Kağıdın, hiç kanama izi bile bırakmaksızın açtığı yaralar neden bu kadar fazla acır?

Kağıdın, hiç kanama izi bile bırakmaksızın açtığı yaralar neden bu kadar fazla acır?
Kâğıtla ilgilenmeyenimiz yok gibidir. Kâğıtla haşır neşir olanlar kağıt kesiğini deneyimlemiştir ve çok acıttığını bilir. Dermatologlar bunun tamamen insan anatomisiyle ilgili olduğunu söylüyor.

Dermatolog Dr. Hayley Goldbach'a göre sorunun kaynağı sinir uçlarıdır. Acıyı algılayan sinir uçlarının en çok bulunduğu yerlerden biri parmak uçlarıdır. Yüz ve genital bölgesi de acıya karşı hassastır. Vücudun başka yerlerindeki herhangi bir kesik de can sıkıcı olmakla birlikte, acının şiddeti bu hassas bölgelerdeki kadar yoğun değildir.

Bunu kanıtlayacak basit bir deney yapılabilir. Kağıt tutturmak için kullanılan ataşlardan birini açıp U şeklinde katladıktan sonra yanağınıza, ellerinize ve sırtınıza batırmaya çalışın.
El ve yüz gibi hassas bölgelerde iki uç birden hissedilir; ancak uçlar arasında belli bir aralık yok ise sırta batırıldığında tek noktada acı hissedilir. Bunun nedeni bu bölgede sinir uçlarının fazla yoğun olmamasıdır.

Standart bir A4 kağıt ortalama 0.05 milimetre kalınlığa sahiptir. Standart bir tıraş bıçağı 0.23 milimetre kalınlığa sahiptir. Bir tıraş bıçağının kestiği yaranın acısı anlaşılır; ancak ondan 5 kata kadar daha ince olan kağıdın, kimi zaman arkasında hiç kanama izi bile bırakmaksızın açtığı yaralar neden bu kadar fazla acır?

Normalde bir kağıt, insan derisini kesebilmek için fazlasıyla yumuşaktır. Belli bir keskinliğe ulaşmak için, belli bir sertliğin de olması gerekir. Fakat kağıdı bu kadar kesici yapan, aşırı ince olmasıdır. Kesiği açan kenarın yüzey alanı çok küçük olduğu için, çok yüksek basınç uygulayabilir. Bu basınç, deri katmanını yararak "kesik" dediğimiz olaya neden olan kuvvet dağılımıdır. Basınç, uygulanan kuvvetin yüzey alanına bölümüdür. Dolayısıyla çok küçük yüzey alanı (örneğin kağıdın kestiği incecik kenarın yüzey alanı), çok yüksek basınç anlamına gelir.

Kağıt kesikleri genellikle büyük bir kağıt grubu içerisinden, tek bir kağıdın ayrılması sonucu oluşur. Yani tek bir kağıt ile elinizi kesmeniz çoğu zaman zordur. Bunun nedeni, tek bir kağıdın gerekli kuvveti kesiği açma süresi boyunca uygulayamayacak kadar esnek ve yumuşak olmasıdır. Yani kağıdın kenarı elinizi kesmeye çalışsa da, yarığı açamadan hemen bükülecektir. Fakat yeni açılmış bir kağıt destesi (kimi zaman "kağıt topu" olarak bilinir) içerisinden kıvrılarak ayrılan tek bir kağıt, destenin geri kalanından güç alarak bükülmeden durabilir. Bu da, kağıdın parmağınızı kesebilmesini sağlayacak kuvvetin yeterince uzun süre uygulanabilmesine izin verir.

Gelelim acının nedenine... Bu, kâğıt kenarının göze düzgün görünse de bıçaktan çok testere kenarına benzemesinden kaynaklanır. Yani elinizi kâğıt kestiğinde oluşan yara jilet kesiği gibi ince bir çizgi halinde değil, tırtıklıdır. Bu yara daha çok acı verdiği gibi, daha geç iyileşir.
Ayrıca kâğıt kesiği fazla derin olmaz; ama derinin üst tabakasını kesip içeriye girecek derinliktedir. Bu kesiklerin bu kadar can acıtmasının bir nedeni de budur. Derin kesik kanamaya yol açacak ve oluşan pıhtı yaranın kabuk bağlayarak dış mikroplardan uzak bir halde iyileşmesini sağlayacaktır.

Parmaklarımızın ucunda aşırı fazla sayıda nosireseptör adı verilen acı algılayıcı sinir ucu bulunur. Bir kağıt kesiği, bu sinirlerin çok fazlasını aynı anda uyarabilecek kadar geniştir. İncecik kesik kanamaya neden olmadığı için, bu sinirlerin ucu, havaya temas edecek şekilde açıkta kalır. Yani yarıktan dışarı doğru bakan reseptörler, sürekli dış ortama maruz kalır. Kağıt kesiklerinin o sinir bozucu acısı bu reseptörlerin açık hava nedeniyle sürekli beyne sinyal göndermesinden kaynaklanır.

Kimi zaman derin kağıt kesikleri de görülür. Bunlar, daha uzun bir yüzey boyunca olan, daha derin kesiklerdir. Bunlar kimi zaman dışarıya hafifçe sızan, çoğu zamansa yarığın içerisinde biriken kanamalara neden olur. Kesik sırasında kağıdın yüzeyinde ve fiberleri içerisinde bulunan koruyucu kimyasallar (örneğin beyazlatıcılar), vücuda geçer. Bu kimyasalların yakıcı etkisi, beynimizde acı olarak algılanır. Bu da, kağıt kesiklerinin neden olduğu acının yaygın görülen ikinci bir nedenidir.

Tüm yaralar gibi, kağıt kesikleri de temizlendikten sonra yara bandıyla kapatılabilir. Fakat yine de, yarık boyunca parmak etinin iki tarafının sürekli farklı hızlar ve yönlerde oynayabiliyor olması, rahatsız edici acının uzun sürekli bir şekilde devam etmesine neden olacaktır. Çoğu zaman yara 2-3 gün içerisinde tamamen iyileşir ve acı kaybolur.


https://evrimagaci.org/
https://www.bbc.com/

Etiketler :