Bazı bankaların nakit döviz çekiminde komisyon kesmeye başlaması, özellikle yüklü çekim yapmak isteyenlere zorluk yaşattı. Komisyon kesintisine razı olunmasına rağmen, istenen miktarın çekilmesine izin verilmemesi gibi durumlar yaşandı.
Bunun üzerine genel müdürlük devreye sokuldu, ancak alınması gereken onay bazen günler sürdü. Döviz satın alırken vergi ödeyen yurttaştan bir de parasını çekince komisyon istenmesi, “Kendi paramızla rezil oluyoruz” yorumlarına neden oldu.
"Kıtlık yaratmış olabilir"
Ekonomist Uğur Gürses’e göre nakit döviz çekiminde yaşanılan zorluğun nedenleri, son dönemde döviz satın almak isteyenlerin artması ve turist sayısındaki azalış. Fiziksel dövizin önemli bir kısmının turistlerden geldiğini anımsatan Gürses, “Artan döviz talebi ve turist olmaması döviz çekiminde kıtlık yaratmış olabilir” dedi.
Cumhuriyet'ten Gamze Bal'ın haberine göre, ancak bu uygulamanın güvensizlik havası yarattığına dikkat çeken Gürses, “Vatandaş kaygıya kapılıyor. Bu uygulamalarla kaygıları körüklüyorlar” diye konuştu.
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Yalçın Karatepe ise “Dövize erişimi zorlaştırmak istiyorlar. Ancak parasını bankada tutan vatandaşın sisteme olan güveni sarsılabilir. ‘Acaba istediğim zaman paramı çekebilir miyim’ tedirginliğinin yaratacağı güven erozyonu, başka hasarlara yol açar. Umarım bir an önce vazgeçerler” dedi.
Şikâyetler çoğaldı
Karatepe, “Bunun bir diğer sonucu da yurttaşın sisteme duyduğu güvensizlikten dolayı tasarrufunu ‘yastık altında’ yapmaya başlaması olabilir” dedi. “Oluşan risk algısıyla vatandaşlar bundan sonra yapacakları döviz işlemlerini bankacılık sisteminin dışında yapar. Oysa paranın sistem içinde kalması gerekir” diye konuştu.
Merkez Bankası’nın 4 Ağustos’ta yayımladığı tebliğle bankalar tarafından uygulanmaya başlayan bu karara tüketici dernekleri de tepkili. Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, “Olacak iş değil. Bu, ‘bankaya para yatırmayın’ demek. Tüketiciden şikâyet geliyor. ‘Bilseydim yatırmazdım’ diyenler var. Maç oynanırken kural değiştirildi” dedi.
Bedeli tüketiciye
“Sisteme güvenen, parasını ekonomiye kazandıran tüketici mağdur edildi” diyen Ağaoğlu, “Yapılan iş, sosyal devlet ve iyi idare ilkelerine aykırı oldu” diye konuştu.
Tüketiciyi Koruma Derneği Başkanı (TÜKODER) Genel Başkan Yardımcısı Av. Şükran Eroğlu ise şunları söyledi:
“Bir an önce ciddi ekonomik tedbirlerle dövizdeki yükselişi durdurmak yerine, işin kolayına kaçıp bedelini tüketicinin sırtına yüklüyorlar. İnsanlar zaten belirsizlik içinde. Kendisini güvenceye almak için tasarruf etmek isteyen tüketici mağdur ediliyor.”