Polonya'nın Ukrayna sınırındaki Przewodow köyüne düşen füzenin iki kişinin ölümüne neden olmasının ardından Almanya tarafından önerilen Patriot füzesavar sistemleri ülke siyasetinde derin bir krize neden oldu. Halihazırda milliyetçi bir parti tarafından yönetilen Polonya'da gelecek yıl milletvekili seçimleri, 2025'te ise Cumhurbaşkanlığı seçimi gerçekleşecek.
'Hava savunma sistemi yeterli mi?' tartışmaları
Milliyetçi seçmenin kendisinden kopmasını istemeyen iktidardaki Hukuk ve Adalet Partisi (PiS) Almanya'nın teklifine farklı cevaplar verdi. Avrupa Birliği (AB) ve NATO üyesi olan Polonya'nın Ukrayna sınırındaki Przewodow köyüne füze düşmesi ve bunun, iki kişinin ölümüne neden olması, ülkenin yeterli hava savunma sistemine sahip olup olmadığı sorusunu gündeme getirdi.
'Memnuniyetle karşılıyorum'
Almanya'nın önerisine ilk olumlu tepki Savunma Bakanı Mariusz Blaszczak'tan geldi. Blaszczak, 21 Kasım'da Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Ülkemizde ilave Patriotların konuşlandırılmasına ilişkin teklifi memnuniyetle karşılıyorum. Sistemin Ukrayna sınırına konuşlandırılmasını önereceğim" ifadelerini kullandı.
'Ukrayna'ya vermeleri daha iyi olur'
Ardından PİS'in Başkanı ve ülkenin fiili lideri Jarosław Kaczynski, Almanya'nın sözkonusu sistemleri Ukrayna'ya vermesinin daha iyi olacağını ifade etti. Kaczynski'nin açıklamasından sonra Bakan Blaszczak da 23 Kasım'da Patriotların Ukrayna'ya nakledilerek batı sınırına konuşlandırılmasını önerdi.
'NATO bölgesi dışında kullanılacaksa istişare edilmeli'
Almanya Savunma Bakanı Chrstine Lambrecht de 24 Kasım'da yaptığı açıklamada, "Sözkonusu Patriot füze savunma sistemleri NATO’nun hava savunmasının bir parçasıdır ve NATO bölgeleri için öngörülmüştür. Eğer NATO bölgesi dışında konuşlandırılırsa bu önceden NATO ve müttefikler ile istişare edilmelidir" değerlendirmesinde bulundu.
Almanya'ya bağımlılık uyarısı
Polonya medyasına konuşan Polonya Ulusal Güvenlik Bürosunun eski şefi olan emekli General Stanislaw Koziej de "Ne kadar çok hava savunma aracı varsa Polonya hava sahasının o kadar güvenli olduğu açık" diye konuştu. Polonyalı siyasi figürlerden bazıları da Patriotların alınmasının Almanya'ya bağımlılık anlamına geleceğini öne sürerek teklife karşı çıktı.
Eski Savunma Bakanı Antoni Macierewicz, yaptığı açıklamada, eski Polonya Başbakanı Donald Tusk'u hedef aldı. Macierewicz, "Tusk'un asıl amacı Polonya'yı Almanya'ya bağımlı hale getirmek ve Varşova'yı komuta kararları da dahil olmak üzere Berlin'in kararlarına bağımlı kılmak" dedi.
Son olarak 29 Kasım'da Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, Almanya'nın Patriot füze savunma sistemlerini Ukrayna'ya teslim etmemesi halinde ülkesinin bu sistemi kabul edebileceğini söyledi.
Polonya Cumhurbaşkanlığı Kabinesi Başkanı Pawel Szrot da aynı gün ülke medyasına, Cumhurbaşkanı Andrzej Duda'nın Varşova'nın güvenliğine önem verdiğini söyledi. Szrot, "Cumhurbaşkanı Duda, Patriotların Ukrayna'da konuşlandırılmasının imkansız olduğu ortaya çıkarsa, onları kabul etmemiz gerektiğine inanıyor" ifadesini kullandı.
'Almanya sorumluluk sahibi bir müttefik gibi davranıyor'
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de 1 Aralık'ta Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile Berlin'deki görüşmesi sonrasında, "Almanya'nın Polonya'ya Patriotları teklif etmesi çok değerli. Almanya sorumluluk sahibi bir müttefik gibi davranıyor. Ukrayna konusuna gelince Almanya oraya zaten bir hava savunma sistemi olan Iris-T gönderdi" diye konuştu.
Ukrayna cevabından kaçındı
Scholz ise Patriotların Ukrayna'ya verilip verilmeyeceği sorusuna cevap vermekten kaçınarak Polonya'ya yaptıkları teklife atıfta bulundu. Almanya Başbakanı, "Polonya'nın güvenliğini güçlendirmek istiyoruz. Temaslarımız sürüyor ve süreç henüz tamamlanmadı" ifadelerini kullandı.