Borsa Nedir?
Borsa, yatırım yapmak isteyen bireylerin dev şirketlere ortak olabilmesini ve bu şirketler aracılığıyla kar elde edebilmesini sağlayan bireysel bir yatırım aracıdır. Hem Türkiye'nin hem de dünyanın en büyük şirketlerine yatırım yapabilme ayrıcalığı sunan borsa, aslında çok riskli yatırım araçları arasında gösterilir. Ancak, kurallara göre oynandığında oldukça güvenli bir yatırım aracı olan borsadan yüksek kâr payları da elde edilebilir. Yatırımların değer kazanması için bazen yıllarca bazen yalnızca birkaç gün beklemek yeterli olabilir.
Borsada, şirketlerin her birinin toplam piyasa değeri bulunur. Bu değerler, her şirkette değişiklik gösterebilir. Şirket hisseleri genelde belirli bir seviyede payı ifade eder. Şirketlerden bazıları payları milyarlara bölebilir. Bölünen pay sayısı da değişiklik gösterir. Şirketler yılda bir ya da iki defa, bazen de üç ya da dört defa kâr payı yatırır. Eğer şirketler kâr payı dağıtma hakkı almışsa elde edilen gelir hissedârların yani borsa yatırımcılarının hesaplarına otomatik olarak aktarılır. Borsada hissedâr olduktan sonra bazı haklar elde edilir. Bu haklar; kâr payı dağıtım hakkı, sermaye artırımına katılma hakkı (bedelsiz ya da bedelli), genel kurulda oy kullanma hakkıdır. Hissedarlar, genel kurulda oy kullanarak şirketin alacağı önemli kararları, yönetim kurulu değişiklikleri gibi konuları belirler. Borsada yatırım yapmak isteyen yatırımcılar, birden fazla hisse satın alabilir ya da satın aldığı hisseleri satarak kâr payı elde edebilir.
Tüm yatırımcıların veya yatırım dünyasına yeni giriş yapacak yatırımcı adaylarının dikkatini çeken bir dünyaya hoş geldiniz!
1- Araştırın, öğrenin, yatırım farkındalığı kazanın.
Yatırım konusunda ortalığa saçılmış onlarca kaynak, çoğunlukla kulaktan dolma ve yararsız bilgilerle doludur. Bu nedenle, ilk aşamada doğru bilgiye ulaştığınızdan emin olmanız çok önemlidir. Popüler söylemlerden, uzmanlığından emin olmadığınız kişilerin verdiği tavsiyelerden kaçınmanız, yanlış kararlar almanızı önleyecektir. Eğer siz de borsadaki alım satım işlemleriyle birikiminizi değerlendirmek istiyorsanız, öncelikle bu piyasalar hakkında güvenilir bilgiye ulaşmalısınız. Yatırım farkındalığı kazanmak, doğru adımlar atmanıza yardımcı olacaktır.
2- Hesabınızı yapın, risk kapasitenizi belirleyin.
Borsaya giriş yaptığınızda, hisse senedi piyasasının inişli çıkışlı dönemlerle ilerlediğini unutmayın. Yatırım için ayıracağınız miktarı, bu gerçeği göz önünde bulundurarak ayarlayın ve sizin için en uygun ana parayı hesaplayın. Borsada yapmayı düşündüğünüz işlemlerin risk oranlarını inceleyin ve buna göre kendi risk kapasitenizi belirleyin. Yatırımlarınızı da bu doğrultuda yapmaya özen gösterin. Mümkün olduğunca yuvarlak miktarlar üzerinden ilerleyin, bu yatırımlarınızın güncel durumunu takip etmenizi de kolaylaştıracaktır. Örneğin; 1.875 TL yerine 2.000 TL’lik bir miktar üzerinden yatırım sürecinizi takip etmeniz daha kolay olacaktır.
3- Doğru işlem zamanlarını ve adımlarını belirleyin.
Hangi aşamada alım satım yapabileceğinizi ve hangi işlemlerin, hangi dönemlerde size kâr sağlayabileceğini düşünün. Bu adımları belirlemek için piyasaları takip edebilir, alanda uzman isimlere başvurarak sizin yerinize en doğru hamleyi belirlemesi için destek alabilirsiniz. “Ucuza al, pahalıya sat” mantığı, tüm yatırım araçlarında benimsenen en yaygın yaklaşımdır. Siz de elbette, borsadaki hedefinizi bu yaklaşım doğrultusunda şekillendireceksiniz. Ancak, eğer bu piyasanın işleyişini tam olarak kavrayamazsanız, doğru zamanda doğru işlemleri gerçekleştirmeniz kolay olmayacaktır. Her yatırım aracında olduğu gibi, borsada da doğru zamanda doğru kararı uygulamanız size kâr sağlayacaktır. Bunun içinse, uzun süreli bir takibe ve uzman tavsiyesine mutlaka başvurmanız gerekir.
4- Uzun vadeli yatırımlara odaklanın.
Borsa genel olarak, kısa vadede kâr sağlayabileceğiniz yatırım araçlarından biri olarak değerlendirilmez. Bu nedenle, eğer borsaya yatırım yapmayı planlıyorsanız, altın veya gümüş gibi değerli madenlere yapılan yatırımlara benzer bir biçimde, uzun vadede kâr sağlayabileceğiniz gerçeğini kabul etmeniz gerekir. Kripto para piyasası örneğindeki gibi kısa vadede gerçekleşen kâr ve zararların, borsada bu kadar uçlarda seyretmesi pek olası değildir. Bu nedenle genelde, borsa yatırımları orta veya uzun vade odaklı olarak gerçekleştirilir. Siz de borsadaki yatırım kararlarınızı bu yaklaşımla alabilir, hedeflerinizi gerçekleştirmek için kendinize uzun bir vade belirleyebilirsiniz.
5- İşin uzmanına danışın.
Aslında neredeyse yazımızda yer alan her adımda, yatırım kararlarınız konusunda uzman desteği almanızın faydasından bahsettik. Yatırım gibi hassas ve bir o kadar yoruma açık bir konuda, kendi çabanızla ulaşacağınız bilgilerin doğruluğu oldukça şüphelidir. Bu nedenle, değerli birikimlerinizi doğru kararlarla değerlendirebilmek için, alanda uzman kişilerin tavsiyelerine başvurmanız çok yerinde bir davranış olacaktır.
Özellikle, yeterli bilgiye sahip olmadığınızı düşünüyorsanız, riskli kararlarla olumsuz sonuçlar elde etmek yerine, borsa alanında tecrübeli isimlere başvurmak, size uzun vadede kazanç sağlayacaktır. Bu seçim, riskleri minimuma indirmenize yardımcı olur.