Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), 12 Eylül’ün 40’ıncı yılında; darbenin Türkiye’deki emeğe olan etkisini, işçi haklarını nasıl yok ettiğini ve işçi sınıfının neler kaybettiğini gösteren bir rapor yayımladı.
Rapora göre; 24 Ocak Kararları ve 12 Eylül darbesiyle birlikte temelleri atılan ve Turgut Özal ile başlayan özelleştirme dönemi politikaları AKP döneminde en üst seviyesine ulaştı. Raporda, 69 milyar dolarlık özelleştirmenin 60 milyar doları yani yüzde 88’i AKP döneminde gerçekleşti.
Cumhuriyetin ekonomik birikimi eridi
Ücretlerdeki dikkat çeken düşüşü gözler önüne seren raporda; 1978 yılında kişi başına düşen milli gelirin yüzde 3,4 üzerinde olan asgari ücretin, bugün yüzde 40-45 altına düştüğü ortaya konuldu.
Kişi başı gelire paralel olarak artsaydı, 2019’da asgari ücretin 4 bin 507 lira olması gerekirdi.
Darbe emekçilere
Hükümet ve işverenlerin kıdem tazminatı hakkına yönelik yeni planlar peşinde olduğu kaydedilen DİSK raporunda, 12 Eylül darbesinin ilk uygulamalarından birinin kıdem tazminatını ve ikramiyeleri kırpmak olduğu hatırlatıldı. 1978'de asgari ücretin 7.5 katı olan kıdem tazminatı tavanının, 1982'de asgari ücret ile bağının koparılmasının ardından hızla düşmeye başladığı belirtilen rapora göre, AKP'nin iktidara geldiği 2003 yılında asgari ücretin 4.4 katı olan kıdem tazminatı tavanı 2020 itibarıyla asgari ücretin 2.4 katına geriledi. Kamunun istihdamdaki payı da 40 yıl boyunca geriledi. 1980'de toplam sigortalı işçiler içinde yüzde 36 olan kamu işçilerinin oranı özelleştirmelere paralel olarak 2015'te yüzde 8'e geriledi.
Çerkezoğlu: İşçi hakları 40 yıldır gasp ediliyor
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, 12 Eylül askeri darbesinin 40'ıncı yılı nedeniyle İstanbul Kadıköy'de gerçekleşen basın açıklamasında, “İşçi sınıfının ekonomik durumuna ilişkin bütün göstergeler 24 Ocak ve 12 Eylül'ün işçi hakları ve işçilerin gelirlerinde büyük bir kayba yol açtığını ortaya koyuyor. İşçi hakları 40 yıldır gasp ediliyor” dedi. Çerkezoğlu, “Son yıllarda 2009'da 100 olan saatlik işgücü verimi 2019'a gelindiğinde 32.5 birim artmışken, 2009'da 100 olan reel birim ücret endeksi yalnızca 5.8 puan arttı” diye konuştu.