Aralarında Birleşik Krallık'taki Leicester Üniversitesi'nden isimlerin de bulunduğu araştırmacılar Jüpiter'den yaklaşık 10 kat daha büyük olan gezegenin, bir yıldızın yakınında "aşırı buharlaşma" geçirdiğini ve bu yıldızın şiddetli alevleriyle gezegenden kopan maddelerin yıldızın üzerine fırladığını belirtiyor.
Monthly Notices of the Royal Astronomical Society adlı bilimsel dergide yayımlanan çalışma yıldızların oluşumuna daha fazla ışık tutarken, gelişmekte olan Güneş sistemlerindeki bu tür dev patlamaların bir düzine gezegenin ortadan kalkmasına yol açabileceğine de işaret ediyor.
Araştırmada bilim insanları Güneş sistemimizden yaklaşık 1200 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve 85 yılın ardından parlaklığı önemli ölçüde artarken hâlâ sönükleşmeyen FU Ori adlı önyıldızı inceledi.
Bilim insanları bu önyıldızın parlaklığındaki artışın, ön gezegen diski adı verilen ve gezegeni oluşturan gaz ve toz bulutundan yıldızın üzerine düşen maddeden kaynaklanabileceğinden şüpheleniyor.
Araştırmanın ortak yazarı Sergei Nayakshin "Bu diskler büyüyen yıldızları daha fazla maddeyle beslerken, gezegenleri de besliyor. Önceki gözlemler bu yıldıza çok yakın bir yörüngede dönen genç ve devasa bir gezegene dair umutlandırıcı ipuçları veriyordu" diyor.
Dr. Nayakshin şöyle belirtiyor:
Genç gezegenlerin 'cehennem diski' diye adlandırabileceğimiz yeni bir süreç keşfettik.
Bilim insanları, devasa bir diskin parçalanarak Jüpiter'den daha büyük ama çok daha az yoğunlukta muazzam kümeler meydana getiren yerçekimsel istikrarsızlıkla, diskin çok uzağında oluşan gaz devi bir gezegenin simülasyonunu yaptı.
Modelleme böyle bir gezegen tohumunun, yerçekimi kuvveti nedeniyle çok hızlı bir şekilde ev sahibi yıldızına yönelerek içeriye doğru ilerleme eğiliminde olduğunu gösteriyor.
Ardından gezegen yıldıza, Dünya'yla bizim Güneşimiz arasındaki mesafenin yaklaşık 10'da biri kadar yaklaştığında yıldızın etrafındaki aşırı sıcak madde, gezegenin atmosferinin dış katmanlarını tutuşturuyor.
Gezegenin parçaları daha sonra yıldızı besleyen muazzam bir malzeme kaynağı haline gelerek yıldızın büyümesine ve daha parlak ışıldamasına yol açıyor.
Çalışmanın bir diğer yazarı Vardan Elbakyan "Bu, bu tür bir patlamaya maruz kaldığı gözlemlenen ilk yıldızdı. Halihazırda galaksimizin bizim bulunduğumuz köşesinde oluşan diğer genç yıldızlarda meydana gelen bu tür patlamaların birkaç düzine örneği var" diye belirtiyor.
Dr. Elbakyan şöyle diyor:
FU Ori olayları normal genç yıldızlara kıyasla uç seviyede olsa da gözlemciler bu tür olayların süresinden ve gözlenebilirliğinden, oluşum aşamasındaki Güneş sistemlerinin çoğunun ön gezegen diski etrafındayken bir düzine kadar kez bu şekilde patladığı sonucuna vardı.
Araştırmacılar, bulguların hem yıldız hem de gezegen oluşumunu anlamada kapsamlı etkiler yarattığını söylüyor.
Gezegen yuvaları olduğu düşünülen ön gezegen diskleri, daha önce sanıldığı gibi sakin yerlerden ziyade genç gezegenlerin yıldızları tarafından yakılıp yenebileceği, kozmosun şiddetli ve kaotik kısımları olabilir.
Independent Türkçe