Perseverance keşif aracı ve Ingenuity helikopterinin, milyarlarca yıl önce Jezero Krateri'ni besleyen eski bir nehir deltasını keşfettiği Mars'ın Kuzey Yarımküresi'nde kışın sonlarına gelindi.
CNN'de yer alan içeriğe göre, gezegenin ana özelliği olan toz, Mars'ın hava durumunu da şekillendiriyor. Toz genellikle kışın gelişini müjdelese de gezegen kar, buz ve dona yabancı değil. Mars kutuplarında sıcaklık -123 santigrat dereceye kadar düşebiliyor.
2 tür kar
Mars'ta iki tür kar bulunuyor. Biri Dünya'da yaşadığımız türden, donmuş sudan oluşuyor. İnce Mars havası ve sıfırın altındaki sıcaklıklar, geleneksel karın Mars'ta yere değmeden önce süblimleştiği veya katı halden doğrudan gaza dönüştüğü anlamına geliyor.
Mars'ın Güney Yarımküresinde kış aylarında bir kraterin içinde düzensiz karbondioksit donu ya da kuru buz görülebiliyor. Fotoğraf: NASA/JPL-Caltech/University of Arizona
Mars karının diğer türü karbondioksit bazlı kuru buz ise yüzeye inebiliyor. Kutuplara yakın düz bölgelerinde birkaç metrelik kar görmek mümkün olabiliyor.
NASA'nın Pasadena, Kaliforniya'daki Jet İtki Laboratuvarı'nda Mars bilimcisi olan Sylvain Piqueux, NASA'dan yapılan bir açıklamada, "Üzerinde kar ayakkabısıyla gezebileceğiniz kadar kar yağıyor. Ancak kayak yapmak istiyorsanız, eğimli bir yüzeyde karın birikebileceği bir krater ya da uçurum kenarına gitmeniz gerekiyor" dedi.
Hiçbir keşif aracı kar yağışını göremedi
Şimdiye kadar hiçbir yörünge ya da keşif aracı kızıl gezegende kar yağışını göremedi çünkü bu hava olayı sadece kutuplarda, geceleri bulut örtüsünün altında meydana geliyor. Yörünge araçlarındaki kameralar bulutların arasından bakamıyor ve kutuplardaki dondurucu soğuklara dayanabilecek hiçbir kaşif aracı geliştirilemedi.
Temmuz 2021'deki ilkbaharda çözülen don, Mars kumulları üzerinde benzersiz desenler oluşturdu. Fotoğraf: NASA/JPL-Caltech/University of Arizona
Ancak Mars Keşif Yörünge Aracı'ndaki Mars Climate Sounder aracı insan gözüyle görülemeyen ışığı tespit edebiliyor. Böylelikle Mars'ın kutuplarına yağan karbondioksit karını tespit edebildi. Mars'a 2008 yılında inen Phoenix aracı da lazer araçlarından birini kullanarak Mars'ın kuzey kutbundan yaklaşık bin 609 kilometre uzaklıktaki noktasından su-buz karı tespit etti.
Kar şekilleri arasında fark var
Fotoğraflar sayesinde Dünya'daki kar tanelerinin benzersiz ve altı kenarlı olduğunu biliyoruz. Mikroskop altında, Mars kar tanelerinin biraz daha farklı görünebileceği düşünülüyor.
Toprakta donan buz, Mars yüzeyinde çokgen desenler bıraktı. Fotoğraf: NASA/JPL-Caltech/University of Arizona
Piqueux, "Karbondioksit buzunun simetrisi dört olduğundan, kuru buz kar tanelerinin küp şeklinde olacağını biliyoruz. Mars Climate Sounder sayesinde bu kar tanelerinin bir insan saçının genişliğinden daha küçük olacağını söyleyebiliriz" diye açıkladı.