Dünyada en sık görülen kanser türlerinden olan kolon kanserinin halk arasındaki karşılığı 'kalın bağırsak kanseri'dir. Sağlık Bakanlığı'nın istatistiklerine göre Türkiye'de görülme sıklığı, ilk 5 kanser türü arasında kalın bağırsak kanseri bulunuyor.

Kolon kanserinin en riskli yaş grubu 50 yaşından sonrasıdır. Cinsiyete göre de tüm kanserler arasında kolon kanseri kadınlarda 2'nci ve erkeklerde 3'üncü sırada yer alıyor.

Kolon (kalın bağırsak) kanseri nedir?

Sindirim sisteminin en son kısmında yer alan bölgede gelişen kolon kanseri, her 20 kişiden 1’inde görülmektedir. Sindirim sistemi parçası olan kolon ve rektum, ince bağırsaktan sonra gelen organlardır ve ortalama 1,5 m uzunluğundadır. Ters dönmüş U harfi şeklinde karnın sağ alt tarafından kör bağırsak ile başlar, yukarı çıkar ve karaciğer altından dönüş yaparak karnı yatay geçer. Sol üst köşede yerleşen dalağın altına gelir ve yine bir dönüş yaparak sol taraftan aşağı doğru yönelerek rektumla birleşir. Rektum, ortalama 15 cm uzunluğunda ve kalın bağırsağın genişlemesi sonucu oluşan sindirim sisteminin son kısmını oluşturur.

Kolonda bulunan hücrelerde başlayan kolon kanserinin erken tanısı konulursa kanser hücreleri kolon içi ile sınırlanır. Erken tanı konmazsa kanser yakın organlara, lenf bezlerine ve kan dolaşımı yoluyla karaciğer, akciğer gibi organlara yayılabilir.

Kalın bağırsak kanserinin risk faktörleri

Bağırsak iltihaplarına bağlı

İlk bağırsak iltihabı, enfeksiyona bağlı olarak kolon mukozasında oluşan ülser yani ülseratif kolittir.

İkinci bağırsak iltihabı, ağızdan anüse kadar sindirim sisteminin herhangi bir bölümünde ya da aynı anda birkaç farklı bölümünde aralıklı iltihaplar ile ortaya çıkan Crohn hastalığıdır. Uğraştırıcı da olsa tedavi edilebilir.

Yaş faktörü

Her yaşta görülebilir, ancak çoğunlukla 50 yaş ve üzeri kişilerde görülür. Kolon kanseri riski yaşla birlikte artar. 60 yaşın üzerinde kolon kanserlerine yakalanma oranı, 40 yaş altındakilere göre 10 kat daha fazladır.

Beslenme

Kolon kanseri hazır gıdaların çok tüketildiği ABD ve Avrupa ülkelerinde daha sık görülür. Posasız gıda tüketimi, kabızlığı artırarak dışkının uzun süre bağırsak içinde kalmasına ve o bölgede kanser hücrelerinin artmasına neden olur. Meyve, sebze, baklagiller, tavuk ve tahıl bakımından zengin besinler ise risk oranını azaltmaktadır.

Obezite riski

Aşırı kilo, kolon kanseri riskini arttırmaktadır.

Sigara kullanımı

Yapılan çalışmalara göre sigara tüketimi ile kolon kanseri arasında bir ilişki vardır.

Kolon kanserinin belirtileri neler?

En sık görülen kolon kanseri belirtileri şöyle sıralanabilir:

- Sürekli ishal ve kabızlık,

- Her zaman normal bir kalınlıkta gelen dışkının incelmesi,

- Anüsten ve dışkıdan kan gelmesi,

- Dışkıda yumurta akı görünümlü salgı,

- Bağırsakların yeterince boşalamaması hissi,

- Dışkılama güçlüğü,

- Ağrılı dışkılama,

- Açıklanamayan kilo kaybı,

- Kusma.

Kolon kanserinin ilerlediği ve bağırsağı tıkadığı durumlarda ise karında şişlik ve ağrı meydana gelir.

Kolon kanseri hangi yaş grubunda daha çok görülür?

Kolon kanseri sıklıkla ileri yaşlarda görülür. İleri yaş faktörünün önemli olduğu kolon kanserinde genetik yatkınlık, hareketsizlik, aşırı kilo, alkol, tütün kullanımı ve çok fazla işlenmiş et tüketimi başlıca risklerdir.

Kolon kanserinin en önemli belirtisi nedir?

Kolon kanserinde kalın bağırsağın makat bölgesine yakın olan 15 cm’lik kısımdan gelen kanama, en önemli belirtilerdendir. Kolon kanserleri, en fazla makattan gizli kanama ile kan kaybına neden olurken, kansızlık belirtisi gösterir.

Genetik bir hastalık mı?

Çevresel faktörlerin önemli yer tuttuğu kolon kanserinde bazı genetik bozukluklar, kuşaktan kuşapa aktarılır. Genetik bozukluklar, çevresel etkenlerden etkilenir.

Kolon kanseri en çok kimlerde görülür?

Yaşı ileri olanlarda, hareketsiz yaşamı olanlarda, aşırı kilolularda, alkol veya tütün kullananlarda, işlenmiş et ürünü tüketenlerde kolon kanseri daha yaygın görülür.

Tanı nasıl koyulur?

Kolon kanseri de diğer tümöre bağlı hastalıklar gibi endoskopik yöntemlerle teşhis edilir. Kolonoskopi yöntemiyle tümör oluşumu erken dönemde saptanır. Kolonoskopi ile de kansere dönüşme riski olan polipler alınarak kanserin önüne geçilir. Kesin tanı için hastadan dışkı alınır ve kolon grafisi, bilgisayarlı tomografi uygulanır. Endoskopi ile parça alınıp, patolojik inceleme yapılır.

Tedavi yöntemleri nelerdir?

Kolon kanseri tedavisi için kansere dönüşme ihtimali olan polipler, kolonoskopi yöntemi ile alınır. Kanser ileri evredeyse cerrahi işlem zorunlu hale gelir. Tümörün olduğu kısım çıkartılır. Hastalığın komşu bölgelere yayıldığı durumlarda ise kemoterapi uygulanır. Kanser metastaz yapmışsa, tedaviye devam edilerek, hastanın yaşam süresinin uzatılması için çalışılır.