Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mehmet Uçum, yeni Meclis İçtüzüğü ile yasalar üzerinde genel kurulda görüşme yapılmayacağını ve sadece oylama yapılacağını söyledi.

16 Nisan Anayasa değişikliği referandumu ile geçilen partili Cumhurbaşkanlığı sistemi ile birlikte, AKP ile MHP arasında varılan uzlaşmayla İç Tüzük değişikliği Meclis Başkanlığına sunuldu.

Cumhurbaşkanlığı Danışmanı Mehmet Uçum, yeni sistemin ayrıntılarını Star gazetesine anlattı. Uçum, yeni sistemde TBMM Genel Kurulu'nda yasa değişiklikleri ile ilgili görüşmeler yapılamayacağını, görüşmelerin komisyonlarda olacağını ve genel kurulda sadece oylama yapılacağını açıkladı.

Uçum'un Star gazetesinde yeni sitem hakkında verdiği ayrıntılar şöyle:

YENİ MECLİS’TE KABİNE BÖLÜMÜ OLMAYACAK

Meclis İç Tüzük’te değişiklik yapılmasından bahsettiniz. Bu, çok tartışılan sürelerin kısaltılması mı?

İç Tüzük tartışmasının temel gerekçesi, Meclisi Genel Kurulunda yasalaştırma sürecinde ortaya çıkan gecikmeler. Meclis başkanlığının bu konuda yaptığı tespitlere göre herhangi bir maddenin kabulü İç Tüzük’tekitüm imkanların kullanılması halinde en az 13 saati buluyor. Düşünsenize 50 maddelik bir kanunun yasalaşmasında 13 çarpı 50 deseniz haftaları, ayları alan zamanlar geçebiliyor. Oysa şu anda dünyanın içinde bulunduğu dönemde de kanunlaştırma süreçlerinde belli bir hıza, etkinlik ve verimlilik açısından ihtiyaç var. Bunun için Meclisi de anlamlı kılabilmek için bu kanunlaştırma hızının artırılması gerekiyor. Bu önemli ama yeni sistemle ilgili önerdiğimiz modelde zaten Meclis Genel Kurulu sadece karar organı olacağı ve müzakereler komisyonlara bırakılacağı için kanunlaştırmalar çok hızlı yürür.

SADECE EVET YA DA HAYIR

Türkiye’de, hükûmet modeliyle uyumlu nasıl bir Meclis işleyişi olabilir?

Meclis Genel Kurulu, bir müzakere değil karar ortamı olmalıdır. Meclis genel kurulunda kanun teklifleri bütünsel olarak görüşülür. Partiler kanunun bütünü üzerine değerlendirme yapar, görüş bildirir. Kabul veya ret yada komisyona iade veya kısmen kabul ya da ret şeklinde karar verebilirler. Bu çok hızlandırıcı süreç, gece sabahlara kadar anlamsız faaliyetler ortadan kalkar. Meclis genel kurulu, yapısına ve fonksiyonuna uygun güce kavuşur.

TÜRK TİPİ TOPLUM KOMİSYONU

Peki müzakereler nerede yapılacak?

Meclisin ilgili ihtisas komisyonlarında, örneğin Anayasa veya Adalet komisyonlarında ilgili konular müzakere edilebilir. Meclisin yeni yapısında, komisyonların yapısı da yeniden ele alınmalı, etkili bir müzakere ortamlarına dönüştürülmeli. Hatta belki Meclis’te yeni komisyonlar da kurulmalı. Örneğin, halkın kanun yapma sürecine daha aktif katılımını sağlayacak bir sivil toplum komisyonu kurulabilir. Meclis’te bulunan siyasi parti temsilcilerinin yanı sıra bu komisyonda halkı, sivil toplumu temsil eden kişiler çağrılarak halkın o kanunla ilgili doğrudan görüşlerini aktaracak zeminler oluşturulabilir. Bütün kanun tekliflerindeo kanun teklifinin halkın talep ve ihtiyaçlarına ne ölçüde uygun olduğu, toplumsal talep ve ihtiyaçlara ne ölçüde uygun olduğu şeklinde değerlendirme imkanı olur. Bu ele alınıp tartışılması gereken bir konudur.

Bu biraz Türk tipi Meclis düzenlemesi olabilir diyebilir miyiz?

Benzer örnekler olabilir ama bu şekilde başka bir örneği yok. Türkiye’ye özgü geliştirilebilecek bir model. Müzakere sürecine halkın doğrudan katılabileceği bir ortam oluşuyor. Kanunlaştırmanın kendisi bir amaç değil bir araçtır. Amaç, toplumun ruhsal bedensel,ekonomik, siyasal sağlığıysa toplum kanunlaştırma süreçlerinde sadece seçilmiş temsileri vasıtasıyla değil aynı zamanda gündelik hayat içinde onların iradesini aktarabilecek kanaat önderleri ya da tüm temsilcileri vasıtasıyla kanunlaştırma süreçlerinde yer alabilmeli. Yani Meclis çalışması açısından temel ilkenin, genel kurulun bir karar ortamına, bütünsel bir karar organına dönüştürülmesi, komisyonların müzakere ortamına çevrilmesi ve komisyon çeşitliliği sağlanması,STK ya da doğrudan temsille halkın kanunlaştırılma sürecine daha fazla katılabileceği komisyonlar oluşturulması.Bu ilkelere göre düzenlemeler gerekiyor.

KANUNLA İLGİSİZ KONUŞMA BİTECEK

Gündem dışı tartışmalar tarih mi olacak?

Gündem dışı tartışmalara ise Meclis Genel Kurulu’nun kendisi karar verir. Sözünü ettiğimiz kanunlaştırma süreci kabul edilse bile Meclisin başka görevleri de var: denetim ve sözleşmeler,ayrıca genel kurulda görüşülmesi gereken konular.Bunların nasıl ele alınacağına yeni iç tüzüğü hazırlayacak Meclis iradesi karar verir. Fakat kanunlaşma sürecinde artık başka konuların devreye girmesi ortadan kalkmalı, doğrudan karar verme egemen olmalı.