Amerikalı yetkililer, 2 Ekim Cumartesi günü gerçekleşen olayda USS Connecticut denizaltısındaki 15 mürettebatın yaralandığını, yaralıların durumunun hafif olduğunu açıkladı.
Milliyet'in aktardığı habere göre, ABD ordusu, ilk yaptığı açıklamada denizaltının çarptığı nesnenin ne olduğunu bilmediklerini, aracın işler halde olduğunu ve ABD'ye ait Guam adasına doğru ilerlediğini kaydetti.
CNN International, Güney Çin Denizi'nde bir ay önce gerçekleşen ve tüm dünyanın ödünü koparan olayın ardından ABD ordusu tarafından yapılan incelemenin sonuçlandığını bildiriyor.
Yeryüzünün en tehlikeli noktası Güney Çin Denizi'nden ABD'ye ait Pasifik adası Guam'a dönmek zorunda kalan denizaltının bilinmeyen bir su altı dağına çarptığı ortaya çıktı.
Filo sözcüsünün CNN'ne yaptığı açıklamaya göre, nükleer denizaltı USS Connecticut uluslararası sularda seyrederken yaşanan çarpışma sonunda bazı askerler yaralandı ve araç hasar aldı.
Ancak geminin nükleer güç sistemlerinin çarpışmada hasar almadığı belirtiliyor. Geminin neden veya nasıl su altı dağına çarptığı ise inceleme sonucuna yansımış değil.
Çin'in işgal tehdidi altındaki ada ülkesi Tayvan, en yakın müttefiki ABD'ye güveniyor. ABD ve Çin arasındaki Tayvan gerilimi, son haftalarda neredeyse hiç düşmedi.
CNN, çarpışmanın Çin hava kuvvetlerinin Tayvan'ın üzerine birkaç gün içerisinde 150'yi aşkın savaş uçağı gönderdiği ve 24 saatte 56 sortiyle rekor kırdığı günlere rastladığını hatırlatıyor.
ABD ÖZEL KUVVETLER ASKERLERİ ADA'YA GİZLİCE GİRDİ
Amerikan Wall Street Journal gazetesi ise, ABD ordusunun Tayvan askerlerine eğitim vermek üzere gizli bir birliği adaya konuşlandırdığını yazdı. Habere göre, 24 ABD özel kuvvetler askeri Tayvan kara kuvvetlerinin küçük birimlerine eğitim verecek.
Güney Çin Denizi'nin tamamını kendi karasuları olarak gören Çin'e Filipinler, Brunei, Malezya, Tayvan ve Vietnam gibi bölge ülkelerinin yanı sıra ABD itiraz ediyor.
TÜYLER ÜRPERTEN FOTOĞRAFLAR
Çin'in bölgedeki etkisini dengelemek için yapılan AUKUS Paktı'ndan haftalar sonra düzenlenen tatbikata ABD, Birleşik Krallık, Japonya, Avustralya, Kanada ve Hollanda donanmaları katıldı.
USS Ronald Reagan, USS Carl Vinson ve HMS Queen Elizabeth uçak gemilerinin yanı sıra Japon helikopter gemisi JS Ise'nin yer aldığı gövde gösterisinde altı ülkeden tam 15 bin asker var. ABD Hint-Pasifik Komutanlığı, uçak gemilerinin de yer aldığı ürpertici fotoğrafları Twitter hesabından yayınladı.
GÖLGE GİBİ TAKİP ETTİLER
Ancak uydu görüntüleri ABD ve müttefiklerinin Çin savaş gemileri tarafından gölge gibi takip edildiğini ortaya koyuyor. Yerel saatle sabah 10.53'te çekilen uydu görüntüsü, deniz gözlemcisi Duan Dang tarafından paylaşıldı. 5 Ekim tarihinde alınan uydu kaydında, Çin'in rakibi ada ülkeleri Filipinler ve Tayvan'ı ayıran Luzon Boğazı'nda HMS Queen Elizabeth uçak gemisi net şekilde göründü.
