Trabzon'un Tonya ilçesinde, 1960'lı yıllarda faaliyete giren kooperatif, bölgedeki süt üreticileri için önemli bir gelir kapısı olmuştu.
Yerli kara ırk sığırların süt verimi ve süt kalitesi düşük olduğu için, bölge halkı ve siyasilerin ortak çabalarıyla Jersey ırkı sığırlar getirilerek süt üretimi artırılmaya çalışıldı. Bu çabaların meyvesi olarak 1969 yılında Tonya ve Bütün Köyleri Tarımsal Kalkınma Kooperatifi kuruldu.
SÜT İŞLEME FABRİKASI KURULMUŞTU
Kooperatif, kurulduktan kısa bir süre sonra süt işleme fabrikası kurarak bölgedeki sütü değerlendirmeye başladı. İlk yıllarında küçük bir kapasiteyle başlayan fabrika, zamanla büyüyerek tereyağı, kaşar, beyaz peynir ve yoğurt gibi birçok süt ürününü üretmeye başladı. Kooperatif, üye sayısı ve süt alım miktarında sürekli artış göstererek bölgenin en önemli süt üreticilerinden biri haline geldi. Hatta 2023 yılında Birleşik Arap Emirlikleri'ne tereyağı ihracatı yaparak uluslararası arenada da adından söz ettirmişti.
Ancak, bu başarılı geçmişe rağmen Tonya Koop, ne yazık ki süt alımlarını durdurma kararı aldı ve fabrikası kapatıldı. Bu durum, hem bölgedeki süt üreticilerini hem de kooperatifin çalışanlarını olumsuz etkiledi.
Kooperatifin bu kararı almasının nedenleri arasında; süt fiyatlarındaki dalgalanmalar, yem maliyetlerinin artması, rekabetin şiddetlenmesi, enerji maliyetlerinin yükselmesi ve küresel ekonomik koşullar gösteriliyor.
ALACAKLILAR SIRAYA GİRDİ
Yaşanan tüm bu durumlar nedeniyle kooperatifin kredilerini ödeyemez duruma geldiğini, bankalar ve diğer alacaklıların icra işlemleri başlattığını aktaran Kalyoncu, "Borç kimine göre 15, kimine göre 20 milyon. Alacaklılar sıraya girmiş durumda. İcradan satışa çıkarıldığında, 'batan geminin mallarını' almak isteyenler pusuda bekliyor. Ama verdikleri fiyatlar, 'Tonya Tereyağı' markasının dörtte biri bile değil. Kooperatifi bu duruma düşüren ve Genel Kurulda aklanmayan yöneticiler hakkında suç duyurusunda bulunduk. Fakat altı yıldan beri savcılık bir işlem başlatmadı. Son beş yılda yönetime gelen ekibin çalışmaları da sonuç vermedi. 19 Ağustos 2024 tarihinde üretim durduruldu. İşçilerin görevine de son verildi. 55 yıllık bir kooperatifin bu noktaya gelmesi üzücü. Mevcut yönetim, süt fabrikasını kiralayarak özelleştirme yoluna gitmeyi planlıyor" ifadelerini kullandı.