NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Türkiye'nin ittifaka katkıları ve Türk savunma sanayisindeki atılımı değerlendirdi.
Stoltenberg, NATO'ya katılmasının 72. yılını kutlayan Türkiye'nin ittifaka sunduğu katkıları, Türk savunma sanayisinin NATO'nun mevcut ve gelecekteki imkan ve kabiliyetlerindeki yerini, Avrupa Birliği'nin (AB) kendi savunma stratejisini geliştirirken attığı adımların NATO çatısı altında yürütülen faaliyetler nezdinde bir ikilem oluşturup oluşturmadığını AA'ya değerlendirdi.
"TÜRKİYE ÇOK KATKI SAĞLADI"
Stoltenberg, "Yaklaşık 10 yıl hizmet etmiş bir NATO Genel Sekreteri olarak Türkiye'nin NATO'ya katkısını nasıl değerlendirirsiniz?" sorusuna cevaben "Türkiye, önemli ve çok değerli bir NATO müttefikidir. Sizler (Türkiye) 72 yıldır bu İttifak'ın üyesisiniz. Daha geçen ay (Türkiye'nin NATO'ya üyeliğinin 72.) yıl dönümünü kutladık. Türkiye, ortak güvenliğimize, ortak savunmamıza pek çok farklı şekilde katkıda bulundu" dedi.
Türk Silahlı Kuvvetleri'nin, NATO'nun en büyük ikinci ordusu olduğunu hatırlatan NATO Genel Sekreteri, "Türkiye, iyi eğitimli ve donanımlı askeri güçlere sahiptir. Kosova ve Irak dahil NATO misyonlarına ve operasyonlarına katılıyorsunuz. Bununla da kalmıyor, Türkiye'nin Irak ve Suriye'nin yanı sıra Karadeniz ve kuzeyde de Rusya ile sınırı olan coğrafi stratejik konumu elbette tüm ittifak için önemli" ifadelerini kullandı.
Stoltenberg, "Türkiye terörle mücadelede, özellikle de IŞİD'le mücadelede önemli rol oynamaktadır. NATO müttefikleri ve hepimiz terörle mücadeleye yardımcı olmak için Türkiye'deki altyapı üslerini kullandık. Dolayısıyla İttifak'ın kilit bir müttefik olmaya devam etmesini desteklemek için Türkiye'nin sarf ettiği tüm çabaları takdirle karşılıyorum" değerlendirmesinde bulundu.
STOLTENBERG: SAVUNMA SANAYİSİ ÇOK ÖNEMLİ
Türkiye'nin 10 yıl içinde 9 yerli uçak geliştirmesi hatırlatılan Stoltenberg, beşinci nesil savaş uçağı KAAN ve Türk savunma sanayisinin bugünün ve geleceğin NATO'sundaki rolü hakkında "Savunma sanayisi çok önemli. Ukrayna'daki savaş, güçlü savunma sanayisine sahip olmanın önemini ortaya koydu. Türk hükümetinin ve aynı zamanda Türk savunma sanayisinin savaş uçakları dahil yeni üst düzey gelişmiş kabiliyetlere yatırım yapma çabalarını memnuniyetle karşılıyorum, bu önemli. Türkiye'nin uzun yıllar boyunca çok etkili olduğu kanıtlanmış Bayraktar insansız hava araçlarını üretmiş olmasını da memnuniyetle karşılıyorum. (Bayraktarlar) Ukraynalılar için kendi ülkelerini savunmada önemli rol oynadılar" dedi.
NATO Genel Sekreteri, "Türk savunma sanayisi ile İttifak'ın diğer ülkelerinin savunma sanayisi arasında daha fazla işbirliği yapılacağına dair yakın zamanda yapılan duyuruları da memnuniyetle karşılıyorum. Ayrıca ABD'nin artık daha fazla F16'yı yenileyecek ve teslim edecek olması, Kanada ve Türkiye'nin Bayraktar insansız hava araçları ve insansız hava araçlarının Kanada tarafından teslim edilen parçalarına ilişkin çalışması ya da örneğin; İsveç ve Türkiye'nin savunma sanayisi projelerini geliştirmek için birlikte daha yakın çalışacağını duyurması memnuniyet vericidir. Bunlar, Türkiye'nin bir müttefik olarak bireysel şekilde yaptıklarıdır. Ancak bunun da ötesinde asıl önemli olan, Türkiye'nin askeri kabiliyetler geliştirme ve üretmede tüm müttefiklerle birlikte çalışıyor olmasıdır" ifadelerini kullandı.
SAVUNMA TİCARETİ KISITLAMALARI
Ankara'nın, NATO müttefikleri arasındaki savunma ticareti kısıtlamalarının kaldırılması fikrini desteklediğini belirten Stoltenberg, "Birbirimizi koruyacağımıza, savunacağımıza ve eninde sonunda birbirimiz için öleceğimize söz verdiğimiz bir İttifak'ın içindeyiz. Elbette birbirimiz arasında savunma teçhizatı ticareti de yapabilmeliyiz" dedi.
64 yaşındaki NATO lideri, "Vilnius'taki NATO Zirvesi'nde müttefiklerin savunma teçhizatı ticaretinin önündeki engelleri kaldırmayı kabul ettiği çok güçlü bir açıklama yaptık, karar aldık. Ayrıca F16'lar ve Türkiye'nin diğer NATO müttefiklerinden satın aldığı önemli kabiliyet ve ekipman örneklerinde görüldüğü gibi, müttefiklerin artık Türkiye ile daha fazla ticaret yaptığını görmek de memnuniyet verici" değerlendirmesini yaptı.
"NATO'DA İKİ KANATLI SAVUNMA PLANLAMA SÜREÇLERİ OLAMAZ"
AA bunun ardından Stoltenberg'e "AB'nin savunma sanayisi yeteneklerini geliştirmeye yönelik yeni stratejileri hakkında bir sorum var. Bu alandaki üretimin ve tedarikin, AB üyeleri içinde olmasını teşvik eden "Avrupalı olanı al" şeklinde bir strateji oluştu. Bu ülkelerin çoğunun aynı zamanda NATO üyesi olduğunu göz önünde bulundurursak; NATO çatısı dışına çıkılarak atılan ve ABD, İngiltere ve Türkiye gibi savunma sanayisi devlerini dışarıda bıraktıkları izlenimini veren bu adımları nasıl değerlendiriyorsunuz?" sorusunu yöneltti.
Eski Norveç Başbakanı, AB ve NATO müttefiklerinin savunma alanında daha fazla çaba sarf etmesini "önemli" diye niteledi. NATO'nun yıllardır Avrupa ülkelerinden savunma alanında daha fazla harcama yapmasını istediğinin altını çizen Stoltenberg, "Şimdi daha fazla harcama yapıyorlar, bu iyi bir şey. AB'nin Avrupa savunma sanayisindeki parçalanmışlığın üstesinden gelmek için daha fazla çaba ortaya koyması da iyi bir şey. Elbette AB'nin yaratıcılığı, gelişimi ya da yeni kabiliyetleri teşvik etmek için yaptığı her şey iyidir" dedi.
Stoltenberg sözlerini "İyi olmayan şey; NATO'nun çabalarını mükerrer kılmak, rekabet etmek ve üst üste bindirmektir. Örneğin; iş müttefiklerimizin neye yatırım yapacaklarına karar vermesi ve kabiliyet hedeflerinin belirlenmesine geldiğinde, bu NATO'nun temel sorumluluğudur. Savunma planlamasının bir parçasıdır. Çünkü doğru bir kolektif savunma, savaş alanında da birbirini tamamlayan unsurlara dayanmak zorundadır. Dolayısıyla NATO'nun savunma planlaması, her bir müttefik için belirli kabiliyet hedefleri belirlemek, NATO'nun işidir" ifadeleriyle sürdürdü.
NATO lideri, "NATO içinde elbette iki kanatlı savunma planlama süreçlerimiz olamaz. Hem NATO hem de AB üyesi olan NATO müttefiklerinin iki ayrı hedefi olamaz. Yani iki hedef birden olamaz. NATO'nun temel kabiliyeti, standartlar da NATO'nun belirlediği bir şey olmalıdır. NATO müttefikleri arasında yeni bariyerler kurmak, kolektif savunmayı güçlendirme çabalarımızı baltalayacaktır" dedi ve yeni engellerin fiyatları artırıp kaliteyi düşüreceğini savundu.
Stoltenberg, "Bu nedenle elbette İngiltere, Kanada, ABD, Türkiye veya Norveç gibi AB üyesi olmayan müttefikleri de kapsayan bir transatlantik savunma sanayisi ekosistemine inanıyorum. Bu çabalar için tek platform NATO olmalı çünkü AB üyesi NATO müttefikleri, NATO'nun savunma harcamalarına ayırdığı payın yüzde 20'sini temsil etmektedir. NATO'nun savunma harcamaları bütçesinin yüzde 80'i AB üyesi olmayan NATO müttefiklerinden gelmektedir. Bu nedenle aralarında engeller yaratmaya değil, elbette tüm ailenin ve yüzde 100'ünün birlikte çalışmasına ihtiyacımız var" dedi.
ERDOĞAN'LA İLGİLİ NE DÜŞÜNÜYOR?
Ekim 2024'te görevine veda etmeye hazırlanan Stoltenberg, "IŞİD'in Irak ve Suriye'nin büyük bir bölümünü ele geçirdiği, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal ettiği ve elbette NATO'nun müttefiklerini bir arada tutarak önemini her zamankinden daha fazla kanıtladığı, güvenliğimiz açısından çok önemli bir dönemde tarihin en başarılı ittifakında görev yapmak benim için bir ayrıcalıktı. Böyle bir dönemde Genel Sekreterlik yapmak benim için çok anlamlı" dedi.
Stoltenberg, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la ilgiliyse "Müttefik liderlerle kurduğum yakın işbirliğini de çok kıymetli görüyorum. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile uzun yıllar boyunca geliştirdiğim dostluk ve işbirliğini de değerli buluyorum. Kendisi kararlı bir NATO müttefiki, birlikte çalışmaktan memnunum. Kendisiyle terörle mücadele, ortak savunmamızın güçlendirilmesi ve Ukrayna'ya destek dahil pek çok farklı alanda çalışma imkanı buldum" değerlendirmesinde bulundu.
NATO LİDERİNİN GÖREVİ 1 EKİM'DE SONA ERİYOR
"NATO'da bir yıl daha görevinizde kalmanız söz konusu mu?" sorusuna Stoltenberg, "Müttefiklerin mükemmel bir halef bulacağına kesinlikle eminim. NATO'da pek çok karardan ben sorumluyum ama halefimi seçmek gibi bir sorumluluğum yok. Müttefiklerin iyi bir çözüm bulacağına eminim" cevabını verdi.
Eski Norveç Başbakanı, 32 üyesi bulunan ittifakın genel sekreterliği görevini 1 Ekim 2014'ten bu yana sürdürüyor. Stoltenberg'in görev süresi daha önce 4 kez uzatıldı. Geçen yıl temmuzda yapılan son uzatma, 1 Ekim'de sona erecek.