Başkasını bilemem ama benim için sürpiz oldu Rusya’nın Herson’dan çekilmesi. En azından hayli erken bulduğumu söylemeliyim. Putin buraya özel bir önem veriyorum askeri uzmanlara göre. Kararın bir taktik mi yoksa gerçekten bir geri çekilmemi olduğunu da anlarız yakında.
ABD Başkanı Joe Biden ile AB liderlerinin dediği gibi bu çekilme Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i zor bir pozisyona mı soktu? Çekilme kararı neden alınmış olabilir? Bu sorulara yanıt vermeye çalışalım öncelikle.
Bir kaç nedeni olabilir bunun. Putin’in Rusya’da ilan ettiği seferberliğin başarısız olması bunlardan biri örneğin. Bu asker sıkıntısına yol açtı muhtemelen. Ayrıca mühimmat eksikliği gibi ciddi sorunları da var Rus güçlerinin. İkincisi; işgalle bitmiyor iş tabii. Herson’u yönetemediği de ortadaydı Rusya’nın. Sıkıyönetim uygulamasına rağmen halka dediklerini pek yaptıramadı. En son Rus destekli Herson Valisi'nin şüpheli bir trafik kazasında ölmesi de işlerin yolunda gitmediğini gösteriyor. Nihayet, Ukrayna’nın yeniden güçlenerek başlattığı karşı saldırı da nedenler arasında sayılabilir. Bunlar Herson’da tutunmayı zorlaştıran faktörler oldu Rusya için.
Herson: İki ülke için de önemli
Herson‘un hem Ukrayna hem de Rusya için stratejik bir önemi olduğu biliniyor. Dnipro Nehri'nin kuzeybatısında yer alan Herson’un Donetsk ile Kırım’ın yanı sıra Karadeniz ile sınırı bulunuyor. Rusya’nın Herson’u ele geçirmesi ordularını Kırım’dan Ukrayna’ya aktarmasına yaramıştı. Halen Odesa ile Karadeniz limanlarına buradan erişim sağlıyor Rusya. Mart 2022’den beri Herson’u elinde tutmakla Rusya Ukrayna’nın güneyinin kontrolünü alabilme şansına kavuşmuştu. Azak Denizi’ndeki Mairupol ile Odesa’nın Ruslarca ele geçirilmesi de Herson’un işgaliyle mümkün olmuştu. Orada tutunmak Rusya için son derece önemliydi, çünkü kentin sulama kanallarını savunma mevzileri olarak kullanabildiği gibi Ukrayna saldırılarına karşı koyduğu güçlü bir savunma hattına da kavuşmuştu Rus ordusu.
Ukrayna için de burayı Ruslardan geri almak Kalancak ile Çaplinka bölgelerinde gücünü korumak, Kırım’ı yeniden alabilmek için hayli önemli.
Şunları anımsayalım
Bu çekilme taktik olabilir mi acaba? Böyle düşünmemize yol açan bazı hatırlatmalar yapalım. Savaşın ilk günlerinde Kiev‘e yaptığı saldırılarının yönünü Doğu Ukrayna’ya kaydırmıştı Rusya. Karkiv’i de ele geçirmekten vazgeçerek Donetsk ile Luhansk’ı hedeflemişti sonradan.
Ama ne olursa olsun Herson’dan çekilmesi Rusya’nın Ukrayna’nın güneyini elinde tutma stratejisinde boşluklar olduğunu gösteriyor.
Kakhovka Barajı Yıkılabilir mi?
Şimdi asıl tehlike ya da endişe Ukrayna'nın güneyindeki Kakhovka Barajı'na yönelik planlar. Ukrayna güçleri son haftalarda Herson bölgesinde karşı saldırıyı yoğunlaştırmıştı. Rusya Ukrayna’yı hem de defalarca baraja saldırmakla suçlamış, Rusya'nın Ukrayna'daki askeri komutanı Sergei Surovikin geçtiğimiz ay Kiev'in "büyük bir füze saldırısı" hazırlığında olduğunu iddia etmişti. Buna karşılık Ukrayna ise böyle bir niyetlerinin olmadığını açıklamış, tam tersine Rus güçlerinin baraj ile hidroelektrik tesisi "terörist" bir saldırıyla havaya uçurabileceği uyarısında bulunmuştu.
Bu kötü bir gelişme. İkisi de bu çılgınlığı yapabilir. 1956 yılında inşa edilen Kakhovka Barajı Sovyet döneminde Dnipro Nehri boyunca inşa edilen altı hidroelektrik santralinden en güneyde olanıdır. Yaklaşık 30 metre yüksekliğinde, 3,2 kilometre genişliğinde olan baraj, ABD'nin Utah eyaletindeki Büyük Tuz Gölü ile yaklaşık olarak aynı miktarda su depoluyor. Ukrayna güçleri, Rus ordusunun işgal altındaki Herson kentindeki birliklere ikmal sağlamak için kullandığı bu baraj üzerindeki karayolu ile demiryolu köprüsünü defalarca bombaladı.
Eğer Rusya gerçekten de tüm birliklerini Dnipro Nehri'nin sol kıyısına çekerse, baraj ile köprü iki ordu arasındaki cephe hattının bir parçası haline gelebilir. Ukrayna istihbaratına göre Rusya baraja ilk olarak nisan ayında mayın döşedi, geçen ay baraj kapaklarına, destek yapılarına daha fazla patlayıcı ekledi. Eğer burada bir Rus sabotajı gerçekleşirse binlerce Ukraynalı elektriksiz kalabilir. Ama bu kez Rusya, kendi güçlerine su sağlayamaz duruma düşer. Rusya‘nın tahrip politikası gütmesi halinde barajı hedeflemesi Dnipro Nehri'ne oldukça yıkıcı bir dalga yollayabilir, bu da güney Ukrayna'nın geniş bölgelerinde şiddetli sellere neden olabilir.
Rusya Herson‘dan çekilirken, Ukrayna da Herson’a girerken, zararlarının farkında olmalarına rağmen üstünlük elde etme amacıyla barajı uçurmak gibi bir çılgınlık yapmazlar umarım.