Sözcü'den Mehtap Özcan Ertürk'ün haberi - Türkiye ekonomisinin içinde bulunduğu darboğazın 1994 ve 2001'deki ekonomik krizlerden en önemli farkı, reel sektörün borç yükü. Şirketlerin iç ve dış borçlarının milli gelire oranı mayıs ayı itibarıyla yüzde 77.5'e ulaştı.
2017 yılında 3 trilyon 104.9 milyar liralık gayri safi yurtiçi hasıla elde edilirken, reel sektör borcu 2 trilyon 406.5 milyar liraya ulaştı.
KREDİ BORCU 1.8 TRİLYON
Reel sektörün bankalara olan kredi borçları 1 trilyon 849.1 milyar lirayı buluyor. Aralarında büyük holdinglerin de yer aldığı çok sayıda şirketin borçlarını yeniden yapılandırmak için bankalarla masaya oturduğu biliniyor. Diğer yandan reel sektörün uzun ve kısa vadeli dış kredi borçları mevcut. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, bu borçlar mayıs ayı itibarıyla toplam 114 milyar 565 milyon dolara ulaştı. TL'de görülen her 1 kuruşluk değer kaybı bu borca 1.1 milyar liralık yük anlamına geliyor.
MİLLİ GELİRİ AŞIYOR
Türkiye'nin toplam borç yükü ise 3 trilyon 947,9 milyar liraya ulaşmış durumda. Toplam iç ve dış borçların milli gelire oranı ise yüzde 127. Hazine'nin iç borçları haziran ayı itibarıyla yılbaşına göre 25.8 milyar lira artarak 561.2 milyar liraya çıktı. Hazine'nin dış borçlarında ise 6 ayda 67.6 milyar liralık artış görüldü ve 408.6 milyar liraya ulaştı. Mart ayı borçluluk verileri açıklanan kamu iktisadi teşebbüslerinin (KİT) 2017 yıl sonunda 41.5 milyar lira olan iç borcunun 39.2 milyar liraya düştüğü görülüyor. Diğer yandan KİT'lerin 8.2 milyar liralık da dış borcu bulunuyor. Belediyelerin bankalardan kullandıkları kredilerin tutarı ise mart itibarıyla 15.1 milyar lira. Hanehalkı borçları ise mayıs ayı itibarıyla 509.1 milyar liraya ulaşmış durumda.
BORCA BATTIK
Türkiye'nin 2002'de 359.1 milyar lira olan iç ve dış borçları 2009 yılında 1 trilyon lira barajını aştı. 2002-2009 yılları arasında özellikle hanehalkı borçlarındaki yüzde 1866'ya varan artış dikkat çekiyor. 2002'de 6.6 milyar lira olan borç 2009'da 129.8 milyara ulaşıyor. Bu tarihlerde reel sektörün bankalardan kullandığı kredilerde de ciddi artış var. Bankaların reel sektöre kullandırdığı kredi tutarı yüzde 552 artarak 2009'da 268.5 milyar liraya ulaştı. 2009'dan 2017'ye kadar toplam borç yüzde 234 artarak 3.6 trilyona çıktı. Bu artış hanehalkı ve şirketlerin aldıkları kredilerden kaynaklandı. 8 yılda hanehalkı borcu 129.8 milyar liradan 488.4 milyar liraya, reel sektörün dış borçları ise 163.3 milyar liradan 569.5 milyar liraya çıktı.