurken, yıllıklandırılmış cari açık 27 milyar 832 milyon dolar oldu. Öte yandan ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı, temmuzda geçen yılın aynı ayına göre 1 milyar 22 milyon dolar artarak 2 milyar 984 milyon dolara yükseldi. Bu dönemde, altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı, 2 milyar 749 milyon dolar fazla verdi. Söz konusu hesapta geçen yılın temmuz ayında 1 milyar 924 milyon dolar fazla oluşmuştu.
Hizmetler dengesi altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler temmuzda 2 milyar 118 milyon dolar oldu.
Aynı dönemde, birincil gelir dengesinden kaynaklanan net çıkışlar 306 milyon dolar artışla 702 milyon dolar, ikincil gelir dengesi kaleminden kaynaklanan net girişler ise 19 milyon dolar azalışla 55 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti.
Nedeni altın ithalatı
Merkez Bankası'nın açıkladığı verileri halktv.com.tr'ye değerlendiren Ekonomist Mustafa Sönmez, "Geçen yılın ilk 7 ayında 23 milyar dolar bir açık varken, şimdi 13,7 milyar dolara inmiş gibi. Bunun en önemli nedenlerinden biri geçen yıl çok yoğun altın ithalatı vardı. Bu yıl altına ilgi düştü, altın ithalatı azaldığı için bu genelge ithalata düşüşe ve cari dengenin görece iyileşmesinde altın ithalatının azalması önemli bir etken" dedi.
Turizm ve havacılık gelirlerinin de geçen seneye göre iyileşme sağladığını ifade eden Sönmez, "İhracatta da görece bir artış cari dengenin görece düzelmesine etki etmiş. Buna karşılık cari açığın finansmanında dışardan kaynak girişi geçen yıl çok düşüktü, bu yıl görece iyileşmiş." ifadesini kullandı.
'Cari açığın yükselişi devam edecek'
Ekonomist Selçuk Geçer ise, açıklanan cari işleme dair verilere ilişkin, "Beklentilerin üzerinde geldi. Temmuz ayında beklentilerin üzerinde gelmiş olması önemli. Turizm girdileri ile cari açığın daha düşük çıkması bekleniyordu. 2.5 milyar dolara dair kaynağı net olmayan bir para girişi var. Bu olmasaydı eğer, büyük ihtimalle cari açık daha yüksek çıkacaktı.
Temmuz'dan sonraki dönemde turizm ve seyahat girdileri daha da azalacak. Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık'ta cari açığın yükselişi devam edecek. Cari açığın yükselmesi Türkiye'nin döviz ihtiyacının daha da artması anlamına geliyor" değerlendirmesini yaptı.
Fransız bankası uyardı
Fransız Bankası Societe Generale, Merkez Bankası'nın faiz oranlarını çok erken indirme hatasını yapma konusunda giderek daha fazla risk almakta olduğunu belirterek, Türk lirasının yıl sonunda dolar karşısında 8.85'e yükselebileceğine dair tahminde bulunup yatırımcılarının hazırlıklı olmalarını istedi.
'Faiz indirimine gidilmesi doları 9 liranın üzeri atar'
Bankanın dolar tahminini değerlendiren Sönmez, 8. 85'in iyimser bir tahmin olduğunu söyledi. Sönmez "23 Eylül'de Merkez Bankası kararı önemli. Ondan önce 22 Eylül'de FED'in kararı da önemli. FED, parasal sıkılaştırmaya giderse, Türkiye'de bunun tersine faiz indirimine giderse ciddi bir sermaye kaçışı olur. Bu taktirde, dolar fiyatı 9 liraları geçebilir" değerlendirmesini yaptı.
Geçer de, bu tahmine ilişkin, "Çok iyi niyetli buluyorum bu tahminleri. Bırakın faiz indirmeyi, artırmaları lazım. Faiz indirimine gidilmesi doları 9 liranın üzeri atar" diye konuştu.