Çin’in sermaye piyasaları kurumu CSRC, Çinli şirketlerin ABD gibi yurtdışı borsalarından çıkartılmasına neden olan denetim kurallarında önemli bir değişikliğe gitti ve Çinli şirketlerin hassas finansal bilgilerinin yabancı denetim şirketleri tarafından da incelenmesine izin vereceğini duyurdu. CSRC’den cumartesi günü yapılan açıklamada yapılan değişiklik ile “yurtdışında borsaya kote olan Çinli şirketlerin yabancı regülatörler tarafından denetlenebileceği” belirtildi. Taslak yasaya ilişkin 17 Nisan’a kadar görüşler alınacağı da aktarıldı. 2009 tarihli bir yasa Çinli şirketlerin yurtdışında borsaya kote olsalar bile sadece Çinli denetim şirketlerince denetlenmesine izin veriyordu ve ABD 2020’de çıkardığı bir yasa ile Çinli şirketleri 2024 itibariyle borsalarından çıkartma kararı almıştı. Alibaba, Baidu ve JD.com gibi bazı Çinli internet devleri ABD’nin SPK’sı SEC’in hedefindeki en önemli şirketler arasında.
ABD’deki ‘ejderha’ hisseleri son bir yılda %50 erimişti
Toplam değeri 2 trilyon doları aşan 270 Çinli şirketin ABD borsalarından çıkartılmasına neden olan ve ABD ile aylar süren müzakerelerin ardından değiştirilen taslak yasanın küresel hisse piyasalarında da önemli sonuçları olması bekleniyor. Nasdaq Golden Dragon China Endeksi, 2020’de ABD’de çıkan ve Çinli şirketlerin ABD’li denetim şirketlerince denetlenmesini zorunlu kılan yasa sonrası son bir yılda değerinin yüzde 50’sini kaybetmişti. Fakat ABD’li regülatörler Çinli şirketlerin ABD borsalarından çıkartılması sürecinin “yeni CSRC kanununa rağmen” şimdilik durdurulmayacağını aktarıyor. SEC Başkanı Gary Gensler geçen hafta yaptığı açıklamada “sadece ABD denetimleriyle tam bir uyumun Çinli şirketlerin New York borsalarında işlem görmeye devam etmesini sağlayacağını” söylemişti.
Çin’in derdi ‘devlet sırlarını’ korumak
CSRC’den yapılan açıklamada taslak yasanın Çinli şirketleri yurtdışında borsaya kote olmaları durumunda bilgi güvenliği konusunda sorumlu tutacağı, denetçilerle paylaşılması gerekmeyen gizli bilgilerin denetim raporlarında olması olasılığını da azaltacağı belirtildi. Yasadaki bazı prosedürlere özel kurallar, Çinli şirketlerin ilgili kurumlarla ‘hassas bilgileri’ paylaştığı durumlarda Çinli yetkilileri de bilgilendirmelerini gerektirecek.
'ABD, konuyu Çin'e karşı silah olarak kullanacak'
Financial Times’da yer alan bir habere göre SEC ve CSRC arasındaki görüşmelere yakın Hong Kong’lu bir fi nans yöneticisi ABD’nin bu konuyu Çin’e karşı Ukrayna üzerinden artan jeopolitik gerilimde bir silah olarak kullanabileceğini söylüyor.
Yönetici ayrıca ABD'li yetkilileri Çin'in böyle önemli bir adımı sonrası çok da zorlamaması gerektiğini belirterek uyarıyor: "ABD dikkatli olmalı, Çin'i baskılamaya devam ederlerse, kendilerine de zarar vermiş olacaklar."