5 Ağustos'ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında gerçekleşen zirvede alınan kararlardan biri de Türkiye’nin doğalgaz ödemelerinin bir kısmını Rus para birimi ruble ile yapılması olmuştu. Bu kararın ardından kamuoyunda birçok soru işareti oluşmuştu. Ruble ile ödemenin mekanizmasının nasıl olacağı, ödemelerin ne zaman başlayacağı, Türkiye’nin rubleye nasıl erişeceği ve ödemenin ne kadarlık bölümünün ruble cinsi yapılacağı, bunlardan bazılarıydı. Tüm bu tartışmaların ardından ABD merkezli finans ajansı Bloomberg’den çok dikkat çekici bir analiz geldi.
Bloomberg Ekonomisti Selva Bahar Baziki, Alexander Isakov ve Ziad Daoud’un imzasıyla yayımlanan “Türkiye-Rusya gaz anlaşması neden ikisi için de iyi?” başlıklı analizde, anlaşmanın ABD ve Avrupa tarafından hoş karşılanmayacağı ancak iki ülkenin de bu anlaşmadan kazançlı çıkabileceği vurgulandı.
Anlaşmanın olası mekanizmasına değinen yazarlar, Gazprombank gibi bir Rus bankasının Türkiye’ye ruble cinsi borç verebileceğini ve Türkiye’nin de bu ruble ile Gazprom’a ödeme yapabileceğini belirtti.
'Yaptırım riski var'
Türkiye’nin kredi risk priminin yüksek olduğunu, bu nedenle Rus bankasının vereceği borca Rus hükümetinin gayri resmi ya da resmi olarak garanti verebileceğini, bunun da Türkiye’nin mevcut piyasa faizlerinin altında bir oranla borç almasını sağlayabileceğini kaydeden yazarlar, Türkiye’nin bu sayede dolar gibi rezerv para birimlerine dönük talebinin azalabileceğini, Rusya’nın da varlıklarının dondurulması riskini azaltabileceğini öne sürdüler. Yazarlara göre bu planın riski, Türk kurumlarının ikincil yaptırımlarla karşı karşıya kalma olasılığı.
Akkuyu için 15 milyar dolar geldiği iddia edilmişti
Bloomberg’den Fırat Kozok’un üst düzey yetkililere dayandırdığı 29 Temmuz tarihli haberde ise Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu'nun (Rosatom), halihazırda yapılacak ödemeler ve önümüzdeki iki yılda yapılacak harcamalar için yaklaşık 15 milyar dolarlık tutarı geçen haftadan beri parçalar halinde Türkiye'ye aktarmakta olduğu belirtilmişti.
Yetkililerden biri, Putin'in tahıl koridorundaki arabulucu rolü nedeniyle Erdoğan'a bir jest yapmak için süreçte rol aldığını ifade etmişti.
Haberde ayrıca “Diğer yetkililerin verdiği bilgiye göre, söz konusu paranın 5 milyar dolarlık bölümü geçen hafta Türkiye'ye ulaştı. Bu hafta sonuna kadar 5 milyar dolarlık ikinci bölümün de ulaşması bekleniyor. Son bölüm ise önümüzdeki hafta Türkiye'de olacak. Rosatom, gelen paranın bir bölümünü vadesi gelen ödemeleri için kullanacak, geri kalanını da 2 yıl boyunca Türkiye'de tutacak” ifadeleri yer almıştı.
Bu haberle aynı gün, projenin inşaat aşamasında yer alan IC İçtaş İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. şirketinin sözleşmesinin Rus Rosatom tarafından feshedildiğinin ortaya çıkması da iki gelişmenin birbiriyle ilişkili olup olmadığı sorularının gündeme gelmesine neden olmuştu.
Son üç haftada Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) brüt rezervi 15.4 milyar dolar artarken, hükümet yetkilileri de Rusya’dan para geldiğini doğrulamıştı.