Halk arasında ‘erteleme hastalığı’ olarak bilinen ‘procrastination’, yapılması gereken günlük işlerden mutlaka bitirilmesi gereken raporlara dek tüm işlerin ötelenmesini ya da yapılacaklardan kaçmayı ifade ediyor. Kasıtlı ya da bilinçli şekilde yapılması gerekenleri yapmıyorsanız ve işleri ağırdan alıyorsanız, siz de erteleme hastalığına yakalanmış olabilirsiniz. Çok sık rastlanan bu hastalık, kişilerin bahanelere sığınmasını ve işten kaçmayı anlatırken, yaşamı olumsuz etkiliyor.

Erteleme hastalığı nasıl tanımlanır?

Zamanı ve işi yapacak enerjisi olmasına rağmen, birkaç kez işlerin ertelenmesi ya da bir işten kaçmayı 'erteleme hastalığı' olarak tanımlayabiliriz. Süresiz ve sayısız olarak işlerin ertelenmesi, zamanın kötü kullanılması hem okul hem de iş hayatında ortaya çıkabilir.

Erteleme hastalığı olan kişiler, işleri vakti yaklaştıkça sinir seviyeleri artar ve stres olurlar. Çoğunlukla da baştan savma bir iş ortaya koyarlar.

Erteleme hastalığına kimlerde rastlanır?

Son dönemlerde popülerleşen erteleme hastalığı, her yaşta görülebilir. Ayrıca hem kadınlarda hem de erkeklerde sık rastlanan bir hastalık olduğunu söyleyebiliriz.

Tembel ve rahat kişilik özelliklerine sahip olan erteleme hastalığına sahip kişilerde motivasyon problemi çok görülür. Dikkatini toplayıp işleri vaktinde teslim edemeyen bu kişiler, ilgi alanının bu işe uygun olmadıklarını ifade ederler.

Yapması gerekenleri nasıl yapacağını bilemeyen ve becerilerini bu iş için yetersiz bulanlarda mükemmeliyetçilikte görülür. Başarısızlıktan korkan bu kimseler, kendilerini yüksek bir seviyede de görebilirler.

Bu kişilerin genel özellikleri arasında zaman yönetiminin kötü olması ve plansızlık da üst düzeydedir.

Erteleme hastalığı, belirti gösterir mi?

Erteleme hastalığı olan kişiler, işlerini sürekli erteler. Profesyonel iş yaşamlarında raporları aksatan bu kişiler, okulda da ödevlerini yapmaz.

Önce kendisine işi yapmak için bir saat belirleyen bu kişiler, saat gelince biraz daha diyerek başka bir saatte işi yapmak ister. İşin yapılması gereken son an gelene kadar bu durum devam eder.

Zaman sorunu olan bu kişiler, detaycı değildir. Her işleri üstünkörü yaparlar.

Haftanın ilk günü diyete başlamaya karar verip bu pazartesinin hiç gelmediği görülür.

Alışkanlık hâline gelen erteleme, kronik erteleme davranışını beraberinde getirir.

Kronik erteleme nedir?

İşleri sürekli erteleyen bu kişiler, stres ve sıkıntı içinde yaşar. Erteleme hastalığı uzun zaman devam ederse 'kronik erteleme' diye tanımlanan olumsuz bir durum ortaya çıkar.

Çocukluk çağında başlayan erteleme hastalığı, otoriter ebeveyn yüzünden oluşabilir. Mükemmeliyetçi ebeveynlerde ve koşullu sevgi veren anne ve babaların çocuklarında erteleme hastalığı görülebilir. Kendini ebeveynine ispatlamak zorunda kalan çocuklarda kaygı bozukluğu gelişir. Küçükken kabul görmek için çok çabalayan bu çocuklar, büyüdüklerinde erteleme hastalığına maruz kalabilir. Bu şekilde aile ve topluma bir çeşit tepki verirler.

Kronik erteleme hastalığına sahip kişilerde öfkelenmeler görülür.

Zaman daraldıkça artan stres ve sinirlilik hâli, huzursuzluk ve kızgınlık gibi negatif duygularına neden olur. Motivasyonu düşük kişiler, eylemlerini ertelerken, duygularını da ertelerler.

Erteleme hastalığı neden olur?

Bütün işlerinizde ertelemeler yapmaya başladıysanız ve rutin hayatınız bundan etkilenmeye başladıysanız erteleme hastalığınızın olduğu söylenebilir. Erteleme hastalığının sebepleri neler olabilir:

1. Motivasyon eksikliği

2. Başaramama kaygısı

3. Kişiliğinize uygun olmayan bir iş

4. Kötü zaman yönetimi

5. Mükemmeliyetçilik

6. Bitirememe kaygısı

7. Bilgi eksikliği

Erteleme hastalığının tedavisi mümkün mü?

Erteleme hastalığı ile mücadele eden kişiler, öncelikle hastalıklarının farkına varıp bu durumu kabul etmeliler.

Daha sonra motivasyonlarını kötü etkileyen durumları gerekirse not etmeli ve nedenlerini araştırmalılar.

İşlerini belli kategorilere bölmek ve planlama yapmak önemlidir. Zaman aralıklarında işi bitirmeliler.

Kişinin kendi koyduğu kurallara uyması ve kararlılıkla işlerini yapmaları gerekiyor.

Bu hastalık, kişinin kafasında başlayıp bitiyor. Ancak kendinizi ayarlayamıyorsanız mutlaka profesyonel destek almalısınız.

Günlük ve saatlik planlara uymalı, yapılması gerekenleri sıralamalısınız. Önemli işlere öncelik verirseniz, mükemmeliyetçilik duygunuz da olumlu olarak etkilenir.

Herhangi bir işe başlayamayan ya da devamlı erteleyenler, öncelikle korkularıyla yüzleşmeli. İşleri neden ertelediğiniz sorunu üzerinde durmalısınız. Dikkat dağıtıcı unsurlardan uzak durmalısınız.

Hayatta mükemmelliğin mümkün olmadığını kavramalısınız.

Verimli olduğunuz zaman dilimlerini belirleyerek, bu saatlerde çalışabilirsiniz.

İnternet ve sosyal medya kullanımını sınırlayabilirsiniz. Odaklanma sorununuz da böylece ortadan kalkabilir.

Ufak aralıklarla çalışmak, motivasyonunuzu arttırabilir.

İşlerini sürekli erteleyen kişiler, erteleme hastalığını mutlaka göz önünde bulundurarak, klinik psikolog tedavisini de gündemlerinde tutmalılar.