ABD taarruz grubu USS Carl Vinson ise tartışmalı Scarborough Shoal adalarının çevresinde konuşlanmış durumda. Ki söz konusu ada halihazırda Çin tarafından yönetiliyor ancak Tayvan ve Filipinler'in hak iddia ettiği bir yer. ABD ve İngiliz gemilerinin çevresinde ise hangi ülkeye ait olduğu bilinmeyen başka savaş gemileri göze çarpıyor. Vietnamlı deniz gözlemcisi Dang, gemilerin yüksek ihtimalle Çin ordusuna ait olduğunu yazdı.
İŞGAL PROVASI YAYINLANDI
Pekin, son yıllarda birçok kez Tayvan'ı işgal etmekle tehdit etti, buna Devlet Başkanı Xi Jinping'in açıklamaları da dahil! Yalnızca bu yılın ilk altı ayında 20 deniz tatbikatı yapan Çin, Temmuz ayının son günü ise Tayvan'ın işgal provasını gösteren video kaydı yayınlamıştı. Hong Kong merkezli yayın organı South China Morning Post, istila provasının görüntülerinin resmi medya tarafından ekrana getirildiğini duyurmuştu.
Resmi televizyon CCTV tarafından ekrana getirilen video kaydı, Çin Halk Kurtuluş Ordusu askerlerinin bir masa başında işgal planını konuşmasıyla açılıyor ve birliklerden hızlı hareket etmesi isteniyor. Ordu komutanından her an bir muhabereye hazır olmaları emrini alan askerler gece yarısı yola çıkıyor, görüntü orman içinde kamufle olan askerlerin ilerleyişi ve havalanan drone sürüsüyle devam ediyor.
Harekete geçen çok sayıda amfibi çıkarma aracı adaya doğru yönelip ateş açıyor. Peşinden tanklar devreye giriyor ve hemen sonrasında bir başka adadan füze yağmuru başlıyor. Cehenneme dönen adanın kıyısına ulaşan askeri birlikler patlayıcılar kullanıyor, amfibi araçların da kıyıya çıkmasıyla 3 dakika 52 saniyelik simülasyon tamamlanıyor. İstila güçlerinin küçük bir direnişle karşılaştığını aktaran South China Morning Post gazetesi, Çin ordusunun 2020 yılında bölgede yalnızca 13 tatbikata imza attığını yazdı.
PLAN İFŞA OLDU
İngiliz Financial Times (FT) gazetesi, Çin ordusunun muhtemel işgaline karşı ABD ve Japonya'nın çok gizli bir savaş oyununu sahneye koyduğunu bildiriyor. Habere göre, Donald Trump'ın başkanlığının son yılında hayata geçirilen planda, Çin'in Tayvan'ı işgal etmesiyle ortaya çıkacak senaryo üzerine ABD ve Japonya orduları harekete geçti. Habere göre, Donald Trump'ın başkanlığının son yılında hayata geçirilen planda, Çin'in Tayvan'ı işgal etmesiyle ortaya çıkacak senaryo üzerine ABD ve Japonya orduları harekete geçti.
Güney Çin Denizi ve Doğu Çin Denizi'nde yürütülen tatibakatları ismi açıklanmayan altı kaynağına dayandıran FT, Pekin ve Tokyo yönetimlerinin en büyük anlaşmazlığı olan Senkaku Adaları'nı öne çıkardı. Askeri kaynaklar, Amerikan ve Japon ordularının, Japonya ve Çin'i 2014 yılında savaşın eşiğine getiren Senkaku Adaları'nda muhtemel bir Tayvan işgaline karşı hazırlık yapıldığını söyledi.
Haberinde 'ciddi planlama' ifadesini kullanan Financial Times, Güney Çin Denizi'nde müttefikler arasında 'afet yardım eğitimi' verilen ortak tatbikatlar düzenlendiği bilgisini verdi. Habere göre, ABD'li ve Japon yetkililer, üslere erişim ve bir ihtilaf durumunda Tokyo tarafından sağlanabilecek lojistik destek de dahil olmak üzere ortak tatbikatlarla ilgili yasal sorunları inceledi.
Özellikle Japonya'nın böyle bir çatışmaya dahil olma olasılığını değerlendiren haber, Washington'un muhtemel bir savaşta Japonya'daki hava üslerine nasıl bel bağladığının altını çizdi. Bir yetkili, ABD ve Japonya'nın Çin deniz ve hava kuvvetlerinin hareketleri hakkında bilgi alışverişinde bulunmak için Tayvan ile acil olarak 'üçlü paylaşım mekanizması' oluşturması gerektiğini söyledi. Yetkili, “Bu tür verilerin bir kısmı Tayvan-ABD ve Japonya-ABD arasında paylaşılıyor. Ancak üçlü olarak doğrudan bir paylaşımımız yok” dedi ve ekledi: “Böyle bir şeyi beklenmedik bir durumun ortasında kurmaya başlayamazsınız. Şimdi başlanması gerekiyor"
ÇİN ADINI BİLE KABUL ETMİYOR
Habere göre ABD, Japonya ve Tayvan'dan yetkililer, müttefik jetleri tanımlamayı kolaylaştıran askeri uçak kodlarını paylaşmak için 2017'de varılan bir anlaşmanın ardından işbirliğinin 'önemli ölçüde arttığını' belirttiler. İki müttefikin nihai hedefinin Tayvan için 'bütünleşik bir savaş planı' geliştirmek olduğu bildiriliyor. ABD ve Japonya'yı özellikle endişelendiren şey ise, Tayvan'ın hava kuvvetlerinin bulunduğu bölgelerde uçan ve sayıları giderek artan Çin savaş uçakları. Çin'in Haziran ayında onlarca savaş uçağıyla gerçekleştirdiği 'taciz' akınından sonra konuşan Tayvan Dışişleri Bakanı Joseph Wu ülkesinin bir çatışmaya hazırlıklı olması gerektiğini söylemişti.
Çin, bağımsızlığını kabul etmediği Tayvan'a 350 kilometre uzaklıkta yer alan Senkaku Adaları'ndaki Japonya hakimiyetini de tanımıyor ve Diaoyü ismini kullanmayı tercih ediyor. Komünist Parti'nin 100. kuruluş yıldönümünde konuşan Çin lideri Şi Jinping, sözü Tayvan'la birleşmeye getirdi ve "Hiç kimse, Çin halkının ulusal egemenlik ve toprak bütünlüğü konusundaki kararlılığını, iradesini ve kabiliyetini hafife almamalı" dedi.
SAVAŞIN ADRESİ: YERYÜZÜNÜN EN TEHLİKELİ YERİ
Tüm yaşananları değerlendiren ABD'nin en etkili dış politika uzmanları, bölgede bir çatışma ihtimalinin son 13 yılda ilk kez en üst düzeye çıktığı uyarısını yaptı. ABD Dış İlişkiler Konseyi-Council on Foreign Relations (CFR) düşünce kuruluşunun uzmanlarına göre, Tayvan halihazırda yeryüzünde bir savaş çıkma ihtimali bulunan en tehlikeli bölge.
ABD dış politika çevrelerinin en etkili düşünce kuruluşu olarak bilinen CFR uzmanları ayrıca muhtemel bir savaşa ABD ve Çin'in yanı sıra bölgedeke diğer büyük güçlerin de karışabileceği tahminini yaptı. CFR'nin yayınladığı rapora göre, nükleer süpergüçler arasındaki en ufak bir çarpışma her iki ülke ve diğer yerleri yok edebilir. Donald Trump iktidarının son günlerinde ortaya çıkan bir belge, ABD'nin Tayvan'a yönelik herhangi bir saldırıda doğrudan Çin'le boy ölçüşeceğini ortaya koymuştu.
Dünyanın en büyük deniz kuvvetlerine sahip Çin ile ABD arasındaki donanma karşılaştırması ise şöyle: Savaş gemileri ve fırkateynlerde Çin'in açık ara üstünlüğüne rağmen, ABD 20 uçak gemisiyle bu alanda dünyada rakipsiz. Denizaltılarda ise iki ülke yakın rakamlara sahip: Çin ordusunun 77 denizaltısı var, bu sayı ABD'de 66.
ÇİN'İN EN HASSAS MESELESİ
Tayvan, Çin'in en hassas bölgesel sorunu. Çin'de 2005 yılında Ulusal Halk Kongresi'nin yıllık toplantısında, Tayvan’ın bağımsızlığına karşı gündeme alınan yasa tasarısı oybirliğiyle kabul edilmişti. Söz konusu yasa, resmi olarak bağımsızlık ilan etmesi halinde Tayvan’a karşı askeri güç kullanılmasını öngörüyor.
Çin Tayvan'ı bir gün anakara ile bir araya gelecek bir eyaleti olarak görse de, birçok Tayvanlı ülkelerinin bağımsız olduğunu savunuyor. Çin ayrıca uluslararası alanda tecrit etmeye çalıştığı Tayvan'la, diplomatik ilişkileri olan az sayıdaki ülkeye de baskı uyguluyor.
Pekin yönetimi 2019'un başında Tayvan'ın bağımsızlığının bir felaket olacağını duyurmuş, Şi Jinping ada ülkesinin egemenliklerini kabul etmemesi halinde saldırabileceklerini söylemişti. Ada ülkesindeki bağımsızlık yanlılarını tehdit eden Çin lideri Şi, "Tayvan'daki herkes, bağımsızlığın, büyük bir felaket olacağını anlamalıdır" demişti:
"Ayrılıkçı herhangi bir adıma izin vermeyeceğiz. Kuvvet kullanmamak noktasında bir söz vermeyeceğimiz gibi, tüm gerekli adımları atmak konusunda da hakkımızı saklı tutacağız". Şi Jinping'in açıklamalarından sonra Çin ordusu Tayvan adası yakınlarında savaş uçakları ve gemilerin katıldığı gövde gösterilerine girişmişti.
Tayvan lideri Tsai Ing-wen ise, Pekin yönetimine verdiği yanıtta ülkesinin asla 'Tek ülke, iki sistem' düzenine geçmeyi kabul etmeyeceğini ilan ederek "Çin'in imzaladığı 1992 Mutabakatı 'Tek Çin' düzenine işaret ediyor. Şi Jinping'in sözleri kaygılarımızın yersiz olmadığını gösterdi" diye konuşmuştu.
Tayvan ordusu, aynı yılın Mayıs ayında gerçek füzeler ve mermilerle Çin işgaline karşı arka arkaya tatbikatlar düzenlemişti. Güney kenti Pingtung kıyılarındaki tatbikatta savaş gemileri ateş açmış, tank ve top atışları yapılmış, jetle ve helikopterler füze fırlatmıştı.
Aynı hafta içinde üç savaş uçağı muhtemel bir Çin saldırısına karşı bir otoyola iniş yapmış, görüntüler günlerce dünyada konuşulmuştu. Doğudaki Hualien açıklarında gerçekleşen bir başka tatbikatta ise savaş gemisinden anti denizaltı füzeleri ateşlenmişti.
ABD DESTEĞİ
Tayvan'ın en önemli müttefiki ise, ABD. Washington, Nisan ve Mayıs 2019'da Çin'in muhalefetine rağmen Tayvan Boğazı'na savaş gemileri gönderdi. ABD Tayvan'la diplomatik ilişkisi kurmasa da çeşitli anlaşmalar gereği Tayvan'ı koruma altında tutuyor ve bu ülkeye silah satıyor. Pentagon'un açıkladığı verilere göre, son 10 yılda Tayvan'a 15 milyar dolardan fazla silah satışı yapıldı.
Tayvan Boğazı, Çin'le Tayvan'ı birbirinden ayırıyor. Boğazın genişliği ise, 180 kilometre. 1949 yılında Çin iç savaşı sırasında, komünistlere yenilen milliyetçiler, Tayvan adasına kaçmışlardı.