Rus paralı asker grubu Wagner‘in şefi Yevgeny Prigozin’in Kremlin’e başkaldırması beklenen bir gelişme olduğu için kimse şaşırmadı tabii. Ancak şaşırtmasa da endişeye yol açtığı gerçek. Rus ordusunun Wagner birliklerine saldırdığını iddia eden Prigozin'in intikam yemini ettiği belirtiliyor. Şu ana kadar belirsizlik sürüyor ancak bu sabah (Cumartesi) yaşanılanların bir darbe girişimi olma ihtimali yüksek.
Havaalanı da dahil olmak üzere tüm askeri tesislerin kontrolünü ele geçirdiğini söyleyen Prigozin‘in “Gerasimov yaklaştığımızı öğrenir öğrenmez kaçtı" dediği de söyleniyor.
Sözünü ettiği kişi Rusya Genelkurmay Başkanı Valery Gerasimov elbette. Aslında Wagner şefinin asıl hedefi aylardır sert bir şekilde eleştirdiği Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile Genelkurmay Başkanı Valery Gerrasimov’du zaten.
Bir zamanlar kendi lokantalarından birinde ağırladığı Putin’e elleriyle servis yaptığı için "Putin’in Şefi" olarak adlandırılan Prigozin’in ilk adımı Rusya’nın güneyindeki Rostov-on-Don şehrine konuşlanarak burayı karargah yapmak olacak. Dolayısıyla Rusya’nın başta Rostov olmak üzere birçok yerde sıkıyönetim ilan etmesi anlaşılabilir.
Gelişmelerin arka planı nedir?
Dünya bugün duydu ama Rusya İstihbarat Örgütü (FSB) 23 Haziran Cuma günü, Wagner paralı asker gücünün başındaki Yevgeny Prigozin'i bir "iç çatışma" başlatmaya çalışmakla suçlamıştı. Rus resmi haber ajansı RIA Novosti'nin bildirdiğine göre, Rusya Federasyonu Başsavcısı Igor Krasnov, Putin'e "silahlı bir isyan düzenleme girişimiyle bağlantılı olarak bir ceza davası başlatılması bağlamında" rapor verdi.
Şu an, Devlet Başkanı Vladimir Putin'in muhafız birliği olarak bilinen Rosgvardiya'nın Spetsnaz adlı güçleri Wagner'in St.Petersburg’daki karargahını kuşatmış durumda. Moskova'nın merkezinde, Kurtarıcı İsa Katedrali yakınlarında da askeri araçlar görüldüğü söyleniyor.
İç savaş değil ama..
Görüntü öyle olsa da bu henüz bir iç savaş değil. Rus ordusuna sürekli saldırılar gerçekleştirse de Prigozin’in girişimi iç savaştan çok isyan olarak adlandırılabilir Wagner ile Rusya Federasyonu (RF) birlikleri arasında çatışmalar sürüyor. Rostov bölgesinde Wagner tarafından düşürülen bir RF helikopterinden söz ediliyor. Rus ordusunu Wagner kamplarından birini bombalamakla suçlayan Prigozin’in “kimse bize karşı direnmesin. Direnmeye çalışacak herkesi tehlike olarak görecek, yolumuz üzerindeki kontrol noktaları, başımızın üzerinde gördüğümüz tüm havacılık araçları da dahil olmak üzere derhal yok edeceğiz" ifadeleri de iç savaş var gibi algılanacak sözler.
Destekçisi var mı?
Wagner grubunun uzun zamandır yüksek mevkilerde destekçileri var. Kurulduğu 2014 yılından bu yana Kremlin'in Donetsk ile Luhansk cumhuriyetlerini desteklemesiyle kontrol etmesine askeri destek veriyor. Progizin’in de Kremlin’de ciddi bir ilişki ağı var. Eski bir Rus istihbarat subayı olan Igor Girkin, Prigozin'in aslında Putin'in bir "projesi" olduğunu iddia etmişti. Girkin, Prigozhin'in arkasında çok ciddi güçler olduğunu iddia ederek bunlardan birinin Genelkurmay Başkan Yardımcısı olan Sergey Kiriyenko olduğunu söylüyor.
Girkin’in iddiaları doğru olabilir. Prigozin’in de Wagner’in de Kremlin tarafından desteklendiği sır değildi. Görünen o ki Prigozin herhalde Putin‘i kızdıracak derecede sınırı aşmış olmalı.
Rusya’nın hakkında “isyana kalkışmakla” tutuklama emri verdiği Prigozin örneğinde de olduğu gibi “kullanılan“ paramiliter oluşumlar kontrolden çıkmaları halinde nasıl bir soruna dönüşüyor tanık oluyoruz. Wagner grubunun Afrika dahil birçok bölgede son derece uğursuz işler yaptığı biliniyor. Putin’in de bildiği kesin.
Putin kendi yarattığı canavarla boğuşuyor şimdi. Yok edeceği kuvvetle muhtemel ama bundan ders alır mı, orası kuşkulu.