ABD’nin İngiltere, Fransa, Almanya, Çin ve Rusya ile birlik olarak 2015 yılında İran’la imzaladığı nükleer anlaşma sonrasında İran’a uygulanan yaptırımların kaldırılmasına karar verilmesinin ardından geçen 3 yıl içinde tansiyonu yükselten en büyük gelişme bugün yaşandı.
ABD, bugün TSİ 08:01 itibariyle Tahran’a yaptırımlarına tekrar başladı. Uygulanan yaptırımların enerji, finans ve gemi taşımacılığı sektörlerini içeren ikinci bölümü bugün başladı.
İRAN’DAN ÇOK SERT AÇIKLAMA
Yaptırımın ardından İran’dan çok sert bir açıklama geldi… İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani devlet televizyonuna çıktı ve canlı yayında açıklamalarda bulundu. Ruhani, “ABD’nin yaptırımlarını deleceğiz ve petrolümüzü satacağız” dedi.
ABD Başkanı Donald Trump, Mayıs ayında dönemin ABD Başkanı Obama’nın imzaladığı anlaşma hakkında, “En kötüsü” demiş ve anlaşmadan ayrılacağının sinyalini vermişti. Anlaşmaya imza atan İngiltere, Fransa, Almanya, Çin ve Rusya anlaşmaya uyacaklarını ve ABD’nin kararının kendilerini etkilemeyeceğini duyurmuştu.
Trump’ın önderliğinde gündeme gelen ilk yaptırım paketi, Ağustos ayında uygulanmaya başlanmıştı. İran’ın ABD dolarına erişimini, devlet tahvili satmasını, altın ve diğer değerli madenler ile çelik, alüminyum ve kömür gibi metallerle ticaret yapmasını ve yolcu uçağı ya da parçalarını ithal etmesini yaptırımlara tabi hale getirmişti.
TÜRKİYE YAPTIRIMDAN MUAF
Yaptırımların detayları bugün ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Hazine Bakanı Steven Mnuchin tarafındna açıklanırken, Çin, Hindistan, Güney Kore, Japonya ve Türkiye de dahil olmak üzere toplam 8 ülkeye yaptırımlardan muafiyet hakkı sağlandı.
Trump’ın yarın gerçekleşecek ara seçimler öncesinde yaptırımı bu şekilde uygulamaya başlaması da bir seçim hamlesi olarak görüldü… Dün Chattanooga’da bir mitinge katılan Trump, “İran’a uyguladığımız maksimum baskı siyaseti işe yarıyor. İran, ben göreve geldiğimde çok farklıydı. O zamanlar Orta Doğu’yu ele geçirmek istiyorlardı. Fakat şimdi hayatta kalmaya çalışıyorlar” dedi.
İranlı yetkililer ise ABD’nin yaptırımlarının ülke ekonomisine etkisinin olmayacağını iddia etti. Dışişleri Bakanı Bahram Kasımi, Cuma günü devlet televizyonunda, “Amerika yüce ve cesur ülkemize karşı bir şey yapamayacak. Ülkemizin ekonomik ilişkilerini biliyoruz ve nasıl yöneteceğimizin farkındayız” ifadesini kullanmıştı.
DENİZ TAŞIMACILIĞI AMBARGO KAPSAMINDA
İran Ulusal Petrol Şirketi ve iştiraklerinin uluslararası faaliyetleri kısıtlayacak yaptırımlarla, büyük ölçüde petrol ihracatına dayanan ülke ekonomisinin en önemli kalemini ortadan kaldırmayı hedefleyen ABD yönetimi, yabancı finansal kuruluşların İran Merkez Bankası ve İranlı diğer bankalarla işlem yapmasını da yaptırımlara tabi hale getirdi.
Ayrıca, bankalar arasındaki uluslararası fon transferlerini düzenleyen SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) sisteminin, ambargo uygulanan tüm İranlı finans kuruluşlara kapatılmaması halinde ABD'nin yaptırımlarına maruz kalacağı bildirildi. Bugün itibariyle hayata geçen ikinci yaptırım paketi çerçevesinde ülkenin liman işletmecileri, tersaneleri ve deniz taşımacılığı sektörü ambargo kapsamına alınırken, İran İslam Cumhuriyeti Gemicilik Şirketi (IRISL), İran Güney Gemicilik Hattı Şirketi ve iştirakleri ABD Hazine Bakanlığı'nın kara listesine eklendi.