Şili Kongresi solcu hükümetin haftalık çalışma saatinin beş yıl içinde 45’ten 40’a düşürülmesini içeren yasa tasarısını onayladı. Bu, Şili'nin haftalık çalışma saatlerini ikinci kez azaltması oldu. Daha önce de 2005 yılında yine dönemin solcu hükümeti süreyi 48 saatten 45 saate indirmişti. Böylelikle Şili Ekvador ile Venezüela’yla birlikte bu değişikliği yapan üçüncü ülke oldu.
Kongre'deki son prosedürü de tamamlayan hükümet, yasanın 1 Mayıs Uluslararası İşçi Günü'nde yürürlüğe gireceğini duyurdu. Söz konusu yasa 2017 yılında mevcut solcu iktidarın üyesi Camila Vallejo ile Komünist Parti milletvekili Karol Cariola tarafından gündeme getirilmişti.
Aşama aşama azalacak
Tasarının beş yıllık aşamalı uygulaması, haftalık çalışmanın bir yıl içinde 44 saate, üçüncü yılda ise 42 saate düşeceği anlamına geliyor. Yani hemen gerçekleşecek bir değişiklik değil bu. 40 saate inmesi ancak beş yıl içinde mümkün olacak. Yani ilk bir saatlik indirim 2024 yılında yürürlüğe girecek. Bir sonraki iki saatlik azalma üçüncü yılda, kalan iki saatlik azalma ise beşinci yılda uygulanacak, böylece değişiklikler 2028 yılına kadar tamamen işler hale gelecek.
Uzun bir hazırlık dönemi sonunda atılan adım ülke çalışma hayatına canlılık getirecek elbette. Şili Çalışma Bakanı Jeannette Jara "Bu, yaşam kalitemize büyük katkı sağlayacak bir proje" derken gayet haklı.
Başkan Boriç’in de vaadiydi
İşçi hakları, 37 yaşındaki Cumhurbaşkanı Gabriel Boric'in 11 Mart 2022'de ülke tarihinin en genç başkanı olarak göreve başladığında uyguladığı programın önemli bir ayağını oluşturuyor. Boric'in seçim vaatleri arasında da bulunan yeni yasa, işverenlerin bu değişiklik nedeniyle maaşları düşürmesini engellediği gibi, işçilerin haftada dört günlük çalışma haftasına geçmesine de izin veriyor. Yasa işgücünün yüzde 27'sinden fazlasını oluşturan kayıt dışı sektörde istihdam edilenler için geçerli değil tabii.
Yasa bir toplumsal uzlaşma sonucu yürürlüğe girmiş görünüyor. Çünkü ülkedeki pek çok şirket yeni yasayı desteklediğini açıkladı. Ancak bazı küçük firmalar kayıp saatleri telafi etmek için daha fazla işçi istihdam edecek kaynaktan yoksun olduklarını söyleyerek biraz soğuk bakıyorlar değişikliğe.
Parlamentoda tasarıya karşı oy kullananlar elbette sağcı üyeler oldu. 14 muhalif Cumhuriyetçi Parti milletvekili "er ya da geç büyük çoğunluğun zarar göreceğini" savunarak yasaya karşı çıktı. Emekçileri “büyük çoğunluk görmeme” budalılığı tabii bu.
Bölge için çok önemli örnek
Bu, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'ne (OECD) göre, ülkeleri dünyanın en uzun resmi çalışma saatlerine sahip olan Latin Amerika gibi bir bölge için çok ama çok önemli bir adım. Emekçiler adına seviniyor insan. Umarım haftalık çalışma saatleri 48 olan Arjantin, Meksika, Peru, Panama ile 44 saat olan Brezilya’da da atılır benzeri bir adım.
Fransa'da haftalık çalışma süresinin 35 saat olduğunu anımsatarak asıl hedefin bu olması gerektiğini belirteyim. Ama Şili ya da diğer Latin Amerika ülkelerinden önce (ne de olsa demokrasinin beşiği) haftalık çalışma saati 40 olan, en fazla 48 saatle sınırlandırılan İngiltere yapmalı bunu.
Augusto Pinochet faşizmi altında yıllarca haklarından yoksul bırakılan Şili emekçileri önemli bir kazanım elde etti.
Ne güzel.
