Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Araştırma Merkezi’nin (DİSK-AR) ‘İşsizlik ve İstihdamın Görünümü Raporu'na göre, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı ağustos ayında 7 milyon 337 bin kişi oldu. Raporda, Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre işsiz sayısının son bir yılda 560 bin azaldığı, Türkiye İş Kurumu’na (İŞKUR) göre ise 148 bin arttığı belirtilerek, devletin iki kurumu arasındaki veriler arasındaki uçurumun devam ettiği vurgulandı.
TÜİK’in bugün yaptığı açıklamaya göre, mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 9,6, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı (atıl işgücü) ise yüzde 19,8 seviyesinde gerçekleşti. TÜİK’e göre Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı (mevsim etkisinden arındırılmış) ağustos ayında bir önceki aya göre 100 bin kişi azalarak 3 milyon 312 bin kişi oldu.
Dar ve geniş tanımlı işsizlik arasındaki fark 10.4 puan
DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre ise mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı ağustosta 7 milyon 337 bin kişi oldu. TÜİK’e göre ağustos 2019’da yüzde 14 olan işsizlik ağustos 2022’de yüzde 9,6 oldu. Ancak aynı yıllarda geniş tanımlı işsizlik yüzde 14’ten yüzde 19,8’e yükseldi.
Geniş tanımlı işsizlik fırladı
DİSK-AR tarafından işsizlik ve istihdam görünümüne ilişkin şu değerlendirmeler yapıldı:
- Ağustosta dar tanımlı işsizlik yüzde 9,6 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 19,8 olarak gerçekleşti. Dar ve geniş işsizlik arasındaki fark bu dönemde 10,4 puan oldu. Dar ve geniş işsizlik arasındaki makasın bu denli açılmasının en önemli nedeni salgın dönemindeki işten çıkarma yasağının dar tanımlı işsizliği sınırlı düzeyde tutmuş olması ve işbaşında olunan sürenin azalmasıdır. Böylece dar tanımlı işsizlik sınırlı kalırken geniş tanımlı işsizlik fırlamıştır.
İki kurum arasında uyumsuzluk var
- İŞKUR’un kayıtlı işsiz sayıları kayıtlara, TÜİK’in işsizlik verileri ise ankete dayalı olarak hesaplanmaktadır. İki kurumun metodolojileri farklı da olsa İŞKUR tarafından aylık istatistik bültenlerinde açıklanan kayıtlı işsiz sayıları işsizliği anlamamız açısından önemli göstergedir. Olağan seyirde İŞKUR’un kayıtlı işsiz sayılarının TÜİK’in işsiz sayılarına yansıması beklenir. Ancak uzun bir süredir iki kurumun işsiz sayıları arasındaki farklar birbirinden zıt bir eğilim izlemektedir.
- İŞKUR’un Ağustos 2021 ile Ağustos 2022 arasında son 1 yıllık dönemde kayıtlı işsiz sayısı 3 milyon 194 binden 3 milyon 342 bine yükseldi, kayıtlı işsiz sayısında yaklaşık yüzde 4,7’lik bir artış gerçekleşti. Son 1 yılda 148 bin kişi işsiz olduğu için İŞKUR’a başvurdu. Bu başvuruların 117 bini kadın, 31 bini ise erkek işsizlerden oluştu. TÜİK’e göre ise son 1 yılda dar tanımlı kadın işsiz sayısı 150 bin, dar tanımlı erkek işsiz sayısı 410 bin olmak üzere toplamda işsizlik 560 bin kişi azaldı. Cinsiyete göre TÜİK ile İŞKUR arasındaki uçurumun artmaya devam ettiği görülmektedir. Bu sebeple İŞKUR ile TÜİK arasındaki sayılardaki bu uyumsuzluğun sorunlu olduğunu düşünüyoruz.
- Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tahminlerine göre salgının işgücü piyasalarındaki etkisi kadınlar aleyhine devam ediyor. ILO’nun güncel tahminleri çalışılan saatlerde toplumsal cinsiyet eşitliği için gerileme olduğuna işaret ediyor. Salgın öncesinde kadınlar ve erkekler arasındaki çalışılan saat farkı fazlaydı. Ancak salgın sonrasında işgücü piyasalarında beklenen toparlanma kadın ve erkekler arasındaki çalışılan saat farkını kapatmak hususunda yetersiz kalındığı ifade edilmektedir.