Avrupa'daki doktorların maaşları karşılaştırıldı.
Doktorlar ortalama maaştan çok daha fazla kazanıyor ancak Birleşik Krallık da dahil olmak üzere bazı Avrupa ülkelerinde maaşları reel olarak düştü.
Başta sağlık personeli ve doktorlar, Kovid-19 salgını sırasında hayat kurtarmak için aralıksız çalıştı. Birçoğu günlerce veya haftalarca evine gidemedi ve birçoğu başkalarına yardım ederken hayatını kaybetti. Onlar kahraman oldular ve halk onların çalışmalarına ve bağlılıklarına olan takdirini gösterdi.Ancak sağlık personeli maaşlarından ve çalışma koşullarından büyük ölçüde memnun değil. Buna doktorlar da dahildir; hem uzmanlar hem de pratisyen hekimler (GP'ler).
2022 yılında Fransa, Almanya, İspanya, Portekiz, Yunanistan, Türkiye gibi Avrupa ülkelerinde doktorlar protesto yürüyüşü yaptı, grev uyarısında bulundu veya greve gitti. Maaşların artırılmasını talep ettiler ama aynı zamanda hastanelerindeki personel yetersizliğinden de şikâyetçi oldular.
İngiltere'de asistan doktorlar, maaş ve çalışma koşulları konusunda beşinci tur grev başlattı; binlerce kişi, ilk işlerinde Ulusal Sağlık Hizmeti'ne girdikten sadece birkaç gün sonra grev sıralarına katıldı.
İngiliz Tabipler Birliği (BMA), yeni kalifiye doktorların saatte yalnızca 14,09 £ (15,95 €) kazandığını, bu rakamın kahve dükkanı zinciri Pret-a-manger'daki (14,10 £ veya 15,96 € ödeyen) bir baristadan daha az kazandığını söyledi. Asistan doktorların maaşlarında 2008'den bu yana yüzde 26 oranında kesinti yapıldı.
OECD'nin açıkladığı rakamlara göre, çoğu Avrupa ülkesinde doktorların yıllık brüt maaşları 2010 ile 2020 yılları arasında reel olarak arttı. Reel anlamda maaşlar enflasyonun dikkate alındığı değerlerdir. Ancak son on yılda bazı ülkelerde maaşlar reel anlamda düştü.
Avrupa'da doktorlara ne kadar maaş veriliyor? Hangi ülkeler doktorlara en çok ve en az para ödüyor?
Son 10 yılda doktor maaşları ne kadar değişti, satın alma gücü paritesi kavramı dikkate alındığında doktorlar ne kadar kazanıyor?
OECD veri seti 25 Avrupa ülkesine ilişkin bilgiler içeriyor ve doktorların maaşları bu ülkeler arasında büyük farklılıklar gösteriyor.
2020'de veya mevcut verilerle en yakın yılda, uzmanların yıllık brüt maaşları Polonya'da 20.200 Avro ile Lüksemburg'da 258.552 Avro arasında değişiyordu (2015 verileri). Yani en çok maaş alan doktorlar ile en az maaş alan doktorlar arasındaki fark on kattan fazla.
Lüksemburg'a ek olarak, 2020'de uzmanlara 150.000 Avro'dan fazla maaş ödenen dört ülke daha var. Bunlar İrlanda (172.882 Avro), Hollanda (160.869 Avro), Danimarka (156.061 Avro) ve İzlanda'dır (155.276 Avro). Almanya (146.200 €) ve Birleşik Krallık (136.375 €) onu yakından takip etti.
Uzmanlar birçok AB ülkesinde 50.000 Euro'dan az kazanıyor
Fransa, İtalya ve İspanya'da maaşlar 100.000 Euro'nun oldukça altındaydı. AB'de Portekiz ve Yunanistan'ın da aralarında bulunduğu, uzmanların 50.000 Avro'dan az kazandığı başka ülkeler de var. Bu rakamların tamamı maaşlı uzmanların yıllık brüt ücretlerini yansıtmaktadır.
Pratisyen hekimlere uzmanlara göre daha az ücret ödenmektedir. Örneğin, pratisyen hekimlerin yıllık ortalama brüt maaşının 73.408 Avro olduğu ve uzmanların ortalama 136.375 Avro aldığı Birleşik Krallık'ta uzmanlar yüzde 85 daha fazla kazanıyor.
2020'de Hollanda'da fark yüzde 45'ti. Almanya'da uzmanlarla pratisyen hekimler arasındaki fark çok daha küçüktü; yaklaşık yüzde 20.
2010-2020 yılları arasında doktor maaşları arttı mı? Bu soruya iki şekilde bakabiliriz: nominal anlamda ve reel anlamda.
Nominal değişim, enflasyon dikkate alınmadığında elde edilen değerleri ifade etmektedir. Öte yandan, gerçek değişim enflasyonu hesaba katarak daha anlamlı bilgiler sağlar. Maaşlar birçok ülkede reel olarak arttı, bazılarında ise düştü.
Macaristan'da hem uzmanlar (yüzde 6,4) hem de pratisyen hekimler (yüzde 4,8) arasındaki artışlar özellikle güçlüydü. Uzmanlar arasında en yüksek artışın görüldüğü ülke olurken onu Slovakya, Çekya ve Estonya izledi. Almanya ve Fransa'da da her iki kategoride de hafif artışlar yaşandı.
Portekiz, Slovenya ve Birleşik Krallık gibi bazı ülkelerde, hem uzmanların hem de pratisyen hekimlerin maaşları 2010 ile 2020 arasında reel olarak düştü. Birleşik Krallık'ta bu düşüş uzmanlar için yüzde 1,2 ve pratisyen hekimler için yüzde 0,8 oldu.
2010 ile 2020 yılları arasında birçok ülkede uzmanların maaşları pratisyen hekimlerin maaşlarından daha hızlı arttı ve bu da OECD'ye göre maaş farklarının artmasına neden oldu.
Ancak pratisyen hekimlerin gelirlerinin uzmanların gelirlerinden daha fazla arttığı Avusturya, Belçika ve Hollanda gibi bazı ülkelerde aradaki farklar bir miktar daraldı.
Ortalama ücrete oran: İrlanda, Almanya ve İngiltere zirvede
Her ilçedeki doktor maaşlarının ortalama ücretlere oranı başka bir yararlı göstergedir. Ortalama ücret, ödenen toplam ücrete ve ülkenin genel ekonomisindeki ortalama çalışan sayısına dayanmaktadır.
Doktorların (hem uzmanların hem de pratisyen hekimlerin) maaşları, burada ele alınan tüm ülkelerdeki ortalama ulusal ücretten oldukça yüksektir. Çoğu ülkede, pratisyen hekimler 2020'de ortalama maaşın iki ila dört katı, uzmanlar ise iki ila üç buçuk kat daha fazla kazandı.
Beş ülkede uzman maaşlarının ortalama ücrete oranı üç veya daha yüksekti. Bunlar İrlanda (3,5), Almanya (3,4), Birleşik Krallık (3,3), Hollanda (3,2) ve İspanya'dır (3). Bu, bu ülkelerdeki uzmanların ortalama ücretten en az üç kat daha fazla kazandığı anlamına geliyor.
Polonya (1,4) en düşük orana sahip olurken onu Letonya ve Norveç (her ikisi için de 1,7) izledi.
Satın alma gücü paritesine göre maaşlar
Maaşlar ayrıca satın alma gücü paritesine (SAGP) göre karşılaştırılıyor. Bu, ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıklarının etkisini ortadan kaldırır.
SAGP temel olarak bize belirli bir miktardaki mal veya hizmetin farklı ülkelerde kaç para birimine mal olduğunu söyler. Ulusal para birimleriyle ifade edilen harcamaları yapay bir ortak para birimine dönüştürmek için bir tür para birimi dönüştürme oranı olarak kullanılır.
PPP'deki uzmanların maaşları büyük ölçüde değişiklik göstermektedir ve sıralama, nominal ücretlerden farklıdır. 2020'de veya mevcut verilerle en yakın yılda, PPP açısından uzmanların maaşları Letonya'da 33.835 Avro ile Almanya'da 136.010 Avro arasında değişiyordu.
Ülkeler arasında SAGP'deki farklar, nominal maaşlardaki farklılıklara kıyasla daha dar, ancak yine de önemli ölçüde farklılık gösteriyor.
Almanya'da SAGP bazlı maaş Letonya'dakinin dört katıydı. Türkiye'de, 2020 yılında uzmanların PPP bazlı maaşlarının İsveç, Norveç ve Fransa'dan daha yüksek olması dikkat çekicidir.
Kaynak:euronews