Sağlık sorunlarının tedavisinde kullanılan doğal çözümlerden biri de çarkıfelek. Güney Afrika topraklarında yetişerek tüm dünyanın dikkatini çeken ve Latince adı ile 'Passiflora' olarak bilinen çarkıfelek çiçeği, sıklıkla süs bitkisi olarak kullanılıyor. Nemli ve gölgeli toprakları seven çarkıfeleğin, sadece mavi çarkıfelek çiçeği türü ülkemizde bulunuyor. Çiçekleri tekerlek biçiminde, sarmaştığı için duvar kenarlarına ve kameriyelere ekilen bir çeşit süs bitkisi olan çarkıfeleğin, tıp alanında yapraklarının üst kısımlarından yararlanılıyor.

Nerede yetişiyor?

Tropikal iklimlerde tüm yıl çiçek açan türlerine rastlanan çarkıfelek çiçeği, Amerika’dan tüm dünyaya yayılmıştır. Hızla toprağına tutunan çiçeğin herhangi bir hastalıktan etkilenmesi nadiren görülür. Yerli Amerikalılar çarkıfelek çiçeğini uykusuzluk ve sinir için kullanır.

Kontrolsüz veya aşırı tüketilen çarkıfelek, baş dönmesi ve sanrı gibi sinirsel durumları tetikleyebilir. Hamile ve emziren kadınlara kesinlikle kullanılmaz. Çiçeğin içeriğinde bulunan etken maddelerden dolayı bazı ilaçlarla etkileşime girebilir. Antidepresan ilaç kullananlar da kullanmamalıdır.

Çarkıfeleğin faydaları neler?

Çarkıfelek çiçeğinin vücuda sayısız faydaları bulunuyor:

• Astım belirtilerinin tedavisine destek olarak kullanılır.
• Menopoz şikayetlerini aza indirgeyebilir.
• Çocuklarda hiperaktivite ve dikkat eksikliği sorunlarında fayda sağlar.
• Gerginliği ve endişeyi, uyuşturucu özelliği ile uzak tutar. Zayıflamak için stres sorunu yaşayanların kokusundan veya esansından faydalanması pozitif etkiler sunar. Stresi çarkıfelek otu çayı ile önleyerek hem rahatlamak hem de ödem atmak kolaylaşır.
• Kalp ritim bozukluklarını düzenleyebilir.
• Kan basıncını dengeler.
• Genel anksiyete bozukluğunda etkili olan çarkıfelek çiçeğinin yatıştırıcı etkisi vardır.
• Vücuttaki ağrıları hafifletmeye yardımcı olmak açısından etkin içerikler bulundurur.
• Herhangi bir durumda aniden ortaya çıkan kasılma ve kramplara karşı iyidir.
• Histeri, sanrı gibi psikolojik durumların ön tedavisinde de etkili olabilen yardımcı tedavidir.
• Uykusuzluk ve halsizlik sorunlarına karşı olumlu etkiler gösterir.
• Pek çok ülkede sakinleştirici olarak kullanılır.
• Uzun süre belirti vermeden böbrek, beyin, kalp ve damar sistemine verebileceği hasar nedeniyle 'sessiz katil düşman' olarak da anılan hipertansiyon için çarkıfelek bitkisinden yararlanılabilir. Ancak doktor kontrolü önemlidir.
• Çiçeğin çay olarak içilmesi tüm vücudu rahatlatıcı etkilerle saracağı gibi sinirsel koşulları da yatıştırıp ağrıları azaltır.
• Çiçeğin suyu saçlara banyo esnasında masaj yapılarak uygulanırsa kepek sorununa veda edip daha güçlü saçlara da kavuşabilirsiniz. Kepek sorununa da iyi gelir.
• Hemoroidi ileri seviyede olmayanların da 200 ml suya 20 gr bitki denk gelecek şekilde bir oturma banyosu hazırlanarak kullanılabilir.
• Çarkıfelek bitkisinin parkinson hastalığındaki gibi sinirsel nöbetleri önlemesi de söz konusu.

Çarkıfelek nasıl kullanılır?

Kaygı, uykusuzluk ve strese karşı çok kullanılan çarkıfelek, doğal sakinleştirici etkiye sahiptir. Bitkiyi kapsül, tablet gibi yöntemlerle alabilirsiniz. Ayrıca demleme olarak çayı da yapılır.

Çarkıfelek çayı nasıl hazırlanır?

Kurutulmuş toz halindeki çarkıfelek çayından yararlanılır.

Bir tatlı kaşığı kurutulmuş çarkıfelek çiçeği, bir bardak sıcak suya bırakın. Fincanın ağzını kapatıp 10 dakika bekletin. Ardından çayı süzüp tüketebilirsiniz.

Çarkıfelek bitki çayını kaynatmadan demlemelisiniz. Her defasında da tüketeceğiniz kadar taze demleme yapmanız gerekiyor.

Gün içinde en fazla 3 fincan tüketilmeli. Uyku probleminiz varsa yatmadan 1 saat önce 1 fincan içebilirsiniz.

Passifloranın tedavide kullanılmasından dolayı şişe veya tabletleri de mevcuttur. Bitkinin çiçek kısımlarını güneşte kurutarak da kullanıma hazır hale getirebilirsiniz.

Çarkıfelek yağı nasıl kullanılır?

Çarkıfelek çiçeğinin bazılarındaki meyve, “maracuja (tutku meyvesi)” meyvesi olarak adlandırılır. Çarkıfelek meyvesi belli bir olgunluğa eriştikten sonra üst kısmı bıçak ile kesilerek içi kaşık yardımı ile direkt olarak yenebileceği gibi kokteyl ve dondurmaların içinde de kullanılarak tüketilebilir. Meyve içinde yer alan çekirdekler de olgunlaştığında yenebilir.

Tıpta çarkıfelek çiçeği meyvesinden şurup yaparak faydalanılır. Meyvenin preslenmesi ile elde edilen yağ cilt, saç ve tırnakların bakımında kullanılır. Zihin ve beden için olumlu etkiler yaratır. İçeriğindeki esansiyel yağ asitlerinden olan linoleik asidin, cilt yenileyici özellikleri çoğu kremde dahi kullanılır. Çarkıfelek çiçeği yağı güneş ışınlarına, yaşlanmaya ve lekelere karşı cildi korur, cildin yenilenmesine yardımcı olur.

Egzotik bir bitki olan çarkıfelek meyveleri, içerik olarak oldukça zengin vitamin, mineral ve antioksidan kaynağıdır. Maracuja yani çarkıfelek meyvesi, yağı ile kanser tedavisinde de olumlu sonuçlar yaratabilir.

Çiçekte keşfedilen yağ içerisindeki yoğun C vitamini içeriği cildin daha parlak ve dinç görünmesini sağlayabilir. İçeriğindeki glisosit, sterol, pasiflorin, flavonlar, viteksin, kumarin gibi bileşikler nedeni ile kullandığınız diğer krem veya ilaçlar ile etkileşim kurabileceğinden kullanmadan doktora danışmalısınız.