1- Paris İklim Anlaşması nedir?
Paris Anlaşması, iklim krizinin önüne geçmek amacıyla 197 ülkenin ortak hareket
etmeleri gerektiğini kabul ettikleri uluslararası bir anlaşma. Anlaşma, iklim krizinin önüne geçmek için küresel ortalama yüzey sıcaklığındaki artışı 2 derece ile sınırlandırmak, hatta 1,5 derecenin altında tutmayı amaçlıyor.
2- Dünyayı en çok kirleten ülkeler hangileri?
Küresel emisyonların çoğundan Çin, ABD, AB, Rusya ve Hindistan sorumlu. Türkiye, en çok emisyona sahip 10 ülkeden biri.
Listenin zirvesine baktığımız zaman sanayi üretimin yüksek olduğu gelişmiş ülkeler dikkat çekiyor. Çin'i 5 milyar tonu aşkın emisyon oranıyla Amerika Birleşik Devletleri (ABD), 3,5 milyar ile Avrupa Birliği (AB) ülkeleri takip ediyor. Türkiye ise İngiltere'nin hemen ardından 18'inci sırada yer alıyor.
3- Yüzey sıcaklığındaki artış neyi ifade ediyor?
Anlaşmanın en büyük hedeflerinden biri yüzey sıcaklığındaki artışı 2 derece ile sınırlandırmak, hatta 1,5 derecenin altında tutmak. Yüzey sıcaklığının bu düzeyde tutulmasının hedeflenmesinde küresel ısınmanın insan hayatını tehdit edecek boyuta gelmesinin büyük önemi var. İngiltere Meteoroloji Kurumu’nun (Met Office) değerlendirmesine göre, sıcaklıktaki 2 derecelik bir artış, bir milyar insanı risk altına alacak. Kurumdan yapılan açıklamada, bu riskin can kayıplarını da içerebileceği vurgulandı.
4 - Ülkelerin azaltacağı emisyon oranları anlaşmanın hedefleri için yeterli mi?
Hayır. Emisyonlar sadece ülkelerin ya da sanayilerin sebep olduğu bir kirlilik durumu değil. İngiltere merkezli sivil toplum kuruluşu Oxfam bir çalışmasına göre, dünyanın en zengin yüzde biri, en yoksul yüzde ellinin iki katından fazla karbon emisyonuna neden oluyor.
Dünyanın en zengin yüzde 1'lik kesiminin karbon ayak izinin, Paris Anlaşması'ndaki küresel sıcaklık artışını 2030'da 1,5 dereceyle sınırlandırma hedefine göre 30 kat daha fazla olacağı hesaplanıyor. Çin'de en zengin yüzde 1'lik kesimin emisyonların yüzde 23'ünden, ABD'de yüzde 19'undan ve Hindistan'da yüzde 11'inden sorumlu olacağı tahmin ediliyor.
5- Türkiye'nin anlaşmayı onaylama süreci nasıl gelişti?
Paris İklim Anlaşması’na toplam 197 ülke imza attı. Türkiye’nin de anlaşmayı onaylaması ardından söz konusu ülkelerin 192'si anlaşmaya taraf olarak süreci tamamladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın G20 zirvesinde Paris İklim Anlaşması’na yönelik açıklamaları ardından anlaşmanın onaylanmasına ilişkin yasa teklifi 7 Ekim 2021’de Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu'nda oy birliğiyle kabul edildi.
6- Türkiye'nin anlaşmada taraf olmak için statüsünü düşürmesinin sebebi nedir?
Paris İklim Anlaşması çerçevesinde gelişmekte olan ülkeler, mali yardım ve teknolojik destek alıyor. İklim anlaşmasında taraf olmak için statü değişikliği isteyen G20 ülkesi Türkiye, statüsünün değiştirilerek gelişmekte olan ülke şeklinde yeniden sınıflandırılması gerektiğini savunmuştu. Bu kapsamda Türkiye’nin de 3 milyar 100 milyon euro mali yardım alacağı bildirildi.
7- Anlaşma Türk ekonomisini nasıl etkileyecek?
Araştırmalar, Türkiye’nin aktif bir iklim politikası yürütmesi halinde milli gelirinin yüzde 7 oranında artabileceğini gösteriyor ama bunun için Türkiye’nin rüzgar ve güneşi merkeze alan bir enerji dönüşümü, teknoloji kapasitesi yüksek bir sanayi gelişimine yatırım yapmasından geçiyor. Yatırım ve sanayide dönüşümün hızlanması ardından Türkiye enerji alanındaki yüzde 70 dışa bağımlılığını azaltabilir. Söz konusu bağımlılığın sebebi ise fosil yakıt ihtiyacından kaynaklanıyor. Paris İklim Anlaşmasına uyulmasıyla birlikte yenilenebilir enerjiye geçiş Türkiye’yi birçok açıdan olumlu etkileyecektir.
8- İstihdam açısından ne gibi değişiklikler sağlayacak?
İstihdam yaratma potansiyeli olarak iklim krizi ile mücadeleyi destekleyecek düşük karbonlu bir gelişme, fosile dayalı ekonomik yatırımlara göre daha fazla istihdam yaratıyor. Her 1 milyon dolarlık yatırımın, sürdürülebilir enerjide 15-30, enerji depolamada 4-12, enerji verimliliğinde 10-18, çevre dostu şehir altyapılarının geliştirilmesinde 10-15, atık ve geri dönüşümde 15-40 kişiye yeni istihdam yaratma potansiyeli olduğu hesaplanırken; 1 milyon dolarlık kömür yatırımının inşaat aşamasında 1, termik ve maden işletmesinde 2 kişiye istihdam yarattığı hesaplanıyor.