Ocak ayında ABD başkanlık koltuğuna tekrar oturan Donald Trump'ın attığı politik adımlar ve getirdiği keskin değişiklikler, bilim dünyasında endişe ve korku yarattı.
Trump yönetiminin aldığı kararlar sonucunda ülkedeki bazı laboratuvarlar kapatıldı ve bazı araştırma alanlarındaki fonlar kesildi.
TOPLUCA İŞTEN ÇIKARILDILAR
Fon kesintilerinden etkilenen iklim, biyolojik çeşitlilik, kirlilik ve kadın çalışmaları gibi araştırma alanlarında çalışan yüzlerce kişi de toplu olarak işten çıkarıldı.
İşten çıkarılanların arasında ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) bünyesinde bir yıldan daha kısa süredir çalışan ve deneme sürecinde bulunan yaklaşık 800 ve Çevre Koruma Ajansı (EPA) bünyesinde görev yapan yaklaşık 400 personel de yer aldı.
ABD Savunma Bakanlığı da mart ayında aralarında iklim değişikliğinin etkileriyle ilgili araştırmaların da yer aldığı portföyündeki 90'dan fazla çalışmada kesintiye gittiğini duyurdu.
4 MİLYON DOLARLIK FON KESİLDİ
Ayrıca ABD Ticaret Bakanlığı, Princeton Üniversitesi'nin, Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresinin (NOAA) hedefleriyle uyuşmadığı gerekçesiyle iklimle ilişkili 3 araştırma projesine sağlanan yaklaşık 4 milyon dolar değerindeki fonun kesileceğini açıkladı.
İklim araştırmaları konusunda ortaya koydukları verilerle alanda yapılan araştırmalara katkı sunan en kritik kurumlar arasında yer alan NOAA ve EPA da dahil araştırmacıların toplu işten çıkarılmaları, bazı laboratuvarlarının kapatılması, bilimsel araştırma yürütülen alanlarının kısıtlanması, sadece ABD’de değil aynı zamanda ABD’deki kurumlarla çalışan küresel işbirlikçileri için de belirsizlik oluşturdu.
4 ARAŞTIRMACIDAN 3’Ü ABD’DEN GİTMEK İSTİYOR
Bilimsel araştırma dergisi Nature’un anketine göre, ABD’de 4 araştırmacıdan 3’ü, hükümetin kısıtlayıcı tedbirlerinin ardından ülkeyi terk etmeyi düşünüyor.
1650 kişinin yanıtladığı ankette katılımcıların 1200’den fazlası Kanada, Avrupa ya da Avustralya’ya gitmeyi düşündüğünü söyledi.
Öte yandan ABD'nin önde gelen üniversitelerinde profesör ya da kıdemli akademisyen olarak görev yapan isimlerin de farklı bir ülkede çalışmak için başvuruda bulundukları yönündeki haberler basına yansıdı.
2025’in ilk 3 ayında İngiltere’de iş başvurusunda bulunan yabancıların arasında Amerikalıların oranı geçen yıl aynı döneme kıyasla yüzde 2,5 artarak yüzde 8,5 oldu.
AVRUPA FIRSATA ÇEVİRMEK İSTİYOR
Düzensizlik, belirsizlik, fon kesintileri, göç kısıtlamaları ve Trump yönetiminin azalan uluslararası işbirliği, ülkedeki bilim insanları için olumsuz hava yaratırken Avrupa, ABD’yi terk edecek beyinlere kapılarını açmak için kolları sıvadı.
Alman Der Spiegel dergisinde 8 Alman profesör ve araştırmacı yayımladıkları ortak açıklamada, “Almanya için 100 parlak beyin” çağrısı yaptı. Akademisyenler, Albert Einstein ve Lise Meitner gibi bilim insanlarının Nazi Almanyası'ndan kaçarak göç ettiklerini hatırlatarak, Almanya’nın ABD’li araştırmacılara kucak açarak o dönem yaşadığı beyin göçünü tersine çevirme fırsatı yakalayabileceğini belirtti.
Öte yandan Almanya, Fransa ve İspanya dahil bazı Avrupa hükümetleri, ABD’de işinden olan ve yeni fırsatlar arayan akademik personeli çekmek için Avrupa Komisyonu'nu hızla harekete geçmeye çağırdı.
AB Komisyonunun "Startup, Araştırma ve İnovasyon"dan sorumlu üyesi Ekaterina Zaharieva, ABD’de hükümetin politikalarından etkilenen araştırmacılara ilişkin, "Bu küresel manzara, Avrupa’nın bilim ve araştırma için güvenli bir yer olmaya devam edeceğini dünyaya göstermek için bir fırsat." dedi.
Avrupa’nın hem uluslararası hem Avrupalı araştırmacıları çeken bilim için en iyi yer olması gerektiğini vurgulayan Zaharieva, ABD’li bilim insanlarını çekmek için birliğin bilimsel araştırma kuruluşu olan Avrupa Araştırma Konseyi tarafından sunulan mali desteği artıracaklarını duyurdu.
Zaharieva, 13 AB ülkesinin Brüksel yönetimini ABD’nin beyin göçü için harekete geçmeye çağırdığı mektup yazdığını, Avrupa Komisyonunun ABD'nin "en yeteneklileri" için özel vize sağlama konusunda çalıştığını kaydederek, Avrupa’nın akademik özgürlüğü savunmada tarihi sorumluluğunun bulunduğunu vurguladı.
Uzun yıllardır yükseköğretime yatırım konusunda ABD’nin gerisinde kalan Avrupa’nın, Amerikalı araştırmacılara kapılarını açması için bu sektörde ciddi yatırım yapması ve fon artışına gitmesi gerekiyor.