ABD Başkanı Joe Biden ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, G20 Zirvesi için geldikleri Endonezya'nın Bali Adası'nda gerçekleştirdikleri yüz yüze görüşmede, iki ülkenin farklılıklarını idare etmesi, yeni işbirliği imkanları bulması ve ilişkilerinde doğru rotayı belirlemesi gerektiğini vurguladı. Görüşme, iki liderin Biden'ın geçen yılın başında göreve başlamasından bu yana ilk yüz yüze buluşma oldu.
ABD ile Çin arasında küresel güç rekabetinin ve gerilimlerin arttığı döneme denk gelen görüşmede, ilişkilerin olumlu doğrultuya yönelmesine yönelik dilek ve mesajlar öne çıktı.
Biden, Çinli mevkidaşının elini sıkarak başladığı görüşmede, iki ülkenin çatışmadan kaçınması gerektiğini belirterek ABD ve Çin liderlerinin, "farklılıklarını yönetme ve yeni işbirliği imkanları bulma sorumluluğu olduğuna" işaret etti.
Şi de iki liderin Çin-ABD ilişkilerinde "doğru rotayı belirlemesi gerektiğini" vurguladı. Biden ile küresel ve bölgesel konularda samimi görüş alışverişinde bulunmaya hazır olduğunu ifade eden Şi, Çin-ABD ilişkilerinin yeniden sağlıklı ve istikrarlı büyüme doğrultusuna girmesinin hem iki ülkenin hem de dünyanın menfaatine olacağının altını çizdi.
Anlaşmazlık konularına değinilmedi
Görüşmenin ardından yapılan ilk açıklamalarda iki ülke arasında gerilim kaynağı olan, Tayvan, insan hakları, ekonomik rekabet, Ukrayna Savaşı, Rusya'ya karşı tutum ve Kuzey Kore tehdidi gibi anlaşmazlık konularına değinilmemesi dikkati çekti.
Liderler, daha önce her ikisinin de başkan yardımcısı olarak mevkidaş olduğu dönemde yüz yüze görüşmeler yapmıştı. Ancak taraflar, Biden'ın geçen yılın başında göreve başlamasından bu yana yalnızca iki kez çevrim içi ve bir kez de telefonda görüşmüş, hiç bir araya gelmemişti.
İlişkilerde tansiyon yüksek
Biden'ın hesaplamalarına göre iki lider birbirlerini iyi tanıyor; birlikte 27 bin kilometreden fazla yol kat etmiş ve 78 saat toplantı yapmışlar. Her ikisi de kendi ülkelerinin başkan yardımcısı olarak görev yaptıkları 2011 ve 2012 yıllarında Amerika Birleşik Devletleri ve Çin'e seyahat etmişlerdi.
Biden yönetiminin ekonomi politikalarını silah olarak kullanmasından rahatsız olan Beijing, Avrupa ve Afrika ile bağlarını genişletmeye çalışıyor. Şi hükümeti ayrıca Biden yönetiminin Tayvan'a yönelik tutumunu "Çin'in egemenliğini ve toprak bütünlüğünü ihlal etmek" olarak değerlendiriyor.
Çin Devlet Başkanı ayrıca Washington'un, dünyanın en büyük ekonomisi olarak ABD'yi geçmeye çalışan Beijing'in artan etkisini engellemek istediğini de vurguluyor.
ABD'li yetkililere göre Çin, Rusya'nın savaşını eleştirmekten büyük ölçüde kaçındı ancak şu ana kadar Moskova'ya silah tedarik etmekten de geri durdu. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamaya göre Biden Şi'yi Kuzey Kore'nin silah geliştirmeye devam etmesinin ABD'nin bölgedeki askeri varlığının artmasına yol açacağı konusunda da uyaracak. ABD, Kuzey Kore'nin nükleer denemelerinden endişe duyuyor ve Çin ile Rusya'nın Kuzey Kore'yi bunu yapmamaya ikna edecek güce sahip olduğuna inanıyor.
Öte yandan Ağustos ayı başında ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan ziyareti de Washington ile Beijing arasındaki tansiyonu yükseltmişti. Biden, Çin'in Tayvan'ı işgal etmesi galinde ABD askeri personelinin Tayvan'ı savunacağını söylemişti. Daha önce Beijing, ABD Başkanı tarafından yapılan benzer yorumlara "kesin muhalefetini" dile getirmiş ve Washington'u "Tek Çin" ilkesini ihlal etmekle suçlamıştı.
Şi yurtdışı ziyaretlerine ara vermişti
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Covid-19 salgınının başlamasının ardından yaklaşık 2,5 yıl boyunca yurtdışı ziyaretlerine ara vermiş ve yüz yüze diplomasiden kaçınmıştı.
Şi, ilk kez temmuzda Endonezya Devlet Başkanı Joko Widodo'yu Beijing'de ağırlamış, ilk yurt dışı ziyaretini ise eylülde Kazakistan'a yapmış, ardından Özbekistan'a geçerek Şanghay İş Birliği Örgütü Zirvesi'ne katılmıştı.
halktv.com.tr // Dış Haberler