SKT, TETT ne demek biliyor muyuz? İsimlerini duymuş olabilirsiniz peki anlamları hakkında ne kadar bilgimiz var?
Gıda Güvenliği Derneğinin yaptığı araştırma sonuçlarına göre tüketicilerin yüzde 72’si SKT (Son Kullanma Tarihi) ile TETT (Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi) arasındaki farkı tam olarak bilmiyor. Bu durum her geçen gün çığ gibi büyümekte olan gıda israfının nedenlerinden bir tanesidir. Peki bunlar arasındaki farklar nelerdir?

Skt (Son kullanma tarihi) Nedir?

Son kullanma tarihi (SKT veya son tüketim tarihi STT) bir ürünün sağlıklı ve kaliteli bir şekilde en son tüketilebileceği ya da kullanılabileceği tarihtir. Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliğine göre; mikrobiyolojik açıdan kolay bozulabilen ve kısa süre sonra insan sağlığı için tehlikeli olabilecek gıdaların son tarihini gösterir. Son kullanma tarihi geçmiş ürünlerin tüketilmemesi, satın alınmaması ve sayılmaması gerekir. Mikrobiyal açı son kullanma tarihi şeklinde tanımlanan SKT, içinde mikrobiyal aktivitenin çok olduğu, su oranı çok yüksek çabuk bozulabilir ürünlerde yani raf ömrü 90 günü altında olan ürünlerde kullanılır. Türk Gıda Kodeksi’nin belirlediği tanıma göre üreticiler raf ömrü 90 günden az olan ürünler için raf ömrünü SKT tanımlamasına uygun bir şekilde tanımlamalıdır. Son Kullanma Tarihi etiketlemesi çok riskli gıdalarda kullanılıyor, bu etiketleme et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri ve yumurta gibi bazı gıdalarda kullanılmaktadır.

TETT (Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi) Nedir?

Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi (TETT) gıdanın en iyi şekilde lezzet ve kalite özelliklerini koruduğu süreyi gösteren tarihtir. Yani o tarihe kadar ürün kalitesini en iyi şekilde muhafaza eder, O tarihten sonra ürünün kalitesi ve besin değeri azalmaya başlar. Aslında bize önceden paketlenmiş bir yiyeceğin dayanıklılık ömrünü de gösteren bir tarihleme çeşididir. Paketi hiç açılmamış bir gıda ürününün uygun koşullarda saklanırsa potansiyel raf ömrünün ne kadar olabileceğini gösterir. Tavsiye edilen tüketim tarihini gıda güvenliğini garanti etmediği için Son Kullanma Tarihi (SKT) ile karıştırmamak gerekir. Örneğin; aldığınız tahıl ürününün üzerinde yer alan Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi geçmiş olsa bile paketi açınca koku renk yada duyusal özellikleri iyiyse, bu o ürünün kullanılmayacağı anlamına gelmez. Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi (TETT) tahıllar, şekerler, pastane ürünleri ve konserve ürünleri gibi ürünler üzerinde etiketlenmektedir. Son Kullanma Tarihi ya da Son Tüketim Tarihi bilgisinin olduğu gıdalarda, Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi yer almaz.
Eğer raf ömrü 3-18 ay arasında ise en az ay ve yıl olarak TETT göre tanımlanır, raf ömrü 18 aydan fazla ise en az yıl olarak TETT şeklinde tanımlanır. Bu ürünler; taze meyve-sebze, 24 saat içinde tüketilmek üzere hazırlanan fırıncılık ürünleri, porsiyonluk sistemle satılan dondurmalar, şarap, meyve şarapları ve alkol oranı yüzde 10 dan fazla olan içecekler, sofralık tuz ve şeker, limon sosu, sirke ve şekerleme ürünleri ile sakızlardır.

Bir ürünün SKT geçmişse o ürün kesinlikle tüketilmemelidir, hem kalite özelliklerini kaybetmiş hem de mikrobiyolojik açıdan kontamine olmaya yani bozulmaya başlamıştır.

Tavsiye edilen tüketim tarihi (TETT) uygun şekilde muhafaza edildiğinde, gıdanın kendine has özelliklerini koruduğu süreyi gösteren tarih. (TETT ingilizce kullanımı: “best before”)

TETT ise Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi şeklinde yapılan tanımlamada ise ürünlerin üzerindeki tarih onların bozulduğunu değil, kalitesinin düşmeye başlayacağı tarihi tanımlar. TETT genelde üzerinden yıllar geçmemiş ve herhangi bir bozulma belirtisi bulunmadığı sürece tüketilmesi mümkün olan gıdalarda kullanılır.

Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi etiketlemesi yapılan ürünler, belirtilen tarihte herhangi bir mikrobiyolojik bozulmaya uğramaz ve sağlık tehdidi oluşturmaz ancak ürün kalitesinde, ilk üretildiği tarihe oranla kalite farklılıkları oluşabilir, örneğin, ürünün renginde, tadında, yapısında, bazı kimyasal özelliklerinde değişiklikler ortaya çıkabilir. Aslında çoğunlukla bu değişiklikler zaman içerisinde yavaş bir şekilde olur.

Eğer ki bir ürünün TETT’si geçtiyse o ürün kendisine has karakteristik özelliklerini kaybetmiş olabilir fakat bunlar sağlığı olumsuz yönde etkileyecek problemler değildir.

Üreticiler, ürünün tasarım aşamasında gerekli testlerle, kalitesinin bozulmaya başladığı zamanı belirler ve Tavsiye Edilen Tüketim Tarihini buna göre belirtir. Tarih geçmiş olsa bile (paket açılmadığı sürece), ürünün tüketilmesi sağlık tehdidi oluşturmaz.

Tanımlardan da anlaşılabileceği üzere, belirten tarihten sonra tüketilmesinde sakınca bulunan, hastalığa veya rahatsızlığa sebep olabilecek ürünler, SKT olarak etiketlenmelidir. Bu ürünler, belirtilen tarihten sonra tüketilmemelidir ve genellikle diğerlerine göre kısa raf ömürlüdür ve çoğunlukla soğuk ortamda depolanır ve satışa sunulur; süt ürünleri, et ürünleri gibi.

Aynı ürün üzerinde hem SKT hem TETT bulunmaz, bunlardan sadece biri tercih edilir.

https://kayitlidiyetisyen.com/