Dolar bugün 34,75 Türk Lirası. İktisatçı Mahfi Eğilmez'in, “Güncel Ekonomik Sorunlar Hakkında Sorular ve Yanıtlar” başlıklı değerlendirmesinde dolarla ilgili yaptığı açıklama dikkat çekti. Eğilmez'in "Doları nasıl oluyor da sabit tutabiliyorlar?" sorusuna verdiği “Önceleri Merkez Bankası dolar satarak kuru baskıladı ve bu yolla sabit tuttu... İnsanlar bankaların verdiği faizin yıllık net yüzde 40, dolar kurunun da 34’lerde sabit olduğunu görünce ellerindeki ya da banka hesaplarındaki dolarları bozdurup TL mevduata döndüler. Ne var ki bu mucize gibi görünen çözüm sonsuza kadar sürdürülemez" yanıtı dikkat çekti.
Blog yazılarına eklenen okur yorumları ve sorulara yönelik değerlendirmelerde bulunan Mahfi Eğilmez, sosyal medya üzerinden de kendisine yöneltilen soru ve yorumlara yanıt verdi.
“Enflasyon beklentilerinde para piyasaları neden reel sektörün ve hane halkının beklenti oranlarının çok altında kalıyor ve gerçekleşen oran reel sektörünki oluyor? Para piyasalarının hesaplamalarının daha teknik daha doğru olması gerekmez mi?” sorusuna Mahfi Eğilmez’in cevabı şöyle oldu
“Herkes para kazandığı yeri, maddeyi iyi göstermeye çalışır. Para piyasasında çalışanlar da mallarını satmak için ekonomiyi ve gidişi olduğundan iyi göstermeye çalışıyor. Buna karşılık reel sektör yapacağı zamları haklı göstermek için, hane halkları da ücret zammını yüksek alabilmek için enflasyon tahminini yüksek tutma eğiliminde oluyor.”
DOLARI NASIL OLUYORDA SABİT TUTABİLİYORLAR?
Doların sabit seyrine yönelik “Doları nasıl oluyor da sabit tutabiliyorlar? Bunu ekonomi bilmeyen birine gider ve gelirler dengesi gibi nasıl anlatabiliriz? Uzmanlar bu durumun sürdürülemez olduğunu söylüyor ama bir şekilde devam ettiriliyor” sorusuna da Mahfi Eğilmez, “Önceleri Merkez Bankası dolar satarak kuru baskıladı ve bu yolla sabit tuttu.
'MUCİZE GİBİ GÖRÜNEN ÇÖZÜM SONSUZA KADAR SÜRMEZ'
İnsanlar bankaların verdiği faizin yıllık net yüzde 40, dolar kurunun da 34’lerde sabit olduğunu görünce ellerindeki ya da banka hesaplarındaki dolarları bozdurup TL mevduata döndüler. Bu kadar dolar bozdurulunca doğal olarak kur düşmeye yöneldi. Bu kez Merkez Bankası dolar alıp kuru yine sabit tuttu. Bu durumdan mevduat sahipleri memnunlar: Çünkü vade sonunda tekrar aynı kurdan dolar aldıklarında yüzde 40 oranında dolar faizi almış oluyorlar. Merkez Bankası da memnun: Çünkü topladığı dövizlerle rezervlerini güçlendirmiş oluyor. Ne var ki bu mucize gibi görünen çözüm sonsuza kadar sürdürülemez” değerlendirmesini yaptı.
TL FAİZİN DOLAR FAİZE DÖNÜŞMESİ
Türk Lirası faizlerin döviz faizi haline dönüşmesine yönelik soruyu Eğilmez, şu şekilde açıkladı:
“Bir bankanın TL mevduata yüzde 40 net faiz verdiğini düşünün. Bir kişi 10.000 dolarını bugünkü kurla TL'ye çevirse eline 345.000 TL geçer. Bunu yüzde 40 faizle TL mevduata yatırsa yılsonunda elinde 483.000 TL olur. Eğer kur hiç değişmemişse bunu tekrar dolara çevirdiğinde 14.000 doları olur. Yani 10.000 dolarına 4.000 dolar almış olur. Bu da yüzde 40 dolar faizi demektir. İşte bu şekilde TL faizi dolar faizine dönüşmüş olur.”
TÜRKİYE'DE ENFLASYONLA YAŞAMAK
Eğilmez, bir okurunun yaptığı “Türkiye’deki hayat oyunu bu enflasyonla yaşamayı enflasyonla kazanmayı bilen oyunun kurallarını öğrenen başarılı oluyor bunu beceremeyen ya enflasyonu düşük ülkelere yaşamak için gidecek ya da Türkiye’de ezilecek” yorumuna cevabı ise “Keşke mesele sadece enflasyonla yaşamayı öğrenmekle sınırlı olsaydı. O zaman herkes ekonomi ve finans çalışır, iyi kötü bu işin içinden çıkardı. Asıl mesele sürekli değişen ve çoğu rasyonel olmayan, bilime, akla ve hukuka aykırı yaklaşımlarla yaşamaya çalışmak. Zor olanı o” oldu